Ο νέος γύρος των συνομιλιών που έγιναν χθες στην Κωνσταντινούπολη μεταξύ Ουκρανών και Ρώσων αξιωματούχων και ο οποίος έδωσε την ευκαιρία στον Τούρκο Πρόεδρο για ένα ακόμα show σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και όσες άλλες διαβουλεύσεις γίνονται «κάτω από το τραπέζι», πέρα από κάποια λόγια του… αέρα δεν επιτρέπουν προς το παρόν έστω συγκρατημένη αισιοδοξία. Αυτό σε συνδυασμό με τη φαινομενική στασιμότητα στο μεγαλύτερο μέρος του Θεάτρου Επιχειρήσεων της Ουκρανίας θέτουν το βασανιστικό ερώτημα για το πόσο θα κρατήσει ακόμα αυτός ο καταστροφικός πόλεμος που ξεκίνησε η Ρωσία. Δύσκολο και το ερώτημα για το «ποιος χάνει, ποιος κερδίζει»!
Βέβαια, το πρώτο πράγμα που σκεφτόμαστε είναι το πόσες ανθρώπινες ζωές έχουν χαθεί και χάνονται κάθε ημέρα, πόσες υποδομές καταστρέφονται κάθε ώρα και πόσοι άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους είτε ως πρόσφυγες (στο εξωτερικό) είτε ως εκτοπισμένοι στο εσωτερικό της χώρας.
Η αλήθεια είναι ότι «ομίχλη του πολέμου» που ενισχύεται από τη διεξαγωγή πληροφοριακών επιχειρήσεων και από τις δύο πλευρές δε μας επιτρέπει να «δούμε» καθαρά και σε βάθος. Προσπαθούμε να κατανοήσουμε, να αναλύσουμε, να συγκρίνουμε, να διερμηνεύσουμε τα γεγονότα και τέλος να εκτιμήσουμε τη συνέχεια, πάντοτε επιφυλακτικά βασιζόμενοι σε αυτά που βλέπουμε, ακούμε και διαβάζουμε και με τη μεγάλη πιθανότητα πάντα κάτι να μας διαφεύγει.
Η Ιστορία είναι γεμάτη από παραδείγματα, όπου αυτοί που έκαναν πολέμους πίστεψαν ότι θα ήταν νικηφόροι, σύντομοι και χωρίς δυσβάσταχτο κόστος. Ο πόλεμος που κάνει ο Πούτιν στην Ουκρανία και ας τον ονομάζει «ειδική στρατιωτική επιχείρηση», παρά το ότι δε γνωρίζουμε την παράγραφο «χρονικές επιδιώξεις» των σχεδίων επιχειρήσεων δεν είναι σύντομος καθόσον αύριο εισέρχεται στην έκτη εβδομάδα και φυσικά το κόστος εκτιμάται ότι είναι σημαντικό. Απομένει να δούμε αν στο τέλος θα είναι και νικηφόρος κάτι όμως που δε θα εξαρτηθεί όχι από το τι θα διακηρυχθεί από τη Μόσχα, αλλά αν τελικά θα έχει κατορθώσει να επιβάλει τη θέληση της στο Κίεβο επιτυγχάνοντας τον πολιτικό σκοπό αυτού του πολέμου όπως τον περιέγραψε ο Ρώσος Πρόεδρος στο διάγγελμα του τα ξημερώματα της 24 Φεβρουαρίου την ώρα που οι δυνάμεις του επιτίθεντο στην Ουκρανία.
Μπορεί να φαίνεται μία στατικότητα τις τελευταίες επιχειρήσεις ημέρες καθόσον δεν έχουμε σε όλα τα μέτωπα επιχειρήσεις μεγάλης κλίμακας αλλά το Θέατρο Επιχειρήσεων παραμένει δυναμικό και ενεργό όπως έχει εκτιμήσει Αξιωματούχος του Αμερικανικού Πενταγώνου. Τα προβλήματα και οι αδυναμίες που παρουσίασαν οι ρωσικές δυνάμεις στις επιχειρήσεις όπως αυτά περιγράφηκαν σε σχετικό άρθρο μας τη 19 Μαρτίου, και φυσικά η αντίσταση και η ανθεκτικότητα των Ουκρανών ανάγκασαν τις ρωσικές δυνάμεις να σταματήσουν για να αναδιοργανωθούν. Σε καμία περίπτωση όμως δεν μπορεί να υποστηριχθεί ότι αποδομείται στρατιωτική μηχανή της Ρωσίας στο σύνολο της και φυσικά ότι ηττάται.
Σε μία απολύτως ωμή καταγραφή των δεδομένων πέρα από οποιονδήποτε ευσεβή πόθο μπορούμε να έχουμε, η Ρωσία διατηρεί την πρωτοβουλία σε πολιτικό, στρατηγικό και επιχειρησιακό επίπεδο για τον απλούστατο λόγο ότι κανείς δεν της την έχει στερήσει! Μπορεί οι αμυνόμενες ουκρανικές δυνάμεις να έχουν απορροφήσει σε κάποια μέτωπα την επιθετική ισχύ του ρωσικού στρατού αλλά δε διαθέτουν τις αναγκαίες στρατηγικές εφεδρείες για επιθετική επιστροφή και ανάληψη πρωτοβουλίας. Οι μικρής κλίμακας αντεπιθέσεις και κάποιες μικρές επιτυχίες σε τοπικό επίπεδο δεν μπορούν να αλλάξουν θεμελιωδώς την κατάσταση.
Αφού διαλύθηκαν οι αυταπάτες του Πούτιν και η εικονική πραγματικότητα που δημιούργησαν οι Στρατηγοί και οι Υπηρεσίες Πληροφοριών του με τις εκτιμήσεις τους, η Μόσχα λόγω της διατήρησης της πρωτοβουλίας είναι σε θέση να αναπροσαρμόζει τη Στρατηγική της, να αναδιατάσσει τις δυνάμεις της και να αναπροσαρμόζει τα επιχειρησιακά της σχέδια και αυτό εκτιμούμε ότι κάνει αυτές τις ημέρες. Ο Πούτιν δεν πρόκειται να αποσυρθεί από τη δοκιμαζόμενη Ουκρανία με «άδεια χέρια» ακόμα και αν το κόστος του πολέμου τον… «ματώνει». Τα κέρδη που έχει μέχρι τώρα στο έδαφος και τα οποία αναμφίλεκτα είναι σημαντικά (χάρτης καταστάσεως των Βρετανικών Υπηρεσιών) αλλά από μόνον αυτά δεν του επιτρέπουν να επιβάλει τη θέληση του σε οποιαδήποτε διαπραγμάτευση γίνεται τουλάχιστον στο σύνολο των επιδιώξεων που έχει. Η δε ουκρανική πολιτική ηγεσία δεν πρόκειται όπως όλα μέχρι τώρα δείχνουν και πολύ σωστά κάνει να αναγνωρίσει ακρωτηριασμό της χώρας της.
Ένα από τα βασικά διαχρονικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα των Ρώσων στους πολέμους τους είναι η «Μασκιρόβκα» (Παραπλάνηση-Маскировка) που στην κυριολεξία… σημαίνει… Μεταμφίεση! Κάτι βέβαια που έκαναν επιτυχώς και τα «ξαδέλφια τους» οι Ουκρανοί. Πολύ συνοπτικά να πούμε ότι πρόκειται για παραπλανητικές ενέργειες σε πολιτικό, στρατηγικό και επιχειρησιακό επίπεδο καθώς επίσης για χειραγώγηση γεγονότων και αντιλήψεων έτσι ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι που τίθενται. Ίσως, αυτά που είπε ο Ρώσος Στρατηγός Σεργκέι Ρουτσκόι στην ενημέρωση της 25 Μαρτίου στη Μόσχα δηλαδή ότι «οι μαχητικές δυνατότητες των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων έχουν μειωθεί σημαντικά και αυτό μας επιτρέπει να επικεντρωθούμε στον κύριο στόχο μας, την απελευθέρωση του Ντονμπάς» να αποτελεί μία …Μασκιρόβκα!
Η Ρωσία διεξάγει τις τελευταίες ημέρες έναν πόλεμο φθοράς καταστρέφοντας υποδομές. Αποσύρεται από κάποια εδάφη που έχει καταλάβει για να ευθυγραμμίσει τη διάταξη της, αναδιοργανώνεται και δε δείχνει να χαλαρώνει τον κλοιό σε πόλεις υψίστης στρατηγικής σημασίας όπως το Κίεβο και το Χάρκοβο. Οι πυραυλικές προσβολές υψηλής ακρίβειας συνεχίζονται ακόμα και στη δυτική Ουκρανία για να υπογραμμίσουν ότι μπορούν να κτυπήσουν και …εκεί, έχοντας ως στόχους αποθήκες πυρομαχικών, καυσίμων, λοιπές βάσεις ανεφοδιασμού, σιδηροδρομικούς σταθμούς και τερματικά γραμμών συγκοινωνιών.
Δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε πως θα διορθωθεί το αρχικά μεγάλο στρατηγικό λάθος της Ρωσίας με το να ενεργήσει σε 4 άξονες πού έγινε κατά πάσα πιθανότητα λόγω υποεκτιμήσεως των ουκρανικών δυνάμεων και υπερεκτιμήσεων των ρωσικών δυνατοτήτων. Διέσπειραν σε μεγάλο βαθμό τις δυνάμεις τους και δε συγκέντρωσαν την απαιτούμενη συντριπτική ισχύ σε δεδομένο τόπο και χρόνο για την επίτευξη αποφασιστικού αποτελέσματος κάτι που έδωσε την ευκαιρία στους Ουκρανούς να διεξάγουν επιτυχή αμυντικό αγώνα με εξαίρεση το νότιο μέτωπο στον άξονα Κριμαία – Μαριούπολη- Ντονμπάς. Ίσως, η κυρία προσπάθεια να επικεντρωθεί στην κύκλωση του 50% των Δυνάμεων του Ουκρανικού Στρατού (FJO) που βρίσκονται στα ανατολικά με επιθετική κίνηση από βορρά (Χάρκοβο) και Νότο (Μελιτούπολη) προς Ντνίπρο όπως είχε επισημανθεί και στο άρθρο μας της 19 Μαρτίου. Αυτό θα επέτρεπε στη Μόσχα να υποστηρίξει ότι πέτυχε και την … «αποστρατικοποίηση» της Ουκρανίας. Παράλληλα εκτιμάται ότι θα διατηρηθεί ο κλοιός γύρω από το Κίεβο αλλά χωρίς επιθετικές ενέργειες κάτι που δήλωσε χθες μετά τις διαπραγματεύσεις στην Κωνσταντινούπολη ο αναπληρωτής υπουργός Άμυνας της Ρωσίας, Αλεξάντερ Φομίν ως δήθεν ενέργεια … «καλής θελήσεως».
Η συνολική στρατιωτική νίκη για τη Μόσχα είναι ακόμα μακριά και για το Κίεβο με τις παρούσες συνθήκες δυστυχώς σχεδόν αδύνατη για να πούμε τα πράγματα με το όνομα τους. Τα 17.000 Α/Τ όπλα διαφόρων τύπων από Javelin και NLAW μέχρι και κάποια παλαιά σοβιετικής προέλευσης RPG και τα χιλιάδες Α/Α και «drones» καμικάζι που δόθηκαν από τη «Δύση» στους Ουκρανούς συντελούν στην αποτελεσματική άμυνα αλλά δεν είναι τα όπλα εκείνα που θα επιτρέψουν επιθετική επιστροφή. Ο Ζελένσκι ζητάει επιτακτικά Αεροσκάφη και Άρματα Μάχης καθόσον και οι δικές του απώλειες είναι μεγάλες και δε διαθέτει πλέον τα αναγκαία μέσα και προσωπικό για κάτι τέτοιο.
Το βασικό ερώτημα είναι αν και πότε ο Πούτιν θα εκτιμήσει ότι κόστος της μέχρι τώρα συνέχισης του πολέμου υπερβαίνει τα εκτιμώμενα στρατηγικά κέρδη του, έτσι ώστε να στραφεί σε διπλωματικό δρόμο και να δεχτεί τουλάχιστον λιγότερα από όσα έχει στην αρχή απαιτήσει. Κάτι ανάλογο συμβαίνει από την πλευρά του Ζελένσκι. Όσο το κόστος της συνέχισης του πολέμου εκτιμάται ως μικρότερο από το κόστος των παραχωρήσεων ο αμυντικός αγώνας της Ουκρανίας θα συνεχίζεται.
Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι δυστυχώς δε διαφαίνεται ότι το τέλος του πολέμου είναι κοντά. Θα τονίζαμε μάλιστα για μία ακόμα φορά ότι αυτόν τον πόλεμο που τον άρχισε απρόκλητα η Ρωσία η οποία μάλιστα με την υπογραφή της (Μνημόνιο Βουδαπέστης 1994) είχε την υποχρέωση να εγγυηθεί την ασφάλεια της Ουκρανίας! Οι συνομιλίες από πλευράς Ρωσίας είναι προσχηματικές για να έχει τον χρόνο να αποκομίσει και άλλα κέρδη στο έδαφος και αυτή είναι που πρέπει να σταματήσει τις επιθετικές της ενέργειες και την αιματοχυσία. Και επειδή όπως επισημάνθηκε έχει χρησιμοποιήσει κατά κόρο την παραπλάνηση στην ουκρανική κρίση δεν μπορούμε να έχουμε εμπιστοσύνη.
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Γεωστρατηγικός Αναλυτής και Εκτελεστικός Διευθυντής στο «Παρατηρητήριο Ευρωμεσογειακής Ασφάλειας και Συνεργασίας»
