Σχεδόν επτά χρόνια και... τέσσερις πρωθυπουργούς μετά το «σεισμό» του Brexit, στο Ηνωμένο Βασίλειο καταγράφεται μία θεαματική μεταστροφή της κυρίαρχης εδώ και τρεις δεκαετίες τάσης, με τους πολίτες να δίνουν για πρώτη φορά «ψήφο εμπιστοσύνης» στην Ευρωπαϊκή Ένωση κόντρα στη Βουλή και την κυβέρνησή τους.
Στην τελευταία και πλέον ηχηρή ένδειξη «μεταμέλειας» για την έξοδο από τους κόλπους της ΕΕ, η βρετανική κοινή γνώμη δείχνει σήμερα να εμπιστεύεται περισσότερο τις Βρυξέλλες από το Ουεστμίνστερ. Εξίσου μειωμένη είναι η εμπιστοσύνη των Βρετανών προς την κυβέρνησή τους, ενώ μόλις 24% των πολιτών δηλώνει «ικανοποιημένο» από την έκβαση του δημοψηφίσματος του 2016.
Η στροφή στη βρετανική κοινωνία αποτυπώνεται στην τελευταία Παγκόσμια Έρευνα Αξιών (World Values Survey), τη μεγαλύτερη διεθνούς κλίμακας ακαδημαϊκή μελέτη που καταγράφει την εξέλιξη των αξιών και των πεποιθήσεων στις σύγχρονες κοινωνίες από τον Καναδά έως και τη Νότια Κορέα, και η οποία φέρει τη «σφραγίδα» του Ινστιτούτου Πολιτικής του Βασιλικού Κολεγίου του Λονδίνου.
Αν και οι Βρετανοί στο σύνολό τους ήταν ανέκαθεν εκ των πλέον επιφυλακτικών Ευρωπαίων έναντι των κοινοτικών θεσμών, και η ΕΕ υστερούσε κατά πολύ της Βουλής των Κοινοτήτων σε δημοτικότητα από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, τα ευρήματα της έρευνας καταδεικνύουν πως μετά το Brexit η εμπιστοσύνη στο Ουεστμίνστερ έχει σημειώσει «ελεύθερη πτώση» δέκα μονάδων, αγγίζοντας ποσοστό της τάξεως του 22%, ενώ ανάλογη είναι η εικόνα και για την κυβέρνηση (24%). Αντίθετα, η εμπιστοσύνη στο ευρωπαϊκό μπλοκ αυξήθηκε κατά επτά ποσοστιαίες μονάδες και διαμορφώνεται στο 39%.
Η Βρετανία εντάσσεται πλέον στο «κλαμπ» των χωρών με το χαμηλότερο δείκτη εμπιστοσύνης στη Βουλή και την κυβέρνησή τους, μένοντας πίσω από τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Αυστραλία, το Ιράν και την Κίνα, σε μία τάση που καθοδηγείται από τις νεότερες γενιές, όπου και καταγράφονται οι μεγαλύτερες μεταβολές. Η εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση μεταξύ των «Millennials» έχει μειωθεί κατά το ήμισυ από το 2005, ενώ πολύ χαμηλά είναι τα επίπεδα εμπιστοσύνης και της «Gen Z».
O καθηγητής Μπόμπι Ντάφι, διευθυντής του Ινστιτούτου Πολιτικής του Βασιλικού Κολεγίου του Λονδίνου, αναφέρει ότι η εμπιστοσύνη στο Κοινοβούλιο έχει μειωθεί κατά το ήμισυ από το 1990, προσθέτοντας ότι στον αντίποδα η εμπιστοσύνη στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ανακάμψει μετά το Brexit «και τώρα είναι πολύ πιο πιθανό να έχουμε εμπιστοσύνη σε αυτήν παρά στο δικό μας Κοινοβούλιο και την κυβέρνησή μας».
Πρόκειται για ευρήματα που έρχονται να ενισχύσουν τα επιχειρήματα όσων προκρίνουν την ανοικοδόμηση των δεσμών μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ενίσχυση της εμπιστοσύνης των Βρετανών στην ΕΕ ακολουθεί, άλλωστε, τη σθεναρή αντίδραση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων των «27» στην απρόκλητη ρωσική εισβολή στο έδαφος της Ουκρανίας, και την επιθυμία των πολιτών της εμπόλεμης χώρας, και του προέδρου της Βολοντίμιρ Ζελένσκι, να ενταχθούν στους κόλπους της ευρωπαϊκής «οικογένειας».
Ο επικεφαλής της δεξαμενής σκέψης Chatham House, Δρ Ρόμπιν Νίμπλετ, υπογραμμίζει επ' αυτού ότι η Βρετανία πρέπει να χρησιμοποιήσει «επειγόντως» τον ηγετικό της ρόλο στην απόκρουση της ρωσικής επιθετικότητας στην Ουκρανία προκειμένου να αποκαταστήσει τις σχέσεις της με την ΕΕ, στηρίζοντας ενεργά την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ασφάλειας τόσο μέσω του ΝΑΤΟ, όσο και μέσω των ταχέως εξελισσόμενων αμυντικών σχεδίων της ΕΕ. Αυτό θα απαιτήσει πιο επίσημη συνεργασία με τις Βρυξέλλες στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, συμπεριλαμβανομένων της κυβερνοασφάλειας και της ανταλλαγής πληροφοριών, σύμφωνα με τον επικεφαλής του έγκριτου think-tank.
Ο βουλευτής των Τόρις Ντέιβιντ Ντέιβις, πρώην αρμόδιος υπουργός για το Brexit, αποδίδει πό πλευράς του, μιλώντας στον Guardian, την αξιοσημείωτη αλλαγή στην αντίληψη των Βρετανών στην «πικρή, δυσάρεστη και αντιπαραγωγική» διαμάχη που μαίνεται από το 2017 στο βρετανικό Κοινοβούλιο αναφορικά με την έξοδο από την Ένωση, στις κυβερνητικές κρίσεις εν μέσω της πανδημίας της Covid-19, καθώς και στο γεγονός ότι οι ταμπλόιντ έχουν πάψει πλέον «να χτυπούν διαρκώς» τις Βρυξέλλες.
Γεγονός είναι, πάντως, πως μόλις το 24% των ερωτηθέντων στην παγκόσμια έρευνα αξιών δηλώνει σήμερα «ικανοποιημένο» από το Brexit, με ποσοστό της τάξεως του 49% να εκφράζει απογοήτευση. Οι Βρετανοί διαφαίνεται ότι προοδευτικά μετανιώνουν, κάτι που έχει καταγραφεί και στην τελευταία μέτρηση του ινστιτούτου YouGov στις αρχές Μαρτίου, με το 53% των ερωτηθέντων να θεωρεί λανθασμένη την έξοδο από την ΕΕ έναντι 32% που εξακολουθεί να θεωρεί πως ήταν η σωστή κίνηση.
Η κρίση εμπιστοσύνης που «αποκαλύπτει» η World Values Survey δεν περιορίζεται όμως στους πολιτικούς θεσμούς, αλλά «αγγίζει» επίσης την Αστυνομία, καθώς και τον Τύπο. Σε σύνολο 24 χωρών, μόνο η Αίγυπτος (8%) υπολείπεται της Βρετανίας (13%) σε βαθμό εμπιστοσύνης προς τον Τύπο, ενώ η εμπιστοσύνη των Βρετανών στην αστυνομία -ιδίως όσων κατοικούν στο Λονδίνο- είναι πλέον εξαιρετικά χαμηλή σε σύγκριση με ανάλογες χώρες, έχοντας φθάσει από 87% το 1981 σε 67% το 2022.
Διαβάστε αναλυτικά
World Values Survey: Trust in trouble? UK and international confidence in institutions
