του Γιώργου Παυλόπουλου
Το χιόνι έχει λιώσει ακόμη και στις πιο απόκρυφες πλαγιές των Άλπεων. Το πράσινο χρώμα τείνει να εξαφανιστεί από τα λιβάδια και έχει αντικατασταθεί από το κίτρινο και το καφέ. Από τη Γερμανία και τη Βρετανία, μέχρι τη Σουηδία και τις Βαλτικές χώρες, κατακαίνται δάση που δεν είχαν γνωρίσει σχεδόν ποτέ μέχρι σήμερα τι σημαίνει πυρκαγιά. Οι θάνατοι και η προσέλευση στα επείγοντα των νοσοκομείων αυξάνονται δραματικά. Χιλιάδες κτηνοτρόφοι και γεωργοί δίνουν κυριολεκτικά αγώνα επιβίωσης.
Η βόρεια Ευρώπη πλήττεται από ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες και πρωτοφανή ξηρασία. Παρά δε το γεγονός ότι ο υδράργυρος είχε φτάσει ακόμη πιο ψηλά το 2003, αλλά και το 2015 (τουλάχιστον σε κάποιες περιοχές), ο συνδυασμός αυτών των δύο παραγόντων κάνει τους ειδικούς να φοβούνται τα χειρότερα. Εντοπίζουν δε την αιτία στα συστήματα υψηλών ατμοσφαιρικών πιέσεων που έχουν ζώσει τη βόρεια Ευρώπη, μην επιτρέποντας στα ρεύματα του Ατλαντικού να φτάσουν στην ενδοχώρα. Και προειδοποιούν ότι το 2019 τα φαινόμενα μπορεί να επιδεινωθούν, εξαιτίας της εναλλαγής των φαινομένων Λα Νίνια και Ελ Νίνιο.
Ορισμένοι επιστήμονες, όπως οι ερευνητές του πανεπιστημίου της Βέρνης τους οποίους επικαλείται η γερμανική εφημερίδα FAZ, έχουν ήδη ένα σημείο αναφοράς: Πρόκειται για το 1540, τη χρονιά που μέχρι σήμερα είναι η χειρότερη την οποία έχουν καταγράψει στη διάρκεια της περασμένης χιλιετίας, καθώς συνοδεύτηκε από ακραία φαινόμενα, αντίστοιχα με αυτά που παρατηρούνται φέτος. Και μάλιστα, σε μια περίοδο που δεν είχε συντελεστεί η βιομηχανική επανάσταση και ο ανθρώπινος παράγοντας δεν έπαιζε καθοριστικό ρόλο...
Τότε και τώρα
Τότε, με βάση τα στοιχεία που έχουν συλλεγεί, επί ένα 11μηνο και σε μια ζώνη από τον Ατλαντικό μέχρι τα Ουράλια και από τη βόρεια Ιταλία ως τη Βόρεια Θάλασσα, έπεσε μόλις το ένα τρίτο της συνήθους ποσότητας βροχής. Ταυτόχρονα, η μέση θεσμοκρασία ήταν 5-7 βαθμούς υψηλότερη σε σύγκριση με τις κανονικές τιμές του 20ού αιώνα, φτάνοντας ή και ξεπερνώντας τους 40 βαθμούς Κελσίου κατά τη διάρκεια της ημέρας σε πολλές περιοχές. Στη Βασιλεία και την Κολωνία μπορούσε κανείς να περπατά χωρίς να βρέχεται στην κοίτη του Ρήνου, μιας και ο ποταμός είσε στεγνώσει σε μεγάλα τμήματά του. Αναρίθμητοι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, είτε δουλεύοντας στα χωράφια είτε στα σπίτια τους.
Σήμερα, ήδη τα ακραία φαινόμενα προκαλούν τεράστια δυσφορία και προβλήματα στους ανθρώπους, φέρνουν τους κρατικούς μηχανισμούς και τα δίκτυα ενέργειας στα όριά τους, έχουν επιπτώσεις στις επιχειρήσεις και την οικονομία, επιφέρουν σοβαρές καταστροφές στο περιβάλλον. Μόνο στη Γερμανία, υπολογίζεται ότι κάθε ημέρα καύσωνα ο αριθμός των θανάτων σε όλη τη χώρα αυξάνεται κατά 300, ενώ το οικονομικό κόστος υπολογίζεται σε πάνω από 40 εκατομμύρια ευρώ καθημερινά.
Δεν είναι προσωρινό
Το χειρότερο, όμως, είναι άλλο: Σε αντίθεση με το 1540, δεν πρόκειται για μια κατάσταση προσωρινή, αλλά για ένα φαινόμενο που ήρθε για να μείνει. Η κλιματική αλλαγή δείχνει πια σε όλους τα δόντια της -έστω κι αν υπάρχουν ακόμη πολλοί που σφυρίζουν αδιάφορα ή ισχυρίζονται με περισσή ανοησία πως «όλα θα πάνε καλά».
«Είμαι σοκαρισμένος από τα όσα έχουν ήδη συμβεί μέχρι αυτή τη στιγμή φέτος», δήλωσε στην FAZ ο ερευνητής στο πανεπιστήμιο της Βέρνης. Τονίζει δε ότι όλα θα κριθούν τον Αύγουστο και από το κατά πόσο τα ακραία φαινόμενα συνεχιστούν -με τις ενδείξεις να είναι απαισιόδοξες. Εάν αυτό συμβεί, τότε δεν αποκλείεται να παρουσιαστεί μεγάλο πρόβλημα στα δίκτυα ενέργειας, με ό,τι αυτό συνεπέγεται.
Σε κάθε περίπτωση, η Ευρώπη βρίσκεται ουσιαστικά απροετοίμαστη να διαχειριστεί αποτελεσματικά τις συνέπειες αυτού του φαινομένου. Οι επιστήμονες αναρωτιούνται εάν υπάρχει πλέον χρόνος για να αντιμετωπιστούν οι αιτίες που το προκαλούν. Ολοένα περισσότεροι δε, καταλήγουν να απαντούν με ένα ξερό «όχι», ειδικά καθώς διαπιστώνουν την απροθυμία και απουσία βούλησης των περισσότερων πολιτικών ηγεσιών να αλλάξουν ρότα.
Το ερώτημα είναι επιτακτικό και έχει πιο άμεση προτεραιότητα από τις περισσότερες άλλες αντιπαραθέσεις, πολιτικές και μη. Εάν δεν αναληφθεί ουσιαστική δράση άμεσα, τότε όποιος και αν επικρατήσει στην πολιτική αρένα και τον στίβο του οικονομικού ανταγωνισμού θα διαπιστώσει πολύ γρήγορα πως ο πλανήτης στον οποίο θέλει να κυριαρχήσει είναι ναρκοθετημένος και μετρά αντίστροφα. Και μάλιστα πολύ γρήγορα.
AP Photo/Amel Emric
