Του Γιάννη Μαντζίκου
Η πρώτη αποτίμηση από την μεγαλύτερη δημοκρατική «άσκηση» της ΕΕ, τις ευρωεκλογές σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη συγκυρία για την Γηραιά Ήπειρο, δείχνει ότι «η Ευρώπη έχει σφυγμό».
Το πρώτο συμπέρασμα έχει να κάνει με τους Ευρωπαίους πολίτες οι οποίοι κόντρα στις προβλέψεις που τους ήθελαν να μην συγκινούνται πλέον από το ευρωπαϊκό «project», έδειξαν ότι νοιάζονται για την επόμενη ημέρα και απαιτούν να έχουν λόγο. Αυτό αποτυπώθηκε με σαφήνεια στην αξιοσημείωτη – για κάποιους μη αναμενόμενη- συμμετοχή σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Από το 42,6% του 2014, ποσοστό που ελάχιστα διέφερε από εκείνο του 2009, αυτή τη φορά η συμμετοχή κινήθηκε κοντά στο 50% (ίσως και να το ξεπεράσει τελικά), φτάνοντας έτσι στα επίπεδα του 1999. Σύμφωνα μάλιστα με τον εκπρόσωπο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ζομ Γκιγιό, η συμμετοχή στις φετινές, κρίσιμες ευρωεκλογές πλησίασε το 51% σε 27 χώρες-μέλη της Ε.Ε., ποσοστό το οποίο είναι το υψηλότερο της τελευταίας 20ετίας. Ειδικότερα, στην Ολλανδία ανήλθε στο 41,2% από 37,3 του 2014, στη Σλοβακία στο 20,1% και στη Δημοκρατία της Τσεχίας στο 72,6%, από 74,8% πριν από μία πενταετία. Στη Γερμανία, η προσέλευση ήταν μεγαλύτερη κατά περίπου 12% σε σύγκριση με τις εκλογές του 2014 και ξεπέρασε το 60%. Αντιστοίχως μεγάλο ήταν το ποσοστό συμμετοχής στη Γερμανία όπου, η προσέλευση ήταν μεγαλύτερη κατά περίπου 12% σε σύγκριση με τις εκλογές του 2014 και ξεπέρασε το 60% όπως και σε δυο ακόμη από τις ισχυρές χώρες της Ευρώπης, τη Γαλλία (8-10%) και την Ισπανία (σχεδόν κατά 15%).
Η δεύτερη ανάγνωση έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι πολίτες που δεν «γύρισαν την πλάτη» στην Ευρώπη φαίνεται να στρέφονται προς φιλελεύθερους σχηματισμούς και κόμματα με οικολογική ατζέντα. Αυτό αποτυπώνεται από την επίδοση της συμμαχίας των Φιλελεύθερων Δημοκρατών για την Ευρώπη (ALDE) που αποτελεί πια την τρίτη δύναμη στο ευρωκοινοβούλιο με πάνω από 100 έδρες. Όσο για τους Πράσινους, η δεύτερη θέση που κατέκτησαν στην Γερμανία δείχνει ότι η συζήτηση για την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της έχουν δώσει ένα ιδεολογικό προβάδισμα στα κόμματα με οικολογικές ανησυχίες τα οποία ενισχύονται από τους νεότερους ψηφοφόρους.
Το τρίτο συμπέρασμα αφορά τον «κίνδυνο» της ακροδεξιάς. Η αύξηση των εδρών στην Ευρωβουλή που αναλογούν στην Ακροδεξιά και τους πάσης φύσης «ευρωσκεπτικιστές» είναι γεγονός, όμως η εικόνα δεν είναι τόσο δραματική όσο ανέμεναν πολλοί – και σε αυτό, έπαιξε σημαντικό ρόλο η μεγάλη αύξηση της συμμετοχής. Στην Δανία το ακροδεξιό κόμμα βρέθηκε στο 12% από 21% στις προηγούμενες εθνικές εκλογές, στην Σλοβακία, το κόμμα της ακροδεξιάς βρίσκεται στην τρίτη θέση, στην Γερμανία το Κόμμα της Εναλλακτικής για την Γερμανία, (AfD) είναι στην τέταρτη θέση, ενώ απογοητευτικό ήταν το ποσοστό για τους Φινλανδούς ακροδεξιούς οι οποίοι ήλπιζαν σε μεγαλύτερο ποσοστό του 13%. Στην Ολλανδία, οι παραδοσιακές δυνάμεις της κεντροαριστεράς και της κεντροδεξιάς ανέκαμψαν, εμποδίζοντας την άνοδο αντιευρωπαϊκών εθνικιστικών δυνάμεων.Το νεότευκτο αντι-ισλαμικό Φόρουμ για την Δημοκρατία (fVD), που υποστηρίζει έξοδο της Ολλανδίας από την ΕΕ, πήγε χειρότερα από ό,τι αναμενόταν μέχρι και τις αρχές της εβδομάδας. Το FvD αποσπά το 11% της ψήφου, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, ενώ το παραδοσιακό Κόμμα της Ελευθερίας του Γκερτ Βίλντερς συρρικνώνεται στο 4,1%.
Υπάρχουν αναμφίβολα και «μαύρα σημεία» στον χάρτη της Ευρώπης, αυτά αφορούν την πρωτιά που πήγε στον Εθνικό Συναγερμό της Μαρίν Λεπέν και στη Λίγκα του Βορρά του Ματέο Σαλβίνι στην Ιταλία.
Παρόλα αυτά, η Ευρώπη έδειξε ότι μπορεί να υπερκεράσει κάθε εμπόδιο δεδομένου ότι τον τόνο δίνουν σε μεγάλο βαθμό οι «φιλελεύθερες δυνάμεις» που έχουν σκοπό να την αναμορφώσουν.
