Ανησυχία προκαλεί η ανακοίνωση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) ότι «αγνοούνται» 2,5 τόνοι φυσικού ουρανίου που βρίσκονταν αποθηκευμένοι σε εγκατάσταση στη Λιβύη -επί εδάφους που δεν τελεί υπό κυβερνητικό έλεγχο.
Σε επίσκεψη επιθεωρητών της ΙΑΕΑ στη συγκεκριμένη εγκατάσταση στις αρχές της εβδομάδας διαπιστώθηκε ότι δέκα δοχεία με περίπου 2,5 τόνους φυσικού ουρανίου σε συμπυκνωμένη μορφή «δεν βρίσκονταν εκεί, όπου είχε δηλωθεί από τις αρχές», βάσει σχετικής ανακοίνωσης του γενικού διευθυντή της ΙΑΕΑ Ραφαέλ Γκρόσι.
Η ακριβής τοποθεσία δεν έγινε γνωστή από τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας, ούτε και είναι σαφές πότε και πώς εξαφανίστηκε η ποσότητα του φυσικού ουρανίου· η ΙΑΕΑ διεξάγει «συμπληρωματικές έρευνες» για να εξακριβώσει τις συνθήκες υπό τις οποίες αφαιρέθηκε το ραδιενεργό υλικό και το «που βρίσκεται αυτή τη στιγμή».
Η εξαφάνιση της ποσότητας ουρανίου εγείρει φόβους για ραδιολογικό κίνδυνο, καθώς και ανησυχίες για την πυρηνική ασφάλεια.
Κατά τον Σκοτ Ρέκερ του διεθνούς οργανισμού που ειδικεύεται σε ζητήματα πυρηνικής ασφάλειας Nuclear Threat Initiative, οι 2,5 τόνοι φυσικού ουρανίου αφαιρέθηκαν από μία «πολύ απομακρυσμένη τοποθεσία στη νότια Λιβύη».
«Εάν κάποιος αφαιρεί αυτό το υλικό από αυτή την τοποθεσία, πρέπει πραγματικά να το θέλει», δήλωσε μιλώντας στην εκπομπή Newsday του BBC, προσθέτοντας ότι η ποσότητα που εξαφανίστηκε αναλογεί περίπου στο ένα δέκατο της συνολικής ποσότητας φυσικού ουρανίου που είναι αποθηκευμένο στη συγκεκριμένη εγκατάσταση.
Το ουράνιο όπως βρίσκεται ως ορυκτό στη φύση δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ενέργειας ή την κατασκευή βόμβας. Χρειάζεται εμπλουτισμό, μία διαδικασία που απαιτεί την μετατροπή του ορυκτού ουρανίου σε αέριο και στη συνέχεια φυγοκέντρισή του σε ειδικές συσκευές.
Κάθε τόνος φυσικού ουρανίου -εάν βρεθεί στην κατοχή ομάδας με τα κατάλληλα μέσα και πόρους- μπορεί να «δώσει» 5,6 κιλά εμπλουτισμένου ουρανίου, κατάλληλο για την κατασκευή πυρηνικών όπλων.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, το υλικό που εξαφανίστηκε στην παρούσα μορφή του («yellow cake»), όσο και από πλευράς ποσότητας, δεν μπορεί να μετατραπεί σε πυρηνικό όπλο, σημειώνει ο Σκοτ Ρέκερ.
Η Λιβύη εγκατέλειψε το πρόγραμμα ανάπτυξης πυρηνικών όπλων το 2003, επί καθεστώτος Μοαμάρ Καντάφι.
Την πτώση του το 2011 ακολούθησε χάος και μείζων πολιτική κρίση, με δυο αντίπαλες κυβερνήσεις στο ανατολικό και στο δυτικό τμήμα της χώρας, μια μυριάδα παραστρατιωτικές οργανώσεις, μισθοφόρους διασκορπισμένους στη χώρα, με φόντο την ανάμειξη ξένων δυνάμεων.
Δυο κυβερνήσεις συνεχίζουν να διεκδικούν την εξουσία -η μια με έδρα την Τρίπολη, στη δυτική Λιβύη, με αναγνώριση του ΟΗΕ, η άλλη στην ανατολική Λιβύη, με την υποστήριξη του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ.
