Το μεγάλο «αφεντικό» του ΝΑΤΟ είναι, παραδοσιακά και αναμφίβολα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, ως η χώρα η οποία συνεισφέρει τους μεγαλύτερους πόρους και τα πιο πολλά στρατεύματα σε μια κατά βάση στρατιωτική και δευτερευόντως πολιτική συμμαχία. Η άποψή τους είναι αυτή που στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων κυριαρχεί στο τέλος, όσες και όποιες και αν είναι οι ενστάσεις των υπολοίπων.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η αντίστοιχη θέση ανήκει δικαιωματικά στην Γερμανία – όσο κι αν «κλωτσά» η Γαλλία και όσο και αν το Βερολίνο φροντίζει σχεδόν πάντα (για ευνόητους λόγους) να έχει τη σύμφωνη γνώμη του Παρισιού. Κι εδώ, άλλωστε, είναι οι Γερμανοί αυτοί που βάζουν τα περισσότερα στο ταμείο, ενώ αντιπροσωπεύουν την πιο ισχυρή οικονομία σε μια πρωτίστως οικονομική και σε δεύτερο πλάνο πολιτική ένωση.
Ως οι «υπερδυνάμεις» του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, λοιπόν, ΗΠΑ και Γερμανία έχουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά στη συμπεριφορά τους εντός των παραπάνω οργανισμών. Είναι εκείνες οι οποίες φροντίζουν για τη διατήρηση της ενότητας, πότε ουσιαστικής και πότε εικονικής, χρησιμοποιώντας το τεράστιο ειδικό τους βάρος προκειμένου να μην επιτρέπουν υπερβολικές «εκτροπές», να επαναφέρουν τους εταίρους στον... ίσιο δρόμο όποτε απαιτείται και να επιβάλλουν συμβιβασμούς τις κρίσιμες στιγμές.
Οι εξελίξεις που σημειώνονται αυτή την περίοδο και στα δύο μέτωπα επιβεβαιώνουν την παραπάνω διαπίστωση. Κι αυτό διότι Ουάσινγκτον και Βερολίνο έχουν να διαχειριστούν μια (ακόμη) παράλληλη κρίση και κάνουν τα πάντα ώστε να επιβεβαιώσουν τον ρόλο του «ειρηνοποιού», χωρίς φυσικά να θίξουν στο ελάχιστο τα συμφέροντά τους.
«Εμφύλιος» για τα... μάτια της Λιβύης
Οι Αμερικανοί, για παράδειγμα, βλέπουν δύο (αν όχι περισσότερους) από τους εταίρους τους στο ΝΑΤΟ να βρίσκονται κυριολεκτικά στα... κάγκελα. Πρόκειται, βεβαίως, για την Τουρκία και τη Γαλλία, οι οποίες έχουν ανοίξει ένα «πόλεμο» δηλώσεων, δίνοντας συνέχεια στην κόντρα τους – αυτή τη φορά με αφορμή όσα συμβαίνουν στη Λιβύη. Οι αλληλοκατηγορίες ανάμεσα στις δύο χώρες και το παραλίγο «θερμό επεισόδιο» ανάμεσά τους στα ανοιχτά της βορειοαφρικανικής χώρας όταν τουρκικά πολεμικά δεν δίστασαν να «κλειδώσουν» αντίστοιχα γαλλικά τα οποία συμμετείχαν μάλιστα σε νατοϊκή αποστολή.
Απέναντι σε αυτή την κατάσταση, οι ΗΠΑ τηρούν επί της ουσίας ίσες αποστάσεις και εμφανίζονται ως οι εγγυητές της σταθερότητας, της ενότητας και της συνέχειας της Συμμαχίας (την οποία, ό,τι και να λέει ο Τραμπ, συνεχίζουν να θέλουν να μείνει ζωντανή) . Έτσι, σε μια προσπάθεια εκτόνωσης της έντασης, έδωσαν εντολή για μια ιδιότυπη... ΕΔΕ προκειμένου να διαπιστωθεί εάν και κατά πόσο ισχύουν οι γαλλικές καταγγελίες.
Προφανώς, αυτό δεν πρόκειται να οδηγήσει σε μια βιώσιμη λύση του προβλήματος που έχει ανακύψει, ούτε θα ικανοποιήσει εξίσου και τους δύο άμεσα εμπλεκόμενους. Μπορεί, ωστόσο, να εκτονώσει προσωρινά την ένταση, τουλάχιστον μέχρι τον επόμενο γύρο.
Η υπόθεση με το Ταμείο Ανάκαμψης
Την ίδια στιγμή, στις Βρυξέλλες συνεχίζεται το θρίλερ με τον νέο επταετή προϋπολογισμό (2021-'27) και με το περίφημο Ταμείο Ανάκαμψης. Παρά το γεγονός ότι κατά τη χθεσινή τηλεδιάσκεψη κορυφής αυτό που επιβεβαιώθηκε είναι ότι οι εταίροι διαφωνούν σε πολλά, η Άνγκελα Μέρκελ είναι αυτή που φροντίζει να κρατά ζωντανή την αισιοδοξία και ανοιχτή την πόρτα προς ένα συμβιβασμό, εντός του 2020. Το κάνει, μάλιστα, όχι μόνο με τις τοποθετήσεις της εντός του Συμβουλίου και με τις αντίστοιχες των υπουργών της στα διάφορα φόρα, αλλά και με το να κρατά ανοιχτούς διαύλους με όλα τα στρατόπεδα.
Αξίζει να θυμηθούμε ότι στην πρώτη φάση των διαπραγματεύσεων, το Βερολίνο έμοιαζε να κινείται στην ίδια γραμμή με τους «σκληρούς» του Βορρά – κυρίως Ολλανδία, Αυστρία, Δανία, Σουηδία – προβάλλοντας σοβαρά εμπόδια και θέτοντας όρους για την παροχή βοήθειας προς τις χώρες που πλήγησαν περισσότερο από την πανδημία του κορονοϊού. Στη συνέχεια, όμως, και μπροστά στον (υπαρκτό) κίνδυνο να προκληθεί στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα μια ρωγμή πιο βαθιά από οποιαδήποτε προηγούμενη, η ρότα άλλαξε.
Έτσι, η καγκελάριος, από κοινού με τον πρόεδρο Μακρόν, κατέβασαν μια πρόταση, πολλά σημεία της οποίας υιοθέτησε τελικά η Κομισιόν, ζητώντας από τους εταίρους της να κάνουν αμοιβαίες υποχωρήσεις, για να μην καταστραφεί ό,τι έχει κτιστεί μέχρι σήμερα Εεμφανίστηκε με μια κοινή θέση και μία φωνή με τον Εμανουέλ Μακρόν, ασκώντας αντικειμενικά πρωτόγνωρη πίεση σε όλους τους υπόλοιπους.
Θα καταφέρουν, άραγε, να βγάλουν και αυτή τη φορά το φίδι από την τρύπα ΗΠΑ και Γερμανία; Το πιθανότερο είναι πως ναι, μιας και ουδείς από τους εταίρους τους στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ δεν έχει τη διάθεση (και τον τσαμπουκά) να πάρει πάνω του την ευθύνη της διάλυσής τους. Η αλήθεια, ωστόσο, είναι πως σε κάθε νέα κρίση που θα εκδηλώνεται, το πρόβλημα θα είναι μεγαλύτερο, ενώ οι προσπάθειες που θα πρέπει να καταβληθούν για συμβιβασμό θα είναι σαφώς μεγαλύτερες και δυσκολότερες.
