Ο σκληρός εκβιασμός Ερντογάν έπιασε, οδηγώντας σε μια ταπεινωτική, σε ορισμένα σημεία της, Συμφωνία με τη Σουηδία και τη Φινλανδία, που επιτρέπει στις δυο χώρες να ξεκινήσουν την ενταξιακή διαδικασία στο ΝΑΤO και προσφέρει στον Τούρκο ηγέτη την ευκαιρία να εμφανισθεί σήμερα στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ ως ο «σωτήρας» από το αδιέξοδο στο οποίο ο ίδιος είχε οδηγήσει τη Συμμαχία.
Μετά από έντονο διπλωματικό παρασκήνιο και ενώ από το πρωί της Τρίτης υπήρχαν θετικά μηνύματα από Ελσίνκι και Στοκχόλμη για «πρόοδο» στις συνομιλίες με την Τουρκία που δεν συμβάδιζαν με τους σκληρούς τόνους Ερντογάν, αργά το απόγευμα και την ώρα που οι ηγέτες προσέρχονταν στην επίσημη δεξίωση στο Βασιλικό Παλάτι στη Μαδρίτη οι υπουργοί εξωτερικών της Τουρκίας της Φιλανδίας και της Σουηδίας υπέγραφαν το Τριμερές Μνημόνιο με το οποίο η Τουρκία προσέφερε consensus για την ένταξη των δυο χωρών στο ΝΑΤΟ. Με το Μνημόνιο ολοκληρώνεται ένα σκληρό παζάρι στο οποίο υπέβαλε τη Συμμαχία στην πιο κρίσιμη καμπή της ιστορίας της ο Ταγίπ Ερντογάν.
Είχε προηγηθεί δίωρη συνάντηση του Τ. Ερντογάν με τον πρόεδρο της Φιλανδίας και την πρωθυπουργό της Σουηδίας παρουσία του γ.γ. της Συμμαχίας Γ. Στόλτενμπεργκ, όπου επετεύχθη και η συμφωνία για τη συνυπογραφή του Τριμερούς Μνημονίου.
Ο Τούρκος ηγέτης αφού απέσπασε όσα σχεδόν απαιτούσε από τις δυο σκανδιναβικές χώρες που όπως όλα δείχνουν δεν είχαν πολιτικά καμιά δυνατότητα να αντισταθούν στον εκβιασμό, θα επιχειρήσει να κεφαλαιοποιήσει την «θετική» κίνηση του στις συναντήσεις που θα έχει σήμερα με τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν και τον Γάλλο Πρόεδρο Εμ. Μακρον. Και φυσικά να εκμεταλλευθεί την εξέλιξη αυτή στο εσωτερικό προβάλλοντας το Μνημόνιο ως «θρίαμβο» της προσωπικής διπλωματίας του
Η Αθήνα έστειλε τα μηνύματα της αργά χθες το βράδυ με ειδική αναφορά στις... δεσμεύσεις που ανέλαβαν Σουηδία και Φιλανδία έναντι της Τουρκίας εν ονόματι της… Ε.Ε.:
«Εκφράζουμε την ικανοποίηση μας για τη θετική εξέλιξη και ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι το παζάρι του Ερντογάν δεν κράτησε πολύ. Η υποχώρηση της Τουρκίας δεν μας ακουμπά αφού δεν προκύπτουν ζητήματα που να θιγούν συμφέροντα της χώρας ή δεν διαφοροποιούν την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας.
Άλλωστε η προσθήκη δυο ακόμη χωρών μελών της ΕΕ ενισχύει την ευρωπαϊκή πτυχή της συμμαχίας».
Ο Τούρκος πρόεδρος παρότι έχει προκαλέσει εκνευρισμό και προβληματισμό για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει τη Συμμαχία, πέτυχε τον στόχο του να είναι το «πρόσωπο της ημέρας» στη Σύνοδο Κορυφής και αυτό του δίνει προφανώς και το διπλωματικό κεφάλαιο ώστε να μπορεί να χειριστεί και όποιο άλλο θέμα προκύψει στο πλαίσιο της Συμμαχίας. Έτσι κατορθώνει ,να κρύψει κάτω από το χαλί την επαμφοτερίζουσα στάση της Τουρκίας έναντι στη Ρωσία, να προβληθεί ως ο Σύμμαχος που παζάρεψε μεν αλλά όπως αποδείχθηκε στο τέλος είχε «δίκιο» και βεβαίως διαμορφώνει ένα κλίμα που κάθε άλλο παρά είναι ευνοϊκό για να ακουστούν οι όποιες ελληνικές ανησυχίες από τον αποσταθεροποιητικό ρόλο του τουρκικού αναθεωρητισμού.
Και εάν ο Ερντογάν επιλέξει μέσα στη «μέθη» της επιτυχίας με τους Σκανδιναβούς, να θέσει και θέμα Αιγαίου (κάτι που δεν έχει λογικά λόγο να πράξει, αλλά ο Ερντογάν είναι Ερντογάν) τότε επίσης κανείς από τους Συμμάχους δεν θα είναι πρόθυμος να ακούσει μια αντιπαράθεση στο εσωτερικό της Συμμαχίας σε μια τόσο κρίσιμη Σύνοδο.
Το κρίσιμο ερώτημα πάντως είναι τι έχουν προσφέρει στον Τ. Ερντογάν οι ΗΠΑ, καθώς είναι σαφές ότι το Μνημόνιο δεν ήταν ο μόνος λόγος που έπεισε τον Ερντογάν να κάνει το ένα βήμα μπροστά. Χθες το βράδυ επιβεβαιώθηκαν οι εκτιμήσεις όσων τόνιζαν ότι το σημερινό ραντεβού με τον πρόεδρο Μπάιντεν εξασφαλίστηκε μόνο αφού ο Τούρκος πρόεδρος είχε διαβεβαιώσει τον Λευκό Οίκο ότι θα συναινέσει τελικά στην ένταξη της Σουηδίας και της Φιλανδίας. Και έτσι τώρα απομένει να φανεί τι προσφέρουν οι ΗΠΑ στην Τουρκία. Ο ίδιος ο Ερντογάν πριν αναχωρήσει για τη Μαδρίτη έκανε αναφορά στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Προέδρο Μπάιντεν και δήλωσε ότι θα τεθεί στη συνάντηση τους και το ζήτημα των F16. Μια δήλωση ή ένα θετικό σήμα του Αμερικανού Προέδρου για το ζήτημα των F16(παρά το γεγονός ότι μια απόφαση θα κριθεί στο Κογκρέσο) θα αποτελεί ένα ακόμη σημαντικό κέρδος για τον Τούρκο Πρόεδρο.
Ερωτηματικό επίσης είναι τι στάση θα κρατήσει απέναντι στον Τούρκο πρόεδρο Τ. Ερντογαν ο Εμ.Μακρον, καθώς το Παρίσι ήταν ιδιαίτερα επικριτικό στην τακτική που κράτησε η Τουρκία στην υπόθεση της ένταξης της Σουηδίας και της Φιλανδίας στο ΝΑΤΟ.
Σε ό,τι αφορά μάλιστα το σκέλος του Μνημονίου που αφορά τη στήριξη των δυο σκανδιναβικών χωρών στη συνεργασία αμυντικών δομών της Ε.Ε. με την Τουρκία, η Αθήνα οφείλει να ζητήσει εξηγήσεις ή σε κάθε περίπτωση να υπενθυμίσει ότι οι τελικές αποφάσεις λαμβάνονται με ομοφωνία από τις χώρες μέλη της Ε.Ε., μεταξύ των οποίων είναι και η Ελλάδα και φυσικά η Κύπρος την οποία η Τουρκία δεν αναγνωρίζει.
Το Τριμερές Μνημόνιο προβλέπει:
-Την αλληλεγγύη των δυο χωρών στην Τουρκία στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας
-Την πλήρη στήριξη στην Τουρκία απέναντι στις απειλές εθνικής ασφάλειας που αντιμετωπίζει
-Τη μη στήριξη στους Κούρδους της Συρίας του YPG και στην οργάνωση του Φ. Γκιουλέν
-Αντιμετώπιση του ΠΚΚ ως τρομοκρατικής οργάνωσης και όλων των συγγενών ομάδων η ατόμων προσκείμενων σε αυτό
-Η Φιλανδία επιβεβαίωσε τις αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα της (για την τρομοκρατία) και η Σουηδία θα περάσει νέα νομοθεσία την 1η Ιουλίου με σκληρότερες ποινές
-Οι δυο χώρες θα άρουν το εμπάργκο όπλων και η Σουηδία θα αλλάξει το νομοθετικό πλαίσιο για τις εξαγωγές όπλων σε μέλη του ΝΑΤΟ
-Κοινός μηχανισμός ανταλλαγής πληροφοριών για την τρομοκρατία
-Δέσμευση των δυο χωρών για αγώνα εναντίον της τρομοκρατίας βάσει πλαισίου του ΝΑΤΟ
-Οι δυο χώρες θα αντιμετωπίσουν τα αιτήματα έκδοσης υπόπτων για τρομοκρατία λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία που θα παρουσιάζει η Τουρκία (υπάρχει και η προσθήκη ότι αυτό θα γίνει βάσει της Ευρωπαϊκής Σύμβασης περί Εκδόσεων»
- Οι δυο χώρες θα αντιμετωπίσουν το θέμα της χρηματοδότησης του PKK και άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων
-Οι δυο χώρες θα αντιμετωπίσουν την παραπληροφόρηση και θα αποτρέψουν κατάχρηση νομοθεσίας προς όφελος τρομοκρατικών οργανώσεων που ασκούν βία εναντίον της Τουρκίας
-Οι δυο χώρες στηρίζουν όλες τις χώρες (του ΝΑΤΟ)μη μέλη της Ε.Ε. σε υπάρχουσες πρωτοβουλίες της ΚΕΠΠΑ συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής στην PESCO.
