Το καθεστώς βρίσκεται στην κρισιμότερη στροφή από το 2002 και μετά, χωρίς ακόμη η κατάσταση να έχει γίνει οριακή για τον Ταγίπ Ερντοτγάν. Η λαϊκή δυσαρέσκεια είναι πολύ έντονη, για πρώτη φορά το ΑΚΡ βρίσκεται δεύτερο σε δημοσκοπήσεις - εκτός του γεγονότος ότι ο Ερντογάν χάνει από τους ανθυποψηφίους του για τις προεδρικές εκλογές του 2023 - γεγονότα που δημιουργούν νέες πολιτικές συνθήκες.
Δείχνουν ότι ο Τούρκος πρόεδρος είναι σε ένα μεταίχμιο, ότι η ακολουθούμενη πολιτική δεν μπορεί να αποδώσει και ότι ακόμη και αν υποθέσουμε ότι τα χαμηλά επιτόκια εξασφαλίζουν στην Τουρκία φθηνό χρήμα - σύμφωνα με τη λογική Ερντογάν - αυτό θα έχει αποτέλεσμα μόνο εφόσον ο τούρκος πολίτης έχει δυνατότητα να το αξιοποιήσει, δηλαδή να αγοράσει προϊόντα ή να πάρει δάνειο. Δεύτερο επιχείρημα της τουρκικής κυβέρνησης είναι ότι τα χαμηλά επιτόκια ενισχύουν τις τουρκικές εξαγωγές, ωστόσο οι εισαγωγές, που είναι πολύ μεγαλύτερες, εκτοξεύονται και αυτό έχει αντίκτυπο στην τσέπη του καταναλωτή. Τρίτο επιχείρημα είναι ότι με τη χαμηλή τιμή της τουρκικής λίρας θα υπάρξει άνοδος του τουρισμού, ο οποίος όμως σε συνθήκες πανδημίας δεν έχει απεριόριστες δυνατότητες ανόδου.
Η παραπάνω ανορθόδοξη οικονομική πολιτική παραπέμπουν ευθέως σε erdoganomics. Γιατί επιμένει σε αυτήν ; Καθώς πιστεύει ότι ο ίδιος μπορεί να πάει κόντρα σε όλους και σε όλα και στο τέλος να δικαιωθεί, ωστόσο αυτό αποτελεί μια πολιτική πολύ μεγάλου ρίσκου, ένα στοίχημα που όπως φαίνεται πολύ δύσκολα θα του βγει.
Επομένως; Πράγματι, ο Ερντογάν θα μπορούσε να αναζητήσει μια περιπέτεια στο εξωτερικό, προκειμένου να αποπροσανατολίσει το εγχώριο ακροατήριο, να συσπειρώσει γύρω του ειδικά του εθνικιστές και να προλάβει να πάει στις εκλογές, όχι με αφήγημα για την οικονομία, αλλά με ένα αφήγημα για την εξωτερική πολιτική.
Ο κόσμος όμως ψηφίζει με βάση την οικονομική του κατάσταση, όχι με βάση την εξωτερική πολιτική. Το είχε διαπιστώσει πολύ καλά ο Τσόρτσιλ και δεν νομίζω ότι ο Ερντογάν θα ξεφύγει από την πεπατημένη. Από εκεί και πέρα αν υποθέσουμε ότι αναζητά μια περιπέτεια στο εξωτερικό, θα έβαζα στην σειρά πρώτα τη Συρία, μαζί με την Κύπρο, και μετά την Ελλάδα. Η Κύπρος, λόγω και της επικείμενης κατά τα φαινόμενα έλευση της ExxonMobil προσφέρεται προκειμένου η Τουρκία να επιχειρήσει να ανεβάσει την ένταση, αλλά κι αυτό, όχι σε ανεξέλεγκτα σημεία. Δεν είναι σε θέση αυτή τη στιγμή για τέτοιες κινήσεις.
Διαφορετικά και ενώ επιχειρεί συμφωνίες με τον μέχρι πρότινος μεγάλο εχθρό, δηλαδή τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ενώ προσπαθεί να προσελκύσει μεγάλες επενδύσεις στην Τουρκία - δεν είναι καθόλου λογικό, εφόσον θέλει να μη του σκάσει στα χέρια η οικονομία, να οδηγηθεί σε μια μεγάλη κρίση και μάλιστα με μια χώρα, όπως η Ελλάδα.
Το να επιλέξει μια ελεγχόμενη κρίση στη Συρία, δεν είναι παράλογο, μέχρι ενός ορισμένου σημείου, καθώς εκεί παρουσία έχει και η Ρωσία. Το να στείλει ένα πλωτό γεωτρύπανο στο οικόπεδο 6Α στην Κύπρο είναι πολύ πιθανό. Αλλά το να οδηγηθεί σε μια κρίση με την Ελλάδα, όχι δεν θα το κάνει.
Το πόσο δυσμενής είναι η σημερινή θέση της Τουρκίας φαίνεται από τα οικονομικά ανοίγματα που επιχειρεί το καθεστώς. Ακριβώς λόγω της κατάστασης της οικονομίας, όποια συμφωνία κάνει από εδώ και πέρα ο Ερντογάν θα είναι από θέση αδυναμίας, όχι από θέση ισχύος. Η συνεργασία με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα γίνεται με δυσμενείς όρους για την Αγκυρα. Αλλο παράδειγμα, αφορά τη συμφωνία στην οποία ήρθε την περασμένη εβδομάδα ο Τ.Ερντογάν με τον Π.Σάντσεθ με αντικείμενο εξοπλιστικά προγράμματα. Στο ερώτημα γιατί η Ισπανία προέβη σε συμφωνίες, η απάντηση μπορεί να είναι ότι το έκανε, θεωρώντας ότι είναι ευκαρία να «αγοράσει» Τουρκία τώρα που είναι φθηνά. Ταυτόχρονα μπορεί στην Λιβύη το τουρκικό καθεστώς να επιχειρεί να ανοίξει διαύλους και με τα δύο εμπλεκόμενα μέρη, αλλά με την οικονομία στην παρούσα κατάσταση, δύσκολα μπορεί να στηρίξει τις εκεί γεωπολιτικές του φιλοδοξίες.
* O Kωνσταντίνος Φίλης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδας και αναλυτής διεθνών θεμάτων του ΑΝΤ1.
