Οι πρόσφατες ευρείας εκτάσεως Ρωσικές πυραυλικές προσβολές εναντίον Ουκρανικών υποδομών, εγείρουν το ερώτημα αν σηματοδοτούν αλλαγή στρατηγικής της Ρωσίας στην εκστρατεία της εναντίον της Ουκρανίας. Όμως το θεμελιώδες ζήτημα είναι πως και πότε θα τελειώσει αυτός ο πόλεμος.
Το Σάββατο, 29 Οκτωβρίου, το Ρωσικό Υπουργείο Αμύνης ανακοίνωσε ότι οι Ουκρανικές δυνάμεις χρησιμοποίησαν επτά αυτόνομα θαλάσσια και εννέα εναέρια drones για να επιφέρουν «τρομοκρατικό πλήγμα» εναντίον ναυτικών μονάδων του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας και αστικών στόχων στην περιοχή της Σεβαστουπόλεως.
Επίσης, ότι όλοι οι στόχοι εξουδετερώθηκαν από τις Ρωσικές δυνάμεις, ενώ προκλήθηκαν ελάσσονες ζημίες σε ένα πλοίο ναρκαλιείας. Η Ουκρανία δεν ανέλαβε την ευθύνη της ενέργειας αυτής. Σε κάθε περίπτωση, η προσβολή στρατιωτικών στόχων σε καιρό συγκρούσεως είναι νόμιμη και όχι τρομοκρατική ενέργεια, ενώ τα αποτελέσματα της προσβολής είναι ασαφή καθώς οι Ρώσοι όπως και στο παρελθόν ακολουθούν πολιτική αποκρύψεως ή υποβαθμίσεως των ζημιών και απωλειών.
Με αφορμή το προαναφερθέν η Ρωσία θεώρησε ότι παραβιάσθηκαν από την Ουκρανία οι όροι της Πρωτοβουλίας Σιτηρών της Μαύρης Θάλασσας (Black Sea Grain Initiative), υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και ανακοίνωσε την απόσυρσή της από το πρόγραμμα αυτό. Σκοπός της να μεταφέρει την ευθύνη και την πίεση της επισιτιστικής κρίσεως και την κατακραυγή ειδικά των πτωχών χωρών του πλανήτη, προς το δυτικό κόσμο, ο οποίος ενισχύει στρατιωτικά, οικονομικά και με άλλους τρόπους την Ουκρανία.
Από τις πρώτες πρωινές ώρες της Δευτέρας, 31 Οκτωβρίου, ρωσικά στρατηγικά βομβαρδιστικά Τουπόλεφ TU-95 και TU-160, ιπτάμενα βορείως τη Κασπίας Θάλασσας, εκτόξευσαν πάνω από πενήντα πυραύλους κρούζ Kh-101 και Kh-555 οι οποίοι έπληξαν κρίσιμες ουκρανικές υποδομές ενέργειας και ύδατος. Η ουκρανική αεράμυνα δήλωσε ότι κατέρριψε 44 από τους 50 πυραύλους, το οποίο βέβαια δεν έχει τύχει ανεξάρτητης επιβεβαίωσης.
Ενώ ο Ουκρανός Πρωθυπουργός δήλωσε ότι κατεστράφησαν 18 εγκαταστάσεις κατά βάση ενεργειακές σε 10 περιοχές της χώρας. Το αποτέλεσμα των προσβολών ήταν διακοπές ηλεκτρικού ρεύματος σε εκατοντάδες χιλιάδες καταναλωτές και παροχής ύδατος οι οποίες στο Κίεβο έφθασαν στο 80% των καταναλωτών.
Οι πυραυλικές προσβολές σε κρίσιμες υποδομές δεν φαίνεται να έχουν συνέχεια, άλλωστε και στα αρχικά στάδια της εισβολής όταν επιχειρήθηκαν ήταν πάλι περιορισμένης διάρκειας και εκτάσεως. Επειδή συνεχώς αναφέρεται σε διαφόρους κύκλους το ερώτημα γιατί η Ρωσία δεν κάνει ευρεία χρήση της Πολεμικής Αεροπορίας της και των πυραυλικών της δυνατοτήτων, κρίνεται σκόπιμο να αναφερθεί ότι η Ρωσία είναι μια μέτρια οικονομική δύναμη η οποία δεν έχει τη δυνατότητα να υποστηρίξει τέτοιου είδους επιχειρήσεις για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, καθώς ήδη η εισβολή έχει ξεπεράσει του οκτώ μήνες.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι δυτικές δυνάμεις (Γαλλία, Μ. Βρετανία κτλ) το 2011, οι οποίες με αεροπορικές και πυραυλικές προσβολές ενήργησαν εναντίον της Λιβύης για την επιβολή ζώνης απαγορεύσεως πτήσεων (no-fly zone) και εμπάργκο όπλων, οι οποίες σε πολύ σύντομο χρόνο ξέμειναν από πυραύλους και δεν θα μπορούσαν να συνεχίσουν αν δεν τις ενίσχυαν οι ΗΠΑ.
Επομένως η ρωσική ενέργεια συνιστά βασικά αντίποινα για την Ουκρανική επίθεση εναντίον του ναυστάθμου του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας, επίσης μια επίδειξη ισχύος προς την Ουκρανία αλλά και τον δυτικό κόσμο και αποσκοπεί να επηρεάσει αρνητικά τη μαχητική διάθεση και βούληση του Ουκρανικού λαού.
Η προσβολή της οικονομικής υποδομής της Ουκρανίας είναι σποραδική και περιορισμένης εκτάσεως, ενώ δεν συνοδεύεται παράλληλα και από κάποια δυναμική επανάκαμψη της Ρωσίας στο χερσαίο πεδίο, ανακτώντας σε πρώτη φάση τα εδάφη που έχασε από την Ουκρανική αντεπίθεση από τις αρχές Σεπτεμβρίου και συνεχίζοντας σε δεύτερη για διεύρυνση της καταλήψεως εδαφών. Οι Ρωσικές δυνάμεις παραμένουν καθηλωμένες στο έδαφος υπό πίεση των αντιστοίχων Ουκρανικών, οπότε είναι πολύ δύσκολο να θεωρήσουμε ότι η Ρωσία προχώρησε σε μια στρατηγική εξουθενώσεως της Ουκρανίας.
Η διεξαχθείσα μερική επιστράτευση στη Ρωσία για ενίσχυση των Ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία, μετά από σημαντικές κοινωνικές αντιδράσεις, ολοκληρώθηκε πριν από μερικές ήμερες. Δεν αναμένεται αυτή να επαυξήσει άμεσα τη μαχητική ικανότητα των Ρώσων, καθώς απαιτείται χρόνος εκπαιδεύσεως, ενώ έρχονται δυσμενείς καιρικές συνθήκες, λόγω του χειμώνος, οι οποίες θα επιβραδύνουν το ρυθμό των επιχειρήσεων και των δύο πλευρών.
Επομένως η Ρωσία φαίνεται να κινείται προς τη συνέχιση των συμβατικών επιχειρήσεων και εντός του 2023, αφού η ιδέα της χρησιμοποιήσεως πυρηνικών όπλων δεν φαίνεται να κερδίζει έδαφος. Αυτά όλα χωρίς να είναι ορατή η επίτευξη ενός αποφασιστικού αποτελέσματος στο πεδίο το οποίο θα γείρει τη πλάστιγγα προς την πλευρά της.
Επομένως εκτιμάται ότι η Ρωσία θα συνεχίσει πρωτίστως με την ενίσχυση της οικονομικής πιέσεως προς την Ευρώπη και τον κόσμο ευρύτερα, ώστε να διαμορφώσει ευνοϊκές συνθήκες υπέρ της. Όμως αυτό δεν είναι εύκολο καθώς ο δυτικός κόσμος δεν φαίνεται να κάμπτεται προς το παρόν, βέβαια η οικονομική και κοινωνική πίεση θα αυξηθεί προϊόντος του χειμώνος.
Η Ρωσική προσπάθεια σε αυτό τον άξονα δεν είναι άνευ κινδύνων. Οι συνεχείς αλλαγές στρατηγικής χωρίς τις ανάλογες δυνατότητες στο πεδίο, για να την υλοποιήσουν, αποδυναμώνει το στρατιωτικό αποτύπωμα και αποτέλεσμα στο έδαφος, για την επίτευξή της. Καθώς ο χρόνος προχωρά και δεν ανατρέπεται η κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει την παρούσα περίοδο οι Ρώσοι στο πεδίο, είναι δυνατόν να απωλεσθεί η κοινωνική υποστήριξη και νομιμοποίηση στο εσωτερικό της Ρωσίας, προς την πολιτική ηγεσία και να οδηγήσει ακόμη και πολιτικές ανακατατάξεις.
Επίσης εμφανίζεται με όλο και μεγαλύτερη πιθανότητα το ενδεχόμενο της διαβρώσεως της θελήσεως προς μάχη των ρωσικών δυνάμεων και η πτώση του ηθικού τους, η οποία αν δεν ελεγχθεί είναι δυνατόν να οδηγήσει σε επικίνδυνες έως και καταστροφικές καταστάσεις.
Ο πρόεδρος Πούτιν, η Ρωσική πολιτική αλλά και στρατιωτική ηγεσία δεν φαίνεται να λαμβάνουν υπόψη τους σοβαρά τα προαναφερθέντα καθώς προβαίνουν σε συνεχείς αλλαγές της ανωτάτης στρατιωτικής ηγεσίας, που είναι επιφορτισμένη με τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων στην Ουκρανία, όπως έκαναν και πριν μερικές ήμερες, θεωρώντας ότι εκεί βρίσκεται η ρίζα του κακού, όμως αυτό δεν φαίνεται να αποδίδει. Οι Ρώσοι αν θέλουν να έχουν κάποιο ευνοϊκό αποτέλεσμα πρέπει να κάνουν μια στρατηγική παύση, να επαναπροσδιορίσουν τη στρατηγική τους και να την προικοδοτήσουν με ανάλογες δυνατότητες και μέσα.
Από την άλλη πλευρά, η Ουκρανία παρά την ενίσχυση της από το δυτικό κόσμο δεν είναι εύκολο να ανατρέψει τα δεδομένα στο πεδίο, πλην κάποιας απρόβλεπτης εξελίξεως, όπως προαναφέρθηκε. Κατόπιν αυτών ο πόλεμος φαίνεται να οδεύει προς το 2023, χωρίς σαφή χρονικό ορίζοντα.
Πώς λοιπόν μπορεί να τελειώσει ο πόλεμος. Επειδή καμία από τις δύο πλευρές δεν φαίνεται να είναι σε θέση να επιτύχει το αποφασιστικό αποτέλεσμα που θα τερματίσει τον πόλεμο με τους όρους της, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να εξελιχθεί σε μια παρατεταμένη σύγκρουση χαμηλής εντάσεως ή αλλοιώς σε μια «παγωμένη σύγκρουση». Στην περίπτωση αυτή θα υπάρχουν μικροσυγκρούσεις, υπονομευτικές ενέργειες, προπαγανδιστική εκστρατεία και γενικότερα θα υπάρχει μια χαίνουσα πληγή και για τις δύο πλευρές.
Η Ουκρανία θα εδράζει την πολιτική και τη στρατηγική της στην αποκατάσταση του εθνικού εδάφους και των κυριαρχικών της δικαιωμάτων, έχοντας συνεπώς εσωτερική αλλά και διεθνή νομιμοποίηση. Η Ρωσία από την άλλη πλευρά, παρά την ενσωμάτωση ουκρανικών περιοχών στην Ρωσική Ομοσπονδία είναι αδύνατο να επιτύχει μια διεθνή αναγνώριση, συνεπώς θα βρίσκεται με ένα διεθνές ζήτημα ανοιχτό, όπως στην περίπτωση της σοβιετικής εισβολής στο Αφγανιστάν το 1979.
Τότε μετά από μια δεκαετή περιπέτεια, κατά την οποία η Αφγανοί αντάρτες (Μουζαχεντίν) ενισχύθηκαν αποφασιστικά από τον δυτικό κόσμο αλλά και άλλους διεθνείς παράγοντες, αναγκάσθηκε να αποσυρθεί από τα αφγανικά εδάφη.
Επομένως ο πρόεδρος Πούτιν πρέπει πέραν των ιστορικών αναλύσεων που αρέσκεται να κάνει, καλό θα είναι να εξετάσει προσεκτικά και την πρόσφατη ιστορία της Ρωσίας και υπό την πλατφόρμα της Σοβιετικής Ενώσεως, προϊόν της οποίας άλλωστε είναι και ο ίδιος, γιατί υπάρχει σοβαρός κίνδυνος η Ρωσία να βρεθεί στην ανάγκη να αντιμετωπίσει ένα νέο Αφγανιστάν, αυτή τη φορά στην Ουκρανία.
* Ο Κωνσταντίνος Γκίνης είναι Στρατηγός ε.α. - Επίτιμος Α/ΓΕΣ
