Η Ισπανία παγιδεύτηκε σε πολιτικό αδιέξοδο τη Δευτέρα, αφού τα δεξιά κόμματα απέτυχαν να καταφέρουν μια αποφασιστική νίκη και δεν προέκυψε σαφής νικητής από τις εθνικές εκλογές, αφήνοντας τα κόμματα που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας της Καταλονίας και των Βάσκων ως δυνητικούς διαμορφωτές της κυβέρνησης.
Τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας της Κυριακής δεν άφησαν ούτε στο αριστερό ούτε στο δεξιό μπλοκ εύκολο δρόμο για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Οι ισπανικές μετοχές υποχώρησαν όπως και οι τιμές των κρατικών ομολόγων στις πρώτες συναλλαγές.
Μια δεύτερη εκλογική αναμέτρηση είναι πιθανή.
Το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα (PP) και το ακροδεξιό Vox κέρδισαν συνολικά 169 έδρες στο κοινοβούλιο - λιγότερο από τις 176 έδρες που απαιτούνται για την πλειοψηφία και διαψεύδοντας τις προβλέψεις των δημοσκοπήσεων. Οι κυβερνώντες Σοσιαλιστές (PSOE) και το ακροαριστερό Sumar κέρδισαν 153 έδρες.
Αφού κέρδισε τις περισσότερες έδρες, το PP θα έχει την πρώτη ευκαιρία να προσπαθήσει να συγκεντρώσει αρκετές έδρες στο κοινοβούλιο ώστε να αναλάβει την ηγεσία της κυβέρνησης.
Όμως η συμμαχία του με το ακροδεξιό Vox και η σκληρή στάση του απέναντι στον αυτονομισμό θα το καταστήσουν δύσκολο να κερδίσει την υποστήριξη οποιασδήποτε άλλης παράταξης.
Τα αποτελέσματα έδειξαν τις βαθιές διαιρέσεις στην ισπανική κοινωνία. Ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ προκήρυξε τις εκλογές σε ένα στοίχημα, αφού το Σοσιαλιστικό Κόμμα του υπέστη συντριβή στις τοπικές εκλογές του Μαΐου.
Οι πολιτικοί του αντίπαλοι υπογράμμισαν την εξάρτησή του από τα περιφερειακά αυτονομιστικά κόμματα, λέγοντας ότι αυτό απειλεί το ίδιο το έθνος.
Το ΡΡ, ωστόσο, φαινόταν ότι θα χρειαζόταν μια συμμαχία με το Vox για να κυβερνήσει, ένα αποτέλεσμα που θα έφερνε σκληροπυρηνικούς εθνικιστές στην κυβέρνηση για πρώτη φορά μετά το τέλος της δικτατορίας του Φράνκο και την επιστροφή της Ισπανίας στη δημοκρατία τη δεκαετία του 1970.
Όπως συνέβη, οι Σοσιαλιστές είχαν καλύτερη επίδοση από ό,τι προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις, βοηθούμενοι από μια γκάφα της τελευταίας στιγμής του Φεϊχού.
Παρ' όλα αυτά, ο Φεϊχού διεκδίκησε τη νίκη.
Αυτονομιστές
Οι Σοσιαλιστές του Σάντσεθ έχουν περισσότερες επιλογές για το σχηματισμό κυβέρνησης, αλλά αντιμετωπίζουν δυνητικά δυσάρεστες απαιτήσεις από τα καταλανικά αυτονομιστικά κόμματα. Αυτά θα περιλαμβάνουν την επιμονή σε δημοψήφισμα για ανεξαρτησία, προκαλώντας το είδος του πολιτικού χάους που παρατηρήθηκε το 2017, όταν η Καταλονία προσπάθησε για τελευταία φορά να αποσχιστεί από την Ισπανία.
Ο Σάντσεθ θα μπορούσε να κερδίσει το αριστερό αυτονομιστικό κόμμα Esquerra Republicana de Catalunya (ERC), όπως έκανε για να σχηματίσει κυβέρνηση μειοψηφίας το 2020. Αλλά πιθανότατα θα χρειαστεί επίσης την υποστήριξη του πιο σκληροπυρηνικού Junts, το οποίο δεν έχει υποστηρίξει τον Σάντσεθ τα τελευταία τέσσερα χρόνια.
Ο Καταλανός ηγέτης που αναδεικνύεται σε δυνητικό βασιλικό παράγοντα είναι ο ηγέτης του κόμματος Junts Κάρλες Πουτζδεμόν ο οποίος ζει σε αυτοεξόριστη εξορία στο Βέλγιο μετά την αποτυχημένη προσπάθεια ανεξαρτησίας.
"Το PSOE βρίσκεται στο έλεος του Πουτζδεμόν", δήλωσε ο Ιγκνάσιο Τορεμπλάνκα επικεφαλής του γραφείου της Μαδρίτης στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων.
"Πουτζδεμόν ή αδιέξοδο", δήλωσε η δεξιά εφημερίδα ABC.
Η κεντροδεξιά Junts δεν έχει μεταφέρει σαφή θέση. Η υποψήφια του για το Κογκρέσο, Miriam Nogueras, δήλωσε ότι οποιαδήποτε υποστήριξη θα είναι με αντάλλαγμα ένα νέο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία και επενδυτικές εγγυήσεις. Οι Σοσιαλιστές αντιτίθενται στην ανεξαρτησία και σε οποιαδήποτε ψηφοφορία επί του θέματος.
Οι έδρες των βασκικών κομμάτων είναι επίσης πιθανό να παίξουν ρόλο.
«No pasaran»
"Μετά τις εκλογές, έχουμε μια πολύ, πολύ δύσκολη κοινοβουλευτική αριθμητική, αλλά φαίνεται ότι οι ψήφοι μας θα είναι και πάλι καθοριστικές", δήλωσε ο Αντόνι Ορτουζάρ, ηγέτης του μετριοπαθούς εθνικιστικού βασκικού κόμματος PNV, το βράδυ της Κυριακής. Το PNV εξασφάλισε πέντε έδρες στην κάτω βουλή.
"Αν εξαρτάται από εμάς, 'no pasaran'", δήλωσε ο Αρνάλντο Οτέγκι, επικεφαλής του βασκικού αυτονομιστικού κόμματος EH Bildu, χρησιμοποιώντας ένα σύνθημα των Ρεπουμπλικανών από την εποχή του εμφυλίου πολέμου, που σημαίνει "δεν θα περάσουν", αναφερόμενος στο PP και το Vox. Το κόμμα του πήρε 6 έδρες.
Το πιθανό μικρό περιθώριο μιας ψήφου επένδυσης σημαίνει ότι ακόμη και η μία και μοναδική έδρα που απέσπασαν άλλες τοπικιστικές οργανώσεις - από τις Κανάριες Νήσους, τη βορειοδυτική Γαλικία και τη βορειοανατολική Ναβάρα - θα μπορούσε να αποδειχθεί καθοριστική.
Μιλώντας σε πανηγυρίζοντες υποστηρικτές του έξω από την κεντρική έδρα του PSOE στη Μαδρίτη αργά την Κυριακή, ο Σάντσεθ δήλωσε ότι οι Ισπανοί απέρριψαν το "οπισθοδρομικό μπλοκ, το οποίο πρότεινε την πλήρη κατάργηση όλης της προόδου που έχουμε κάνει τα τελευταία τέσσερα χρόνια".
Σε μια πιο συγκρατημένη ομιλία στην έδρα του PP στην άλλη άκρη της πόλης, ο Φεϊχού επέμεινε ότι το κόμμα του κέρδισε τις εκλογές και θα επιδιώξει να αποφύγει την αβεβαιότητα μιλώντας με όλα τα πρόθυμα κόμματα για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Ο ηγέτης του Vox Σαντιάγο Αμπασκάλ δήλωσε ότι ο Σάντσεζ θα μπορούσε να μπλοκάρει κάθε προσπάθεια της Δεξιάς να σχηματίσει κυβέρνηση.
Ο νόμος δεν ορίζει προθεσμία για τη διαδικασία, αλλά αν κανένας υποψήφιος δεν εξασφαλίσει πλειοψηφία εντός δύο μηνών από την πρώτη ψηφοφορία για τον πρωθυπουργό, πρέπει να διεξαχθούν νέες εκλογές.
Διαβάστε ακόμα:
Ισπανία: Αρχίζουν οι διαπραγματεύσεις για την αποφυγή νέων εκλογών (pics)
