Πρωτοβουλία η οποία έχει στόχο να άρει το αδιέξοδο αναφορικά με το σχέδιο στήριξης και ανάκαμψης των οικονομιών της Ευρώπης ανέλαβαν οι ηγέτες των δύο ισχυρότερων χωρών της, της Γερμανίας και της Γαλλίας, με την τηλεδιάσκεψη την οποία πραγματοποίησαν και τις ανακοινώσεις που έκαναν στη συνέχεια – με την πρόθεση και την ελπίδα να στείλουν σαφές σήμα και προς τους υπόλοιπους, ώστε να ξεμπλοκάρει η διαδικασία.
Ανγκελα Μέρκελ και Εμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσαν ότι θα προτείνουν στους υπόλοιπους «27», την Κομισιόν και την Ευρωβουλή την άμεση συγκρότηση και ενεργοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης, με μία «προίκα» η οποία θα φτάνει τα 500 δισ. ευρώ και θα διοχετευτεί προς τις χώρες, τις περιοχές και τους κλάδους που έχουν πληγεί περισσότερο. Το ποσό αυτό, μάλιστα, θα προέλθει εξ' ολοκλήρου από τον προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2021-'27, με το κέντρο βάρους να πέφτει στο πρώτο έτος. Προφανώς, ο προϋπολογισμός θα είναι αυξημένος σε σύγκριση με τα σχέδια που υπήρχαν προ πανδημίας.
Όπως διευκρίνισαν αμφότεροι, το ποσό αυτό δεν ταυτίζεται με τα 540 δισ. για τα οποία έχει ήδη υπάρχει καταρχήν συμφωνία. Θα προέλθει δε από την αύξηση της εισφοράς των κρατών-μελών και κυρίως των πλουσιότερων, αλλά και – πιθανότατα – από δανεισμό της Κομισιόν με εγγύηση των προϋπολογισμό. Πρακτικά, οι εταίροι και οι αγορές θα «δανείσουν» στην ΕΕ 500 δισ., για την αποπληρωμή των οποίων υπεύθυνα δεν θα είναι τα κράτη τα οποία θα έχουν λάβει την ενίσχυση από τη νέα αυτή «δεξαμενή», αλλά ο ίδιος ο προϋπολογισμός, μέσω «επιστροφών» – κι αυτό είναι κάτι που θα γίνει σταδιακά και σε βάθος χρόνου.
Στο ίδιο μήκος κύματος, η Κομισιόν άφησε να διαρρεύσει – και Μέρκελ και Μακρόν το επιβεβαίωσαν – ότι ολοκληρώνει την προετοιμασία και θα έχει σύντομα έτοιμη την αναλυτική της πρόταση, την οποία θα δώσει στη δημοσιότητα ως το τέλος του μήνα. Με σκοπό, οι οριστικές αποφάσεις να ληφθούν το αργότερο κατά την τακτική σύνοδο κορυφής του Ιουνίου και να αρχίσουν να υλοποιούνται το συντομότερο δυνατό.
Βεβαίως, το σχέδιο το οποίο παρουσιάστηκε από την Γερμανίδα Καγκελάριο και τον Γάλλο πρόεδρο υπολείπεται σαφώς του 1-1,5 τρισ. που συνόδευαν τις αρχικές προτάσεις αναφορικά με το Ταμείο Ανάκαμψης. Επίσης, δεν παύει να αποτελεί μια πρόταση προς τους εταίρους, κάτι που σημαίνει ότι θα πρέπει να εγκριθεί από τους υπόλοιπους «25», τις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλιά τους, προκειμένου να πάρει σάρκα και οστά. Ωστόσο, όπως σημείωσε η Μέρκελ, «μπορεί να είμαστε 27, αλλά εάν δώσουμε το σήμα Γαλλία και Γερμανία, τότε μπορεί να πειστούν και να κινηθούν και άλλοι».
Όπως πρόσθεσε δε ο Μακρόν, κατά την επεξεργασία της πρότασης που παρουσιάστηκε σήμερα, υπήρχε τακτική επικοινωνία με κυβερνήσεις άλλων χωρών – Ιταλία, Ισπανία, Ολλανδία αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά – καθώς και με την Κομισιόν.
Αναγκαία ρελάνς
Το σίγουρο είναι ότι οι παραπάνω κινήσεις κρίθηκαν απολύτως αναγκαίες, σε πολιτικό και επικοινωνιακό επίπεδο, καθώς δεν έχουν γίνει ακόμη απτά βήματα για την υλοποίηση της απόφασης που ελήφθη κατά την τελευταία σύνοδο κορυφής (στις 23 Απριλίου). Και μάλιστα, τόσο για την ενεργοποίηση των τριών ήδη διαθέσιμων «εργαλείων» – δανεισμός των κρατών με προνομιακούς όρους από τον ESM (μέχρι 240 δισ. ευρώ), στήριξη των επιχειρήσεων από την ΕΤΕπ (μέχρι 200 δισ.), καθώς και πρόσβαση στο νέο Ταμείο SURE για την επιδότηση της ελαστικής απασχόλησης (ως 100 δισ.) – όσο και σε σχέση με το Ταμείο Ανάκαμψης.
«Συμφωνήσαμε ότι αυτή είναι η χειρότερη κρίση την οποία έχει βιώσει η ΕΕ στην ιστορία της και αυτό σημαίνει πως απαιτούνται ανάλογες κινήσεις», υπογράμμισαν οι δύο ηγέτες. Πρόσθεσαν δε ότι η πρότασή τους δεν απαιτεί κανενός είδους αλλαγή συνθηκών, καθώς είναι συμβατή με τους κανόνες που διέπουν σήμερα η λειτουργία της ΕΕ. Πάντως, δεν απέκλεισαν το ενδεχόμενο μακροπρόθεσμα να υπάρξουν και επιπλέον κινήσεις, που θα απαιτούν αλλαγές συνθηκών.
Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι Μέρκελ και Μακρόν επικαλέστηκαν τα ευρωπαϊκά ιδανικά και το μέλλον της ΕΕ ως «οδηγό» για την συγκεκριμένη κίνησή τους, ξεκαθαρίζοντας ότι θέλουν να στείλουν ένα μήνυμα αλληλεγγύης και ίσων ευκαιριών για να ξεπεραστεί η κρίση, ώστε να μην αφεθεί έδαφος στις δυνάμεις του λαϊκισμού και του εθνικισμού.
Πώς θα γίνει η διάθεση των 500 δισ.
Η διάθεση των 500 δισ. από το Ταμείο Ανάκαμψης θα γίνει με βάση τέσσερα γενικά κριτήρια, όπως ανακοίνωσε ο Εμ. Μακρόν: Πρώτον, την επεξεργασία μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την υγεία, με ενίσχυση των υποδομών. Δεύτερον, την ανοικοδόμηση των οικονομιών, με στόχο την αλληλεγγύη και την ανάκαμψη. Τρίτον, την επιτάχυνση της μετάβασης προς μια πιο πράσινη και ψηφιακή οικονομία. Και τέταρτον, την ανεξαρτησία της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.
Επίσης, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες της γερμανικής εφημερίδας Handelsblatt από τις Βρυξέλλες, το σχέδιο ανοικοδόμησης που πρόκειται να παρουσιάσει η Κομισιόν θα έχει τρεις πυλώνες. Ο πρώτος, με τον τίτλο «Ανοικοδόμηση και Μεταρρυθμίσεις», αναμένεται να απορροφήσει την μερίδα του λέοντος των διαθέσιμων κεφαλαίων (κάπου το 80%) και θα βασιστεί στο σχέδιο που θα πρέπει να παρουσιάσουν τα κράτη-μέλη, προκειμένου να λάβουν ενισχύσεις και επιδοτήσεις.
Ο δεύτερος πυλώνας, ο οποίος υπολογίζεται ότι θα απορροφήσει το πολύ 15%, έχει τίτλο «Επανεκκίνηση της Οικονομίας» και προορίζεται για επιχειρήσεις. Κυρίως, για εκείνες που ήταν υγιείς και επλήγησαν από την κρόιση της πανδημίας και όσες ανήκουν σε στρατηγικούς τομείς. Τέλος, ο τρίτος πυλώνας προβλέπεται να απορροφήσει κάπου 8% των διαθέσιμων κεφαλαίων και θα φέρει τον τίτλο «Διδάγματα από την Κρίση», στοχεύοντας στη χρηματοδότηση ήδη εγκεκριμμένων προγραμμάτων της ΕΕ – όπως το ερευνητικό Horizon Europe ή ορισμένα που προορίζονται για τις υποψήφιες προς ένταξη χώρες.
France et Allemagne unies pour une relance européenne face à la crise. Suivez en direct la conférence de presse commune du Président @EmmanuelMacron et de la Chancelière Angela Merkel.https://t.co/DTfTExozpP
— Élysée (@Elysee) May 18, 2020
