O Carsten L.,υπάλληλος της υπηρεσίας ξένων πληροφοριών της Γερμανίας την περασμένη Τετάρτη μπήκε στη μακρά λίστα των ανθρώπων που έχουν συλληφθεί τους τελευταίους μήνες στην Ευρώπη ως ύποπτοι για κατασκοπεία υπέρ της Ρωσίας. Λίγες μέρες νωρίτερα είχε ανακοινωθεί και η σύλληψη ενός Έλληνα στη Βιέννη με αντίστοιχες κατηγορίες. Τέλη Νοέμβρη δε ο σουηδικός Τύπος κυριαρχήθηκε από συλλήψεις καθ’ όλα φιλήσυχων πολιτών που αποδείχθηκαν εντεταλμένοι της Μόσχας.
Όλες αυτές οι υποθέσεις δείχνουν ότι η Ευρώπη έχει αρχίσει και αντιμετωπίζει πιο σοβαρά και συντονισμένα το πρόβλημα της ρωσικής κατασκοπείας που παλιότερα απλά έκρυβε κάτω από το χαλί με σιωπηρή διαχείριση των περιστατικών.
Εν μέσω εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, με αυτόν τον τρόπο προφανώς οι Αρχές θέλουν να δείξουν στους πολίτες τις απειλές που καραδοκούν αλλά και να δηλώσουν στη Μόσχα ότι δεν μπορεί να κάνει ό,τι θέλει σε ξένες χώρες.
«Η Ευρώπη τελείωσε με τα διακριτικά μηνύματα προς τη Ρωσίας», σχολιάζει στο Politico η Καρολίνα Ανγκέλις, πρώην αναλύτρια των σουηδικών μυστικών υπηρεσιών.
Πρόσφατη έρευνα από την Υπηρεσία Έρευνας Άμυνας της Σουηδίας που εστίασε σε δικαστικές υποθέσεις που αφορούν κατασκόπους ξένων χωρών στην Ευρώπη τη δεκαετία 2011 -2021 έδειξε ότι ειδικά τα τρία κράτη της Βαλτικής, η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία είχαν να επιδείξουν τα δύο τρίτα από τις συνολικές καταδίκες. Μόνο στην Εσθονία καταγράφηκε το 50%! Οι ερευνητές δεν αποδίδουν το γεγονός στο ότι αυτές οι χώρες ελκύουν περισσότερους κατασκόπους αλλά στο ότι είναι πιο επιμελείς στην αντικατασκοπία.
Το προφίλ του κατασκόπου
Επίσης, προκύπτει και το προφίλ του μέσου κατασκόπου ο οποίος είναι στο 95% των περιπτώσεων άνδρα, κατά κύριο λόγο από 30 έως 39 ετών ενώ το 41% ήταν 40 ή και μεγαλύτεροι όταν άρχισαν την κατασκοπευτική τους δράση. Τα τρία τέταρτα αυτών ήταν απλοί πολίτες και στη συντριπτική τους πλειοψηφία δούλευαν για λογαριασμό της Ρωσίας.
Ο Έλληνας που βρίσκεται στο επίκεντρο έρευνας στην Αυστρία για κατασκοπεία για λογαριασμό της Ρωσίας εδώ και χρόνια είναι 39 ετών, έχει ρωσικές ρίζες και είναι ο γιος ενός πρώην εργαζομένου στις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες που είχε σταθμεύσει ως διπλωμάτης στην Αυστρία και τη Γερμανία. Δεν δούλευε και ενώ λάμβανε κάποια λίγα οικονομικά βοηθήματα από το αυστριακό κράτος όλως …περιέργως είχε χρήματα να κάνει 65 ταξίδια στην Ευρώπη, τη Ρωσία και τη Λευκορωσία από το 2018 έως τις αρχές του 2022 αλλά και να αγοράσει αρκετά ακίνητα σε Βιέννη, Ρωσία και Ελλάδα…
Ο Γερμανός «συνάδελφος» του αντιθέτως δούλευε και μάλιστα στην καρδιά της γερμανικής κατασκοπείας, το BND. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο που τον βαραίνει το 2022 μοιράστηκε πληροφορίες που διαχειρίστηκε το πλαίσιο της θέσης του με τη ρωσική κατασκοπεία.
Οι γερμανικές αρχές είχαν προειδοποιήσει για πιθανά αυξημένη ρωσική κατασκοπευτική δραστηριότητα δεδομένης της ρήξης του Κρεμλίνου με τη Δύση μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Ήδη από τον Απρίλιο το Βερολίνο απέλασε 40 Ρώσους «κατασκόπους» ενώ βρίσκεται σε συνεχή συναγερμό στην καταγραφή περιστατικό ένα από τα οποία ήταν drones που κατέγραφαν τις κινήσεις πάνω από στρατιωτικές μονάδες στο έδαφος της όπου εκπαιδεύονταν Ουκρανοί στρατιώτες.
Αν και οι αρχές της κεντρικής Ευρώπης πια μιλάνε πιο ανοιχτά και πιο άμεσα για τις υποθέσεις, οι επιχειρήσεις αντικατασκοπείας που πραγματοποιούν τα βορειότερα κράτη είναι μακράν πιο κινηματογραφικές.
Στην περίπτωση της σύλληψης ενός ζευγαριού γύρω στα 50 τους σ’ ένα προάστιο της Στοκχόλμης στη Σουηδία τον περασμένο μήνα, ολόκληρη η γειτονιά σηκώθηκε στο πόδι νωρίς το πρωί από τον ήχο των ελικοπτέρων που συμμετείχαν στην επιχείρηση που έγινε στο σπίτι τους. Το ζευγάρι κατηγορείται ότι προωθούσε απόρρητες εμπορικές πληροφορίες στη ρωσική στρατιωτική μυστική υπηρεσία GRU.
Στον Αρκτικό κύκλο της Νορβηγίας δε, ένα επισκέπτης ερευνητής στο Πανεπιστήμιου του Τρόμσο που δήλωνε βραζιλιάνος αλλά δεν μιλούσε ποτέ πορτογαλικά και είχε βάλει από την τσέπη του τα χρήματα για την επίσκεψη, κάτι που δεν συνηθίζεται, όπως προέκυψε από έρευνα στο γραφείο του από την αστυνομία στις 24 Οκτωβρίου ήταν Ρώσος κατάσκοπος ονόματι Μικχαίλ Μικούσιν.
Το ίδιο συνέβη και τον Ιούνιο όταν προέκυψε ότι ένας μαθητευόμενος στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο που επίσης είχε βραζιλιάνικο διαβατήριο κατηγορήθηκε για κατασκοπεία για λογαριασμό της Ρωσίας.
Ενίσχυση του κατασκοπευτικού δικτύου
«Σε αυτό το χρονικό σημείο στην Ευρώπη, με την πίεση στην οποία βρίσκεται η Μόσχα, θέλει το δίκτυο (κατασκόπων) της να έχει αποτέλεσμα. Αν και η δραστηριότητα τους υπήρχε και πριν νομίζω ότι τώρα παίρνουν μεγαλύτερα ρίσκα», δηλώνει στους Νιου Γιορκ Τάιμς ο Τομ Ρόσεθ, καθηγητής στο Πανεπιστημιακό Κολέγιο Άμυνας της Νορβηγίας.
Τον Οκτώβρη η γαλλική Le Monde ανέφερε ότι η Ρωσία ξαναχτίζει το δίκτυο των κατασκόπων της σε ολόκληρη την Ευρώπη μετά από την εισβολή στην Ουκρανία. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ η γαλλική κατασκοπία εντόπισε διάφορους πράκτορες που ανήκουν στις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες σε στρατηγικά σημεία στην Ευρώπη.
Ως ενδεικτική αναφέρει την περίπτωση της αίτησης βίζας που κατέθεσε σε γαλλικό προξενείο στη Ρωσία η Γιούλια Σιφμνάνοβιτς το περασμένο καλοκαίρι. Το προξενείο ζήτησε τη γνωμοδότηση των γαλλικών μυστικών υπηρεσιών πριν της απαντήσει. Σύμφωνα με τη Le Monde, τελικά δεν δόθηκε η βίζα χωρίς να δοθούν εξηγήσεις. Από το ρεπορτάζ προκύπτει ότι ο λόγος ήταν σοβαρός καθώς η Σιφμάνοβιτς είναι σύντροφος του Αλεξάντερ Κουλάγκιν μέλους της Μονάδας 29155 του 161ου ειδικού κέντρου εκπαίδευσης της μυστικής υπηρεσίας του ρωσικούς στρατού, GRU.
Αυτή η μονάδα ήταν υπεύθυνη για την απόπειρα δολοφονίας που πραγματοποιήθηκε το 2018 στο Σαλισμπέρι, στη νότια Αγγλία όταν νευροτοξικός παράγοντας χρησιμοποιήθηκε σε βάρος του Σεργκέι Σκριπάλ, πρώην μέλους της GRU που είχε αποσκιρτήσει και είχε καταφύγει στη Βρετανία. Έκτοτε οι δυτικές υπηρεσίες πίστευαν ότι είχαν εξουδετερώσει αυτή τη μονάδα επειδή είχαν εντοπίσει όλα τα μέλη της. Το αίτημα για βίζα ωστόσο της Σιφμάνοβιτς εν μέσω πολέμου Ρωσίας –Ουκρανίας δείχνει ότι η μονάδα 29155 έχει προφανώς αναγεννηθεί από τις στάχτες της
