Του Γιώργου Παυλόπουλου
Η επιβολή κυρώσεων από τις Ηνωμένες Πολιτείες στην Τουρκία και σε βάρος δύο υπουργών της κυβέρνησής της (Εσωτερικών και Δικαιοσύνης) θα έχει συνέχεια, καθώς η μεν Άγκυρα διεμήνυσε ότι θα απαντήσει με ισοδύναμα μέτρα, ενώ η Ουάσινγκτον είναι έτοιμη να κλιμακώσει περαιτέρω τις πιέσεις της. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, οι εξελίξεις αυτές να αποδειχθούν η αρχή του τέλους για μία σχέση η οποία, στα καυτά χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, είχε τόση στρατηγική σημασία όσο λίγες για το δυτικό στρατόπεδο και το ΝΑΤΟ.
Ήδη, χθες, λίγο μετά την ανακοίνωση των κυρώσεων, η αμερικανική Γερουσία ενέκρινε τις στρατιωτικές δαπάνες για το 2019, συνολικού ύψους 717 δισ. δολαρίων, οι οποίες προβλέπουν και το πάγωμα της παράδοσης των υπερσύγχρονων αεροσκαφών F-35 προς την Τουρκία. Αν και αυτό αφορά αρχικά ένα διάστημα 90 ημερών, μέχρις ότου δηλαδή το Πεντάγωνο καταθέσει τη σχετική του έκθεση, η ραγδαία επιδείνωση των διμερών σχέσεων μάλλον οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το διάστημα θα είναι πολύ πιο μεγάλο.
Εξάλλου, ήταν εξαρχής φανερό ότι η σύγκρουση και η ρήξη δεν αφορούσε τους δύο ιερωμένους -από τη μία τον Άντριου Μπράνσον και από την άλλη, τον Φετουλάχ Γκιουλέν. Είχε και έχει να κάνει με το σύνολο των αμερικανοτουρκικών σχέσεων και το πλαίσιο πάνω στο οποίο τελικών θα διαμορφωθούν σε μια περιοχή -τη Μέση Ανατολή, τη νοτιοανατολική Μεσόγειο, αλλά και τα Βαλκάνια- η οποία γνωρίζει μεγάλες και βίαιες ανακατατάξεις, ακόμη και αλλαγές συνόρων.
Οι ΗΠΑ μπορούν...
Όσον αφορά στον Ταγίπ Ερντογάν, οι αποφάσεις που καλείται πλέον να λάβει είναι εξαιρετικά δύσκολες και θα αποδειχθούν καθοριστικές. Στην περίπτωση που τηρήσει την υπόσχεσή του και απαντήσει εξίσου επιθετικά, τότε θα είναι σαν να χτυπά γροθιά στο μαχαίρι, καθώς γνωρίζει πολύ καλά ότι οι ΗΠΑ έχουν πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες να πλήξουν την Τουρκία από ό,τι η Τουρκία τις ΗΠΑ. Κι αυτό είναι κάτι που αφορά όλο το πλέγμα των σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες: Τους γεωπολιτικούς συσχετισμούς στην περιοχή, την οικονομία και τις επενδύσεις, την ενέργεια -και φυσικά το τουρκικό νόμισμα, η ισοτιμία της οποίας ήδη έσπασε το ψυχολογικό όριο των 5 λιρών ανά δολάριο, συνεχίζοντας και επιταχύοντας τη «βουτιά» που έχει ξεκινήσει εδώ και μερικούς μήνες.
Για την ώρα, βεβαίως, είναι γεγονός ότι στο εσωτερικό της χώρας ο Ερντογάν απολαμβάνει μεγάλης στήριξης, καθώς αντιμετωπίζεται ως... αρχιστράτηγος την ώρα της μάχης. Είναι χαρακτηριστικό ότι τόσο το συμπολιτευόμενο Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης όσο και τα δύο από τα τρία μεγάλα κόμματα της αντιπολίτευσης -το κεμαλικό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (το οποίο τάχθηκε δημοσίως υπέρ της ανταπόδοσης των κυρώσεων) και το νεότευκτο Καλό Κόμμα- έσπευσαν να καταδικάσουν την επιβολή κυρώσεων από τις ΗΠΑ. Εξέδωσαν δε κοινή ανακοίνωση με το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, στην οποία τονίζουν ότι «λέμε "όχι" στις απειλές των ΗΠΑ, με κοινό πνεύμα αλληλλεγγύης και αποφασιστικότητα όσον αφορά το έθνος μας».
Αυτό, ωστόσο, δεν θα γλιτώσει τον «σουλτάνο» από τα σοβαρά διλήμματα. Διότι ενώ μέχρι σήμερα είχε καταφέρει με επιτυχία να παίζει ταυτόχρονα σε δύο και περισσότερα ταμπλό, τώρα έχει φτάσει η ώρα να αποφασίσει με ποιον θα πάει και ποιον θα αφήσει. Θα επιλέξει, άραγε, να τινάξει στον αέρα τη συμμαχία με τις ΗΠΑ και να στραφεί ολοκληρωτικά προς τη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν; Αν ναι, τι θα σημαίνει αυτό για το ΝΑΤΟ, για την Ευρώπη και ειδικότερα για την Ελλάδα; Ή, αντιθέτως, θα κάνει πίσω ξαναμετρώντας τα υπέρ και τα κατά -κι αν συμβεί αυτό, μήπως τελικώς από μέγας ηγέτης και ήρωας κατηγορηθεί τελικώς για εθνική προδοσία;
Αξίζει να υπενθυμίσουμε, πάντως, ότι ο Ερντογάν έχει αποδείξει πως είναι ικανός και για το ένα και για το άλλο. Το παράδειγμα της Ρωσίας είναι αποκαλυπτικό: Από την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού στα σύνορα με τη Συρία, την ανταλλαγή απειλών και το ψυχροπολεμικό κλίμα που ακολούθησε, φτάσαμε σε λίγους μήνες στη συγγνώμη του ίδιου προς τον Πούτιν και σταδιακά σε μια συνεργασία σε όλα τα επίπεδα ανάμεσα στην Άγκυρα και τη Μόσχα. Κωλοτούμπα, είπατε;
Διαβάστε ακόμα:
- Τουρκία (ΥΠΟΙΚ): Απαράδεκτες οι αμερικανικές κυρώσεις με περιορισμένο οικονομικό αντίκτυπο
- ΥΠΕΣ Τουρκίας: Περιουσία μας η οργάνωση Γκιουλέν στις ΗΠΑ- Θα την πάρουμε πίσω
AP Photo/Francois Mori
