Σε λίγες μέρες θα μάθουμε αν ο Τζέι Πάουελ θα μείνει στην θέση του για άλλα τέσσερα χρόνια ή αν ο πρόεδρος Μπάιντεν θα επιλέξει ένα άλλο πρόσωπο, μάλλον την Λάελ Μπρέιναρντ. Αν τον αντικαταστήσει, θα το κάνει πιο πολύ για πολιτικούς παρά για οικονομικούς λόγους, αφού οι αγορές λατρεύουν πλέον τον Πάουελ. Σε αυτή την περίπτωση, η διάδοχός του ίσως χρειαστεί σύντομα να δείξει τις ικανότητές της στην διαχείριση κρίσεων.
Η θητεία του τωρινού επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας των Ηνωμένων Πολιτειών, της Fed όπως συνήθως αποκαλείται, λήγει στις αρχές του Φεβρουαρίου. Ο Πάουελ, επιλογή του τότε προέδρου Τραμπ, ξεκίνησε την τετραετή του θητεία τον Φεβρουάριο του 2018. Μέχρι πριν μερικές εβδομάδες σχεδόν κανείς δεν φανταζόταν πως ο πρόεδρος Μπάιντεν δεν θα ανανέωνε την θητεία του. Τα πράγματα έχουν αλλάξει όμως.
Η δημόσια δήλωση, στο τέλος του Σεπτεμβρίου, της γερουσιαστού Ελίζαμπεθ Γουόρεν, η οποία υποστήριξε πως ο Πάουελ είναι ένας «επικίνδυνος άνθρωπος» έκανε εντύπωση στον πολιτικό κόσμο και στις αγορές. Μεγαλύτερη εντύπωση έκανε, πριν μία εβδομάδα, η πληροφορία του αμερικανικού Τύπου, σύμφωνα με την οποία ο πρόεδρος «πέρασε από συνέντευξη» την Λάελ Μπρέιναρντ για να εκτιμήσει αν είναι κατάλληλη για διάδοχος του Πάουελ (Η Μπρέιναρντ είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Fed).
Δύο είναι τα λογικά ερωτήματα. Τι διαφορά θα μπορεί να έχει η Κεντρική Τράπεζα υπό την ηγεσία της Μπρέιναρντ σε σχέση με τώρα, και τι μπορεί να οδηγήσει τον Μπάιντεν στην αντικατάσταση του Πάουελ.
Στο πρώτο ερώτημα η απάντηση δεν είναι πολύ δύσκολη. Και ο Πάουελ και η Μπρέιναρντ ανήκουν πιο πολύ στο στρατόπεδο των περιστεριών παρά σε αυτό των γερακιών, δηλαδή και οι δύο δεν έχουν πρόθεση να κάνουν σύντομα πιο αυστηρή την νομισματική πολιτική. Και οι δύο δεν βιάζονται να σταματήσουν τις αγορές ομολόγων στις οποίες προβαίνει εδώ και καιρό η Fed, ούτε θέλουν να επισπεύσουν τις, απαραίτητες κατά πολλούς, αυξήσεις των επιτοκίων. Η Μπρέιναρντ μάλιστα θεωρείται ακόμα πιο απρόθυμη από τον Πάουελ.
Η διαφορά μεταξύ τους έχει να κάνει περισσότερο με τον τομέα της εποπτείας του τραπεζικού συστήματος. Ο Πάουελ δεν είναι οπαδός των πολλών περιορισμών στις δραστηριότητες των τραπεζών, σε αντίθεση με την Μπρέιναρντ η οποία υποστηρίζει πως οι τράπεζες λειτουργούν με μεγαλύτερη ελευθερία απ’ όσο θα έπρεπε. Αυτό το στοιχείο μας δίνει και ένα μέρος της απάντησης του δεύτερου ερωτήματος. Αν ο Μπάιντεν ορίσει την Μπρέιναρντ ως αντικαταστάτρια του Πάουελ, θα το κάνει πιο πολύ για πολιτικούς/ιδεολογικούς λόγους.
Ο λόγος που η γερουσιαστής Γουόρεν αποκάλεσε τον Πάουελ «επικίνδυνο άνθρωπο» είναι η πολύ ανεκτική (κατά την άποψή της) στάση του απέναντι στις τράπεζες. Παρόμοια άποψη με την Γουόρεν έχουν και πολλά μέλη της «προοδευτικής (progressive)» πτέρυγας του Δημοκρατικού Κόμματος. Αυτή η πτέρυγα πιστεύει επίσης πως η Κεντρική Τράπεζα πρέπει να διευρύνει τον ρόλο της, να ασχοληθεί πιο επιθετικά με κοινωνικά θέματα και να μην περιορίζεται στην άσκηση της νομισματικής πολιτικής και την προσπάθεια περιορισμού της ανεργίας.
Τα πιο «επιθετικά» μέλη αυτής της ομάδας θέλουν την Fed αρωγό στην προσπάθεια εξάλειψης του ρατσισμού και των κοινωνικών ανισοτήτων και στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής. Αν λοιπόν ο πρόεδρος Μπάιντεν αποφασίσει να δώσει το χρίσμα στην Μπρέιναρντ, θα το κάνει έχοντας στο μυαλό του και αυτή την «ατζέντα» των μελών του κόμματός του. Η «ατζέντα» αυτή άλλωστε είναι και δική του, όπως είχαμε δει τον Μάρτιο που μας πέρασε όταν ο πρόεδρος υπέγραψε ορισμένα σημαντικά εκτελεστικά διατάγματα.
Αν έχουμε δίκιο σε αυτή την εκτίμησή μας, η πιθανή επιλογή Μπρέιναρντ θα σταθεί αφορμή για την αναζωπύρωση των έντονων διαφορών μεταξύ των δύο κομμάτων. Η έγκριση, από τη Γερουσία, της δεύτερης θητείας του Πάουελ θεωρείται πρακτικά βέβαιη αφού απολαμβάνει της στήριξης των Ρεπουμπλικανών και πολλών Δημοκρατικών γερουσιαστών. Οι ενστάσεις της προοδευτικής πτέρυγας των Δημοκρατικών δεν μπορούν να εμποδίσουν την έγκριση του επαναδιορισμού του Πάουελ, αφού η κύρια δύναμη της πτέρυγας βρίσκεται στην Βουλή των Αντιπροσώπων.
Οι ενστάσεις τους δεν έχουν σχέση μόνο με ό,τι αναφέραμε παραπάνω αλλά και με το γεγονός πως ο Πάουελ θεωρείται ρεπουμπλικανός και ήταν επιλογή του πρώην προέδρου Τραμπ. Αντίθετα, η έγκριση της υποψηφιότητας της Μπρέιναρντ δεν είναι καθόλου σίγουρη.
Είναι σχεδόν βέβαιο πως κανείς ρεπουμπλικανός γερουσιαστής δεν θα εγκρίνει τον ορισμό της αν αρχίσουν οι συζητήσεις περί ενισχυμένης εποπτείας του τραπεζικού συστήματος και ακουστούν πιο δυνατά οι θεωρίες της προοδευτικής πτέρυγας των δημοκρατικών για
διεύρυνση των αρμοδιοτήτων της Κεντρικής Τράπεζας.
Και ακόμα περισσότερο λόγω του καθαρά δημοκρατικού παρελθόντος της Μπρέιναρντ, η οποία είχε υπηρετήσει στις κυβερνήσεις Κλίντον και Ομπάμα και είχε συμμετάσχει στην προεκλογική εκστρατεία της Χίλαρι Κλίντον. Εκτιμήσεις πολιτικών αναλυτών αναφέρουν πως η σχετική ψηφοφορία στη Γερουσία θα μπορούσε να φθάσει ακόμα και σε ισοψηφία, με απόλυτα κομματικά κριτήρια. Σε μία τέτοια περίπτωση τη λύση θα τη δώσει η ψήφος της Αντιπροέδρου Χάρις.
Δύσκολο να πούμε αν ο Μπάιντεν θα πάρει τέτοιο ρίσκο, ειδικά μετά την πολύ κακή επίδοση των Δημοκρατικών υποψηφίων στις εκλογές που έγιναν πριν δύο εβδομάδες. Πέρα από την πολιτική ζημιά που μπορεί να πάθει το κόμμα του, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η κατάσταση της
παγκόσμιας οικονομίας είναι αρκετά «ύποπτη», αφού οι πληθωριστικές πιέσεις αρχίζουν και απασχολούν όλο και περισσότερο τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις, ενώ υπάρχουν και σημάδια που δείχνουν πως η αγορά ομολόγων αρχίζει να προβληματίζεται.
Η αύξηση της μεταβλητότητας στην αμερικανική αγορά ομολόγων, όπως και η «κακή» προχθεσινή δημοπρασία 30-ετών ομολόγων του αμερικανικού δημοσίου θα μπορούσαν να είναι προειδοποιητικά καμπανάκια. Σε μία τέτοια κατάσταση, είναι γνωστό πως οι αγορές προτιμούν να αποφεύγουν τις μεγάλες αλλαγές.
Ο Πάουελ έχει κερδίσει την πλήρη εμπιστοσύνη του μεγαλύτερου μέρους των χρηματιστηριακών αγορών, οι οποίες τον έχουν συγχωρήσει για τη στενοχώρια που τους προκάλεσε όταν ανέβασε τα επιτόκια το 2018 με αποτέλεσμα τη σημαντική πτώση των τιμών των μετοχών και τον ευγνωμονούν για τη σχεδόν αστραπιαία αντίδρασή του τον Μάρτιο του 2020 όταν η Covid – 19 αναστάτωσε όλον τον πλανήτη.
Αν συμβεί η έκπληξη (αυτή τη στιγμή δύο στους τρεις πιστεύουν πως ο Πάουελ θα παραμείνει στη θέση του), η Μπρέιναρντ μπορεί να χρειαστεί να αντιμετωπίσει μία έκτακτη κατάσταση λίγο μετά την ανάληψή των καθηκόντων της.
Όπως έμαθαν με οδυνηρό τρόπο ο Πάουελ το φθινόπωρο του 2018, ο Μπεν Μπερνάνκε το 2007 – 2008 και ο Άλαν Γκρίνσπαν τον Οκτώβριο του 1987, οι αγορές έχουν την τάση να «δοκιμάζουν» τον νέο καπετάνιο της Fed, και να τον υποχρεώνουν σύντομα να ακολουθήσει τον δρόμο που αυτές προτιμούν, ανεξάρτητα από τις αρχικές του προθέσεις.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
