H «Μαρία» του Παγκρατίου με το όνομα νεκρού βρέφους, τον Έλληνα σύντροφο ενώ ήταν παντρεμένη με άλλον κατάσκοπο που βρισκόταν στη Βραζιλία που έβγαζε τα προς το ζην πουλώντας υλικά πλεξίματος είναι μια τυπική περίπτωση illegal, δηλαδή κατασκόπου που λειτουργεί με ταυτότητα που δεν συνδέεται με τη ρωσική κυβέρνηση με κανέναν τρόπο. Όπως αυτή του πράκτορα που προσπάθησε να διεισδύσει στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο αλλά και της διαβόητης Αν Τσαπμαν που εκδόθηκε τελικά από τις ΗΠΑ στη Ρωσία.
Οι illegals ή sleepers, υπόκεινται, σύμφωνα με τους γνώστες σε θέματα ασφαλείας, στην GRU, τις μυστικές υπηρεσίες του ρωσικού στρατού και τοποθετούνται ως πράκτορες σε δυτικές χώρες, κυρίως σε Βρετανία και ΗΠΑ όπου ζουν μια φαινομενικά κανονικές ζωή.
«Η GRU χρησιμοποιεί πολλά χρόνια τους illegals. Αυτοί οι επίλεκτοι πράκτορες που είναι σε άκρως μυστικές αποστολές ζουν στο εξωτερικό με προσεκτικά κατασκευασμένες ψεύτικες ξένες ταυτότητες και ιστορίες ζωής - ακόμα και δεκαετίες σε μερικές περιπτώσεις, τακτική που τούς επιτρέπει να γίνονται ένα με τον ντόπιο πληθυσμό [...] Δεδομένου ότι έχουν λιγότερους ή καθόλου ανιχνεύσιμους συνδέσμους με μια εχθρική μυστική υπηρεσία, είναι πολύ πιο δύσκολο να εντοπιστούν, να παρακολουθηθούν και να αντιμετωπιστούν. Γι' αυτό είναι τόσο πολύτιμοι», ανέφερε το 2018 σε γραπτή έκθεση της προς την Επιτροπή Άμυνας του αμερικανικού Κοινοβουλίου ο Βίκτορ Μαντέιρα από το The Institute for Statecraft. Μιλώντας στο Business Insider τόνιζε ότι «παρά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου το 1989 -1991, τα προγράμματα illegals δεν έχουν χάσει την δυναμική τους».
Αυτό εξάλλου έχει αναδειχθεί από διάφορες υποθέσεις illegals που εντοπίστηκαν από τις Αρχές σε διάφορες χώρες.
Ένας από αυτούς, άνδρας στην Ολλανδία που κατηγορήθηκε ότι προσπάθησε να εξασφαλίσει μια θέση πρακτικής άσκησης στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο αφού ανέπτυξε μια περίτεχνα κατασκευασμένη ψεύτικη ταυτότητα για πολλά χρόνια.
Ο Σεργκέι Βλαντιμίροβιτς Τσερκάσοφ, πριν φτάσει στα πρόθυρα του Ποινικού Δικαστηρίου είχε σπουδάσει στις ΗΠΑ στην πολύ γνωστή Σχολή Προηγμένων Διεθνών Σπουδών του Johns Hopkins, ένα ελίτ μεταπτυχιακό πρόγραμμα που προτιμάται από το στρατιωτικό προσωπικό των ΗΠΑ, νέους διπλωμάτες και, όπως λένε οι πηγές, μελλοντικούς κατασκόπους.
«Ξέπλυμα κατασκοπευτικής ιδιότητας»
Γοητευτικός, έξυπνος και λάτρης των μηχανών, ο «Μιούλερ» όπως συστηνόταν ήταν ιδιαίτερα αρεστός, στους συμφοιτητές του και στους καθηγητές του στο SAIS. Αλλά η περίεργη προφορά του δεν πέρασε απαρατήρητη από μερικούς συμφοιτητές του του. Μια φορά, ένας συμφοιτητής του τον ρώτησε ευθέως: Είσαι Ρώσος;
Ο κατάσκοπος απέφυγε την ερώτηση. Ήταν από τη Βραζιλία, απάντησε. Αυτή η χώρα, όπως αποδείχθηκε ότι ήταν μέρος της περίπλοκης ταυτότητας κάλυψης που έχτιζε επί χρόνια. (Θυμίζουμε ότι στην Βραζιλία βρίσκεται και ο επίσης κατάσκοπος άνδρας της Μαρίας από το Παγκράτι).
Ο «Μιούλερ' αποφοίτησε από το SAIS το 2020. Η πραγματική του ταυτότητα αποκαλύφθηκε το καλοκαίρι του 2022 όταν η ολλανδική υπηρεσία πληροφοριών τον αναγνώρισε δημοσίως ως τον Σεργκέι Βλαντιμίροβιτς Τσερκάσοφ, έναν αξιωματικό των ρωσικών στρατιωτικών μυστικών υπηρεσιών, ο οποίος τον Απρίλιο ταξίδεψε στην Ολλανδία για να ξεκινήσει μια πρακτική άσκηση στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ). Από εκεί, θα είχε ένα πόστο για να κατασκοπεύει τις έρευνες για εγκλήματα πολέμου σχετικά με τις ρωσικές στρατιωτικές ενέργειες στην Ουκρανία και αλλού, λένε οι πηγές.
Today, Dutch Intelligence (AIVD) said that a man named Sergey Vladimirovich Cherkasov had spent years building up a cover identity as a Brazilian man named “Victor Muller Ferreira” https://t.co/hvBojMN5Mz
— Bellingcat (@bellingcat) June 16, 2022
Ολλανδοί αξιωματούχοι τον σταμάτησαν στα σύνορα και τον έστειλαν πίσω στη Βραζιλία, όπου ζούσε με την πλαστή ταυτότητα ενός Βραζιλιάνου, οι γονείς του οποίου έχουν πεθάνει, σύμφωνα με την αστυνομία της Βραζιλίας.
Συχνά, η αποστολή των λεγόμενων "παράνομων" είναι να κάνει κάτι περισσότερο από το να δημιουργήσει απλώς ένα είδος νόμιμης ταυτότητας, δήλωσε ο Τζον ΜακΛάφλιν, πρώην αναπληρωτής διευθυντής της CIA που τώρα διδάσκει στο SAIS.
«Δεν είναι ασυνήθιστο», δήλωσε ο ΜακΛάφλιν. "Η αίσθηση μου είναι ότι το πέρασμά του από το SAIS ήταν ένα είδος εμπειρίας ξεπλύματος κατασκοπευτικής ιδιότητας γι' αυτόν. Αυτοί οι Ρώσοι λαθρομετανάστες τείνουν να περνούν από μια μακρά διαδικασία πιστοποίησης του εαυτού τους προκειμένου να αποκτήσουν αξιοπιστία ως αυτοί που ισχυρίζονται ότι είναι".
Το αποτέλεσμα της δράσης αυτού του δικτύου ωστόσο δεν φαίνεται, τουλάχιστον σύμφωνα με τις δυτικές μυστικές υπηρεσίες, να έχει ως αποτέλεσμα κάποια σημαντική υπηρεσία για την ρωσική κατασκοπεία.
Μια ομάδα 10 Ρώσων λαθρομεταναστών αποκαλύφθηκε από το FBI στις ΗΠΑ πριν από 12 χρόνια, αλλά ενώ βρίσκονταν στη χώρα για περισσότερο από μια δεκαετία, απέτυχαν σε μεγάλο βαθμό να παράγουν πληροφορίες χρήσιμες για τη Μόσχα, εν μέρει επειδή παρακολουθούνταν στενά.
Οι κατά καιρούς αδέξιες προσπάθειές τους να διεισδύσουν σε υψηλούς κύκλους χάραξης πολιτικής ενσαρκώνονται στην περίπτωση της διαβόητης Άννα Τσάπμαν η οποία απελάθηκε από τις ΗΠΑ με την κατηγορία της κατασκοπείας το 2010. Κατά την επιστροφή τους από την Αμερική, οι απελαθέντες πράκτορες συνάντησαν τον πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, και φέρεται να τραγούδησαν μαζί πατριωτικά τραγούδια. Σε πολλούς από αυτούς δόθηκαν στη συνέχεια επικερδείς θέσεις συμβούλων σε κρατικές εταιρείες, ενώ η ίδια η Τσάπμαν έγινε σύμβουλος του διευθύνοντος συμβούλου μιας ρωσικής τράπεζας.
Ενώ οι άλλοι πρώην κατάσκοποι εξαφανίστηκαν έκτοτε, η Τσάπμαν έγινε δημόσιο πρόσωπο και τοποθετήθηκε ως πατριωτικό πρότυπο, όπως ανέφερε ο Guardian το 2014.
Former Russian spy Anna Chapman features in new Putin army recruitment video http://t.co/5qHOfY3gPz pic.twitter.com/BMzcsmKatO
— The Telegraph (@Telegraph) November 24, 2014
Η GRU είναι η μία από τις δύο ρωσικές υπηρεσίες πληροφοριών που λειτουργούν παράνομα, η άλλη είναι η υπηρεσία εξωτερικών πληροφοριών SVR. Αλλά είναι η GRU που έχει δραστηριοποιηθεί ιδιαίτερα σε μια σειρά από αδέξιες κατασκοπευτικές επιχειρήσεις στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της δηλητηρίασης του αποστάτη Σεργκέι Σκριπάλ και της κόρης του Γιούλια στο Σάλσμπερι το 2018 με τον νευροπαραλυτικό παράγοντα νοβιτσόκ, η οποία οδήγησε στον θάνατο ενός άλλου Βρετανού, της Ντον Στέρτζες.
Διαβάστε επίσης:
Ντανιέλ Κάμπος: Ο «εξαφανισμένος» σύζυγος της κατασκόπου Μαρίας Τ.
Υπόθεση κατασκοπείας: Ποια είναι η «Μαρία Τ.» που διέφυγε στην Ρωσία
