Του Γιώργου Παυλόπουλου
Οι κυρώσεις και οι δασμοί είναι το αγαπημένο όπλο του Ντόναλντ Τραμπ απέναντι σε όσους είτε δεν συμπαθεί είτε, κυρίως, δεν δέχονται τις αμερικανικές απαιτήσεις. Καθώς, λοιπόν, ο Ταγίπ Ερντογάν είναι φανερό ότι κυριολεκτικά... του κάθεται στον λαιμό (όπως άλλωστε και στους προκατόχους του), αποφάσισε να τον απειλήσει με ένα χτύπημα το οποίο θα στοχεύει το αδύνατο σημείο του «σουλτάνου»: Την οικονομία.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα επιβάλλουν εκτεταμμένες κυρώσεις στην Τουρκία για τη μακρόχρονη προφυλάκιση του ιερέα Άντριου Μπράνσον, ένα γενναίο Χριστιανό, οικογενειάρχη και θαυμάσιο άνθρωπο», έγραψε την Παρασκευή στο Twitter ο πρόεδρος των ΗΠΑ, δείχνοντας τα δόντια του στη σύμμαχο χώρα και ακρογωνιαίο λίθο του ΝΑΤΟ. Λίγο αργότερα, ήρθε η σειρά του Αμερικανού αντιπροέδρου, Μάικ Πενς, να επαναλάβει την απειλή, με διατυπώσεις μάλιστα που δεν συνάδουν με σχέσεις ανάμεσα σε σύμμαχες χώρες: «Έχω ένα μήνυμα για τον πρόεδρο Ερντογάν και την τουρκική κυβέρνηση, ένα μήνυμα εκ μέρους του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής: Αφήστε ελεύθερο τον πάστορα Άντριου Μπράνσον ή ετοιμαστείτε να υποστείτε τις συνέπειες».
Εφόσον δε οι παραπάνω απειλές γίνουν πράξη και οι κυρώσεις επιβληθούν, δεν αποκλείεται αυτή να αποδειχθεί η χαριστική βολή για την τουρκική οικονομία, η οποία είναι γνωστό ότι στηρίζεται σε πήλινα και δανεικά πόδια. Και έτσι, να παρασύρει και να πνίξει τον Ερντογάν και την κυβέρνηση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης στου Βοσπόρου τα Στενά -με ό,τι αυτό συνεπάγεται, βεβαίως, μιας και ο «σουλτάνος» αποκλείεται να παραδεχθεί την ήττα του και να παραδώσει τα κλειδιά της εξουσίας χωρίς να την υπερασπιστεί με κάθε μέσο και κόστος.
Αυτό φάνηκε, άλλωστε, και στην αντίδραση του Ερντογάν στις απειλές για επιβολή κυρώσεων. «Δεν θα κάνουμε ούτε ένα βήμα πίσω απέναντι στις κυρώσεις», δήλωσε από τη Ζάμπια, για να προσθέσει ότι οι Αμερικανοί «δεν θα πρέπει να ξεχνούν ότι κινδυνεύουν να χάσουν ένα ειλικρινή σύμμαχο». Κατηγόρησε, μάλιστα, την Ουάσινγκτον ότι διεξάγει ένα «ψυχολογικό πόλεμο» σε βάρος του ίδιου και της χώρας του.
Λίρα, ο αδύναμος κρίκος
Πάντως, ο αδύναμος κρίκος είναι, όπως όλα δείχνουν, η λίρα. Το τουρκικό νόμισμα έχει υποχωρήσει κατά 20% από τις αρχές του έτους, και η ισοτιμία του παραμένει εδώ και καιρό μία ανάσα από το ψυχολογικό όριο των 5 λιρών ανά δολάριο. Ένα όριο που πιθανότατα θα σπάσει στην περίπτωση που ο «πόλεμος» από την πλευρα των ΗΠΑ κλιμακωθεί, χωρίς να αποκλείεται μάλιστα να ακολουθήσει μια περίοδος ελεύθερης πτώσης, με ό,τι συνέπειες έχει αυτό για τη διόγκωση του χρέους επιχειρήσεων και νοικοκυριών, αλλά και για τις τιμές της ενέργειας και πολλών πρώτων υλών και ειδών πρώτης ανάγκης που εισάγονται στη χώρα.
Οι παράγοντες των αγορών, άλλωστε, γνωρίζουν καλά ότι εδώ και καιρό ο Ερντογάν έχει δώσει εντολή να στηριχθεί η λίρα με κάθε τρόπο, δαπανώντας για τον σκοπό αυτό αρκετά δισ. δολάρια -όμως, είναι φανερό ότι σε μια κατά μέτωπο σύγκρουση δεν έχει το οπλοστάσιο που θα του επιτρέψει να αντισταθεί επί μακρόν στις ΗΠΑ και τις «δυνάμεις της αγοράς». Κι αυτό είναι κάτι που γνωρίζει καλά ακόμη και ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος έσπευσε να πει ότι «δεν ανεχόμαστε απειλές από κανέναν».
Ποιο θα είναι, λοιπόν, το επόμενο βήμα του Τραμπ και της Ουάσινγκτον; Προτού κάνουμε οποιαδήποτε πρόβλεψη, αξίζει να σημειώσουμε ότι οι απειλές για κυρώσεις ήρθαν λίγες ώρες μετά την απόφαση του τουρκικού δικαστηρίου να αποφυλακίσει τον Αμερικανό πάστορα και να τον θέσει σε κατ'' οίκον περιορισμό. Αντί όμως οι ΗΠΑ να «μαλακώσουν» από την κίνηση καλής θέλησης της Άγκυρας, είδαν σε αυτήν μια παραδοχή αδυναμίας από την πλευρά του του Ερντογάν και αποφάσισαν να κλιμακώσουν την επίθεση.
Οι επόμενες ημέρες θα έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον -και κινδύνους. Ανάμεσα στα άλλα, και για τους γείτονες της Τουρκίας, σε μια περιοχή που ούτως ή άλλως φλέγεται.
Tatyana Zenkovich/pool photo via AP
