Για απειλή «σχίσματος» που δέχεται η Ορθόδοξη Εκκλησία από την πολιτική του Πατριαρχείου Μόσχας, το οποίο αποφάσισε να ιδρύσει δύο επισκοπές στην Αφρική, παραβλέποντας τους εκκλησιαστικούς κανόνες της Ορθοδοξίας για τη δημιουργία επισκοπών και παραμερίζοντας τη δικαιοδοσία της εκκλησίας της Αλεξάνδρειας, κάνει λόγο η η ελβετική εφημερίδα Neue Zürcher Zeitung.
Σύμφωνα με την εφημερίδα «λίγο πριν τα Χριστούγεννα προέκυψε σοβαρή ρήξη εντός της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου της Μόσχας αποφάσισε να ιδρύσει Εξαρχίες στην Αφρική, στο χώρο δικαιοδοσίας της αδελφής Εκκλησίας με έδρα την Αλεξάνδρεια. Πρόκειται για ξεκάθαρο πλήγμα κατά του Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεοδώρου Β' (φωτογραφία), ο οποίος στη διένεξη της Ουκρανίας είχε ταχθεί υπέρ του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, συναινώντας στην αναγνώριση του αυτοκέφαλου της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας».
Το γερμανικό μέσο Domradio σε πρόσφατο δημοσίευμά του αναφέρει χαρακτηριστικά για το θέμα ότι το διοικητικό όργανο του Πατριαρχείου στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου κατηγόρησε τη Μόσχα για «νεοαποικιοκρατία» και παγκόσμια διεκδίκηση της εξουσίας. Η σύνοδος αποφάσισε την άμεση τιμωρία όσων συμμετείχαν στην ίδρυση ρωσικής εκκλησιαστικής δομής, της λεγόμενης εξαρχίας, στην Αφρική.
Στην ανακοίνωσή του, ωστόσο, το Πατριαρχείο δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες για τις σχεδιαζόμενες κυρώσεις.
Στα τέλη Δεκεμβρίου, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία διέταξε την ίδρυση δικής της εξαρχίας για όλη την Αφρική. Διόρισε μητροπολίτη της τον Ρώσο Κλιν Λεονίντ (Γκορμπατσόφ). Το Πατριαρχείο Μόσχας δικαιολόγησε την κίνησή του λέγοντας ότι 102 Αφρικανοί ιερείς εγκατέλειψαν την Εκκλησία της Αλεξάνδρειας και ζήτησαν να γίνουν δεκτοί στη Ρωσική Εκκλησία.
Με την ίδρυση μιας ξεχωριστής ρωσικής εκκλησιαστικής δομής στην Αφρική, υπάρχει πλέον κίνδυνος ανταγωνισμού μεταξύ Μόσχας και Αλεξάνδρειας για πιστούς, ιερείς και ιερά κτίρια. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και οι Ορθόδοξες Εκκλησίες Κύπρου και Αλβανίας έχουν ήδη υποστηρίξει δημόσια την Εκκλησία της Αλεξάνδρειας και διαμαρτυρήθηκαν για την απόφαση της Μόσχας.
Ο ρόλο της Ουκρανίας
Το υπόβαθρο της ρωσικής πορείας προς το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας είναι η σύγκρουση εντός της Ορθόδοξης Εκκλησίας για την Ουκρανία. Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας και Αφρικής Θεόδωρος Β' είχε αναγνωρίσει επίσημα την αυτοκέφαλη (ξεχωριστή) Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, που ιδρύθηκε στα τέλη του 2018, ωθώντας τη Μόσχα να έρθει σε ρήξη με την Αλεξάνδρεια.
Ο Μητροπολίτης Κλιν Λεονίντ, εν τω μεταξύ, ανακοίνωσε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα για την πλήρη παρουσία της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην αφρικανική ήπειρο. Σε συνέντευξή του στο πρακτορείο ειδήσεων Interfax χθες, έκανε λόγο για «ιστορική απόφαση της Ιεράς Συνόδου», του διοικητικού οργάνου της εκκλησίας του.
Ερωτηθείς αν περίμενε και προσηλυτισμούς στη Ρωσική Εκκλησία στην Κύπρο και την Ελλάδα, τόνισε ότι δεν σχεδιάζεται περαιτέρω επέκταση. Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας οφείλεται στην αποστολική του καταγωγή -ο ευαγγελιστής Μάρκος θεωρείται ο πρώτος επίσκοπος Αλεξανδρείας- στην κατάταξη (δίπτυχο) των ορθοδόξων εκκλησιών στη δεύτερη θέση μετά το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και έχει υπό τον ιεραποστολικό έλεγχο όλη την Αφρική.
