Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής είναι μια συνομοσπονδία 50 κρατιδίων, που αποτελούν την πολιτική εξέλιξη των ιδρυτικών 13 ημιαυτόνομων αποικιών της Βρετανίας στη Βόρεια Αμερική.
Η πολιτική οργάνωση των Βρετανικών αποικιών τον 17ο και 18ο αιώνα ως αυτοδιοικούμενες κοινοπολιτείες καθορίσθηκε από το μέγεθος της νέας ηπείρου, από την αραιή κατοίκηση της από σχετικά λίγους αρχικούς αποίκους και από τον τρόπο δημιουργίας τους: το Βρετανικό στέμμα απέδιδε δικαιώματα αποίκησης μιας περιοχής σε κάποιον ιδιώτη (Γουόλτερ Ράλεϊ, Γουίλιαμ Πεν) ή ομάδα (Πουριτανοί της Μασαχουσέτης), και αυτοί οργάνωναν τη διοίκηση της περιοχής ως αυτόνομο κρατίδιο, με συνέλευση αντιπροσώπων των κατοίκων (των γαιοκτημόνων ανδρών) υπό τον κυβερνήτη της αποικίας, που διοριζόταν από το Λονδίνο.
Η διευθέτηση αυτή ήταν η οργανωτική βάση του πολέμου της Αμερικανικής ανεξαρτησίας: οι 13 αποικίες του 1774 έστειλαν αντιπροσώπους στη Φιλαδέλφεια, σχημάτισαν το «Ηπειρωτικό Κογκρέσο» (Continental Congress), το οποίο δημιούργησε εθνικό στρατό, οργάνωσε τις πολιτοφυλακές των 13 αποικιών σε εφεδρείες του τακτικού στρατού, διόρισε ως αρχιστράτηγο τον - τότε συνταγματάρχη – Τζωρτζ Ουάσιγκτον, που συμμετείχε ως εκπρόσωπος της Βιρτζίνια και ήταν βετεράνος αξιωματικός του Βρετανικού στρατού στον ονομαζόμενο «Πόλεμο εναντίον της Γαλλίας και των Ινδιάνων» (French and Indian War), που δεν ήταν παρά ο Επταετής Πόλεμος μεταξύ Γαλλίας και Βρετανίας όπως διεξήχθη στη Βόρειο Αμερική.
Η διακήρυξη της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας, το μεθεπόμενο καλοκαίρι, έγινε από το Ηπειρωτικό Κογκρέσο ύστερα από ψηφοφορία στην οποία η κάθε πολιτεία είχε έναν ψήφο, όχι το καθένα από τα 56 μέλη των 13 πολιτειών. H Νότια Καρολίνα και η Πενσιλβάνια ψήφισαν εναντίον της ανεξαρτησίας. Η Νέα Υόρκη απείχε, γιατί η αντιπροσωπεία της δεν είχε λάβει εντολή από το πολιτειακό κοινοβούλιο της Νέας Υόρκης να επικυρώσει την διακήρυξη. Το Ντέλαγουεαρ δε ψήφισε γιατί τα δύο μέλη της αντιπροσωπείας τους δε μπορούσαν να συμφωνήσουν. Έτσι, οι ΗΠΑ έγιναν ανεξάρτητο κράτος με πλειοψηφία (9 ψήφους από τις 13) και όχι με ομοφωνία.
Αυτή η πολιτική οργάνωση συνεχίσθηκε μετά την ανεξαρτησία και εδραιώθηκε με το σύνταγμα του 1787, που, πάλι, συντάχθηκε και εγκρίθηκε από μια συνέλευση αντιπροσώπων από τις 13 πολιτείες που προέκυψαν μετά την συνθηκολόγηση της Βρετανίας στο Γιόρκταουν το 1783 και την υπογραφή της Συνθήκης του Παρισιού, τον ίδιο χρόνο.
Οι συγγραφείς του ομοσπονδιακού συντάγματος, σε μια προσπάθεια να δημιουργήσουν πολλούς πόλους εξουσίας και να μειώσουν την ισχύ των συμμετεχόντων στη διακυβέρνηση της χώρας, αποφάσισαν ότι ο Πρόεδρος θα έχει 4ετή θητεία, τα μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων θα έχουν 2ετή θητεία και οι Γερουσιαστές θα έχουν 6ετή θητεία, που θα είναι «κλιμακωτή»: σε κάθε διετή εκλογικό κύκλο θα εκλέγεται το 1/3 της Γερουσίας.
Οι ΗΠΑ έχουν 53 Κογκρέσα: 1 ομοσπονδιακό, στην Ουάσιγκτον, και 52 πολιτειακά. Σχεδόν κάθε Κογκρέσο έχει δύο σώματα: μια Βουλή των Αντιπροσώπων και μια Γερουσία. Έχουν, επίσης, 53 επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας: 1 πρόεδρο, στην Ουάσιγκτον, και 52 κυβερνήτες. Οι περισσότεροι βοηθοί κυβερνήτη (lieutenant governor) των πολιτειών εκλέγονται απευθείας και δεν αποτελούν μέρος του ψηφοδελτίου του κυβερνήτη, όπως γίνεται στην περίπτωση της εκλογής του αντιπροέδρου της χώρας. Τουλάχιστον 3 «υπουργοί» της κάθε πολιτείας εκλέγονται απευθείας: ο υπουργός δικαιοσύνης, ο υπουργός οικονομικών και ο υπουργός εσωτερικών.
Και ούτω καθεξής, στο κομητειακό και στο δημοτικό επίπεδο.
Η προσέλευση των ψηφοφόρων στις ενδιάμεσες εκλογές είναι σημαντικά μειωμένη σε σχέση με τις εκλογές που γίνονται τη χρονιά που εκλέγεται ο πρόεδρος της χώρας. Ενώ στις εκλογές εκείνες προσέρχονται στις κάλπες το 50-60% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, στις ενδιάμεσες εκλογές είναι ζήτημα εάν ψηφίζουν το 40%.
Αυτό συμβαίνει γιατί οι ψηφοφόροι του κόμματος του Προέδρου, δηλ. οι νικητές των προ δύο ετών εκλογών, δεν αισθάνονται την πολιτική πίεση να προσέλθουν στις κάλπες αφού ο εκλεκτός τους είναι στον Λευκό Οίκο. Ως αποτέλεσμα, προσέρχονται στις κάλπες δυσανάλογα περισσότεροι ψηφοφόροι του αντιπολιτευόμενου κόμματος – ειδικά εάν υπάρχει κάποιο θέμα ή θέματα που έχει προκύψει ύστερα από δύο χρόνια διακυβέρνησης που συσπειρώνουν τους ψηφοφόρους αυτούς.
Συνήθως, το κόμμα του Προέδρου υπόκειται σε σημαντικές και οδυνηρές πολιτικές ήττες στις ενδιάμεσες εκλογές και χάνει τον έλεγχο του Κογκρέσου ή μειώνεται σημαντικά η πλειοψηφία του εκεί. Τα τελευταία 30 χρόνια, υπήρξαν δύο τέτοιες χαρακτηριστικές περιπτώσεις που έχουν μείνει στην πολιτική ιστορία των ΗΠΑ.
Το 1994, δύο χρόνια μετά την ήττα του Τζωρτζ Μπους του πατέρα και τη νίκη του Μπιλ Κλίντον, οι Ρεπουμπλικανοί κατάφεραν να συσπειρώσουν τους ψηφοφόρους τους με το σύνθημα ότι ο Μπιλ Κλίντον θα «κοινωνικοποιήσει το σύστημα υγείας» και κατάφεραν να αποκτήσουν τον έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων για πρώτη φορά μετά το 1953. Ούτε στα 8 χρόνια της προεδρίας του εξαιρετικά δημοφιλούς Ρέιγκαν δεν είχαν καταφέρει η Ρεπουμπλικανοί να αποκτήσουν τον έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων. 41 ολόκληρα χρόνια.
Το γεγονός εκείνο αποτέλεσε πολιτικό σεισμό και όλοι οι «σοβαροί» αναλυτές προέβλεψαν ότι ο Κλίντον δε θα επανεκλεγεί. Ο Κλίντον, βέβαια, το ’96 κέρδισε 3 εκατομμύρια περισσότερες ψήφους από το 1992 και επανεξελέγη πανηγυρικά.
Το 2010, μετά τη ψήφιση του ιστορικού Νόμου περί Προσιτής Περίθαλψης (Affordable Care Act ή ACA ή Obamacare) οι Ρεπουμπλικανοί κέρδισαν 63 έδρες στη Βουλή των Αντιπροσώπων και τον έλεγχο του σώματος. Κέρδισαν, επίσης, 7 έδρες στη Γερουσία αλλά δεν κατάφεραν να ανατρέψουν την πλειοψηφία των Δημοκρατικών.
Ο τότε ηγέτης της μειοψηφίας των Ρεπουμπλικανών στη Γερουσία Μιτς Μακόνελ έκανε την επόμενη των εκλογών την ιστορική δήλωση: «Η πολιτική πλατφόρμα των Ρεπουμπλικανών για τα επόμενα δύο χρόνια θα είναι να αποτρέψουν μια δεύτερη θητεία Ομπάμα». Ο πρόεδρος Ομπάμα, φυσικά, κέρδισε 5 εκατομμύρια περισσότερες ψήφους από τον Ρεπουμπλικανό Μιτ Ρόμνεϊ δύο χρόνια μετά και επίσης επανεξελέγη πανηγυρικά, όπως ο Μπιλ Κλίντον πριν από 16 χρόνια.
Την επόμενη Τρίτη, λοιπόν, θα εκλεγούν:
- 435 μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων
- 35 μέλη της Γερουσίας
- Κυβερνήτες 36 πολιτειών και 3 κτήσεων
- Υπουργοί δικαιοσύνης σε 30 πολιτείες, 3 κτήσεις και 1 ομοσπονδιακή περιοχή.
- Υπουργοί εσωτερικών σε 27 πολιτείες.
- Υπουργοί οικονομικών σε 28 πολιτείες.
- Χιλιάδες πολιτειακοί βουλευτές και γερουσιαστές στα Κοινοβούλια σχεδόν όλων των πολιτειών και κτήσεων.
- Χιλιάδες άλλοι αξιωματούχοι, στο κομητειακό και στο δημοτικό επίπεδο (σερίφης, δήμαρχος, επίτροπος παιδείας, κλπ.)
Επιπλέον, 6 πολιτείες θα διενεργήσουν δημοψηφίσματα, παράλληλα με τις εκλογές για την εκλογή αντιπροσώπων και κυβερνητών. Τα περισσότερα από αυτά τα δημοψηφίσματα αφορούν στο θέμα των αμβλώσεων: οι ψηφοφόροι καλούνται να αποφασίσουν εάν οι αμβλώσεις στις πολιτείες τους θα εξακολουθήσουν να είναι νόμιμες ή όχι.
Την Παρασκευή θα κάνουμε μια επισκόπηση των κυριότερων αναμετρήσεων στις εκλογές κυβερνητών και γερουσιαστών και στα προγνωστικά για τον έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων.
Η παρουσία Τραμπ στο πολιτικό σκηνικό των ΗΠΑ έχει αυξήσει σημαντικά την αβεβαιότητα σχετικά με την προσέλευση παραδοσιακών Ρεπουμπλικανών ψηφοφόρων στις εκλογές αυτές και οι προβλέψεις χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθμό αβεβαιότητας.
Επίσης, ίσως ακόμη πιο σημαντικό, η πολιτική πυρηνική βόμβα της απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ σχετικά με τις αμβλώσεις, έχει κάνει τις προβλέψεις σχετικά με την προσέλευση ψηφοφόρων και τη ψήφο των γυναικών, ανεξαρτήτως της κομματικής προτίμησης τους, εξαιρετικά επισφαλείς.
Την Παρασκευή θα συλλέξουμε και θα παρουσιάσουμε τις τελευταίες εκτιμήσεις από τις πλέον έγκυρες πηγές που διεξάγουν ή παρουσιάζουν δημοσκοπήσεις και συντάσσουν προβλέψεις με βάση στατιστικά μοντέλα.
* Ο Περικλής Φ. Κωνσταντινίδης είναι ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της επενδυτικής εταιρίας Syracuse Main, Inc
