Με την επίκληση του σοβιετικού θριάμβου επί της ναζιστικής Γερμανίας θα επιχειρήσει ο Βλαντιμίρ Πούτιν να τονώσει το πατριωτικό αίσθημα των Ρώσων εν μέσω ενός παρατεταμένου πολέμου που «μετρά» δεκάδες χιλιάδες νεκρούς, και προσεχώς εισέρχεται σε καθοριστικό στάδιο. Στην 78η επέτειο της «Ημέρας της Νίκης», ο Ρώσος πρόεδρος καλείται από την εξέδρα της Κόκκινης Πλατείας να «ανανεώσει» το αφήγημά του για την εισβολή στο ουκρανικό έδαφος, εν μέσω νευρικότητας στη Μόσχα μετά το περιστατικό με τα drone στο Κρεμλίνο, και ενώ έχουν ακυρωθεί οι πομπές του «Αθάνατου Τάγματος».
Τα ξημερώματα της 24ης Φεβρουαρίου 2022 ο Βλαντιμίρ Πούτιν κήρυττε σε τηλεοπτικό διάγγελμα την έναρξη της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης» για την «αποστρατιωτικοποίηση και αποναζιστικοποίηση» της Ουκρανίας. Λίγα λεπτά αργότερα αργότερα εκρήξεις ακούγονταν από το Ντονέτσκ έως το Κίεβο και την Οδησσό. Η Ρωσία είχε εξαπολύσει έναν επιθετικό πόλεμο εναντίον κυρίαρχου κράτους, παρασύροντας την Ευρώπη σε «αβύσσους» που η ίδια πίστευε πως είχε αφήσει πίσω της για πάντα.
Η «αποναζιστικοποίηση» της Ουκρανίας αποτέλεσε σκέλος του συνολικού αφηγήματος του Βλαντιμίρ Πούτιν για μία πλήρους κλίμακας εισβολή, κατά παράβαση κάθε έννοιας της διεθνούς νομιμότητας, που είχε ως κεντρικό άξονα μία «υπαρξιακής φύσεως απειλή» που δεχόταν η Ρωσική Ομοσπονδία από τη Δύση και το ΝΑΤΟ, με τον «προσηλυτισμό» του Κιέβου και την αθέτηση των μεταψυχροπολεμικών δεσμεύσεων για μη προώθηση της Συμμαχίας προς Ανατολάς.
Κατά την επέτειο της «Ημέρας της Νίκης» την 9η Μαΐου 2022, ο Ρώσος πρόεδρος «αξιοποίησε» στο μέγιστο με προπαγανδιστικούς όρους τους εορτασμούς για τη νίκη του Κόκκινου Στρατού στον «Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο», προχωρώντας σε ιστορικούς παραλληλισμούς μεταξύ του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και της εισβολής στην Ουκρανία, και εμφανίζοντας τρόπον τινά την Ουκρανία ως «διάδοχο» της ναζιστικής Γερμανίας.
«Πολεμάτε για την πατρίδα, το μέλλον της, ούτως ώστε κανείς να μην ξεχνά τα διδάγματα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ούτως ώστε να μην υπάρχει μέρος στον κόσμο για σφαγείς, δολοφόνους και ναζί. Η νίκη θα είναι δική μας, όπως το 1945» διακήρυττε. Στο Μουσείο Νίκης στη Μόσχα συμπληρώνονταν λίγο αργότερα νέα εκθέματα, που «μπλέκουν» την Ιστορία με την προπαγάνδα απεικονίζοντας τον πόλεμο στην Ουκρανία πλάι-πλάι με τη σοβιετική νίκη επί της ναζιστικής Γερμανίας.
Ανάλογες συγκρίσεις είχαν γίνει εκ μέρους του Κρεμλίνου ήδη από το 2014 όταν προσαρτήθηκε η χερσόνησος της Κριμαίας για να ακολουθήσει η υποδαύλιση της σύγκρουσης μεταξύ ρωσόφωνων αυτονομιστών και ουκρανικού στρατού στην «ωρολογιακή βόμβα» του Ντονμπάς, η οποία και «εξερράγη» πέρυσι με τον Πούτιν να αναγνωρίζει ως πρώτο βήμα πριν την εισβολή την «ανεξαρτησία» των Ντονέτσκ και Λουχάνσκ, εμμένοντας στα περί απειλής γενοκτονίας εκ μέρους της ουκρανικής κυβέρνησης κατά των κατοίκων τους.
Η εκ νέου διαστρέβλωση της Ιστορίας, με απόπειρες να παραλληλίσει γεγονότα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου με τα όσα εκτυλίσσονται σήμερα στο ουκρανικό έδαφος, αναμένεται ευρέως να έχει και φέτος θέση στην ομιλία του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Κόκκινη Πλατεία για την επέτειο της «Ημέρας της Νίκης», την οποία ο ίδιος σε 23 χρόνια ηγεμονίας έχει προοδευτικά καταστήσει ως επίκεντρο του οράματός του για τη ρωσική ισχύ και ταυτότητα.
Εάν η επίκληση του σοβιετικού θριάμβου, στο πλαίσιο ενός συνολικού αφηγήματος για μία Ρωσία που (και) σήμερα απειλείται και στην πράξη πολεμά κατά του ΝΑΤΟ και της Δύσης, μπορεί να τονώσει το πατριωτικό αίσθημα των Ρώσων, ελέγχεται. Είναι μία πολύ διαφορετική από τις άλλες επέτειος της 9ης Μαΐου -και σίγουρα από την περυσινή. Η Ρωσία απέχει μακράν από έναν «θρίαμβο» και οι πολίτες της θρηνούν δεκάδες χιλιάδες νεκρούς σε ένα πόλεμο που ήδη μετρά 14 μήνες. Ο φόβος μίας γενικής επιστράτευσης είναι ορατός, όπως και για την πορεία της οικονομίας εν μέσω μίας σύγκρουσης στην οποία δεν διαφαίνεται τέλος.
Ξένοι ανταποκριτές, όσοι έστω έχουν παραμείνει, έχουν κάνει λόγο για ένα πρωτοφανές κλίμα νευρικότητας που αναδύεται από τη Μόσχα εν όψει των εορτασμών για την 9η Μαΐου και την καθιερωμένη στρατιωτική παρέλαση-σύμβολο της ρωσικής ισχύος. Η πρόσβαση στην Κόκκινη Πλατεία είχε απαγορευτεί στο κοινό εδώ και δύο εβδομάδες και περιμετρικά στήνονταν οδοφράγματα. Οι πτήσεις drone απαγορεύτηκαν άμεσα μετά το περιστατικό στο Κρεμλίνο, ενώ οι Μοσχοβίτες αντιμετώπιζαν ήδη προβλήματα με τη λήψη σήματος GPS.
Ουδείς μπορεί ακόμη να πει με βεβαιότητα εάν η φερόμενη επίθεση επρόκειτο για για «έργο» Ουκρανών, Ρώσων αντιστασιακών ή ίσως μία προβοκάτσια των ρωσικών υπηρεσιών. Τα ερωτήματα είναι περισσότερα από τις απαντήσεις, ενώ υπάρχουν αλληλοσυγκρουόμενες εκτιμήσεις και εικασίες.
Γεγονός είναι πάντως, πως το Κρεμλίνο είναι μία εκ των αυστηρότερα φρουρούμενων τοποθεσιών στη Ρωσία και ήταν κοινή η πεποίθηση ότι η διάτρηση της αεράμυνας στην «καρδιά» της ρωσικής εξουσίας είναι έως και αδύνατη. Από την άλλη, δεν είναι σαφές γιατί το Κρεμλίνο επέλεξε -καθώς και πώς αυτό θα αποδώσει- να μην κρατήσει πιο «χαμηλά» ένα περιστατικό που αποτελεί «δίκοπο μαχαίρι»: Θα μπορούσε μεν να ενισχύσει ένα επιχείρημα ότι η Ρωσία μάχεται με «τρομοκράτες», και εμπλέκεται σε πόλεμο με τη Δύση που εξοπλίζει το Κίεβο και αυτό με τη σειρά του «χτυπά» τη Μόσχα, όμως ταυτόχρονα εκθέτει την ευαλωτότητά της τη στιγμή που θέλει να προβάλλει ισχύ, εν όψει και της επερχόμενης ουκρανικής αντεπίθεσης.
Σε ένα κλίμα επίδειξης ισχύος δεν συμβάλει το γεγονός ότι περισσότερες από 20 περιφέρειες έχουν ακυρώσει τις καθιερωμένες παρελάσεις για την 9η Μαΐου υπό το φόβο ουκρανικών επιθέσεων με drone -ορισμένες ακόμη και δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από τη γραμμή του μετώπου. Ο ίδιος ο Πούτιν φέρεται να συμμετείχε, ενώ δεν είθισται, σε συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας αναφορικά με τις προετοιμασίες για την παρέλαση. Η ομιλία του πρόκειται να πραγματοποιηθεί κανονικά, διαβεβαίωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, ενώ έγινε γνωστό ότι στις εκδηλώσεις θα παραστούν οι ηγέτες Καζακστάν και Αρμενίας, πρώην σοβιετικές δημοκρατίες που η Μόσχα επιδιώκει να διατηρήσει στη σφαίρα επιρροής της.
«Για τον Πούτιν, πρόκειται μακράν για το πιο σημαντικό γεγονός της χρονιάς. Αντλεί όλη του τη νομιμότητα από την παρέλαση, εμφανίζοντας τον εαυτό του ως άμεσο ‘διάδοχο’ του στρατού που νίκησε τη ναζιστική Γερμανία», λέει από τη Μόσχα ο Αντρέι Κολέσνικοφ, ανώτερος συνεργάτης της «δεξαμενής σκέψης» Carnegie Endowment for International Peace, εκτιμώντας ότι «αυτή είναι η ευκαιρία του Πούτιν να δείξει στο έθνος ότι παραμένει ισχυρός και έχει τον έλεγχο της αποκαλούμενης ‘ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης’».
Η πραγματικότητα, όμως, στο πεδίο της μάχης, οι συγκρούσεις στους κόλπους της στρατιωτικής ηγεσίας, ο «εκβιασμός» του Γεβγκένι Πριγκόζιν για αποχώρηση της Wagner από το Μπαχμούτ, καθώς και οι αυξανόμενες επιθέσεις με drone και οι πράξεις δολιοφθοράς σε ρωσικές περιφέρειες δεν «ευνοούν» τον Ρώσο πρόεδρο, ο οποίος καλείται να ανανεώσει πειστικά το αφήγημά του, και μένει να διαφανεί πώς, κατά τη σημερινή ομιλία.
Βαρύτερη «απώλεια» από όλες στο τελετουργικό για τη σημερινή, εμβληματική επέτειο στη Ρωσία είναι το γεγονός ότι ακυρώθηκαν ανά τη χώρα οι πομπές του «Αθάνατου Τάγματος». Οι Ρώσοι δεν θα παρελάσουν κρατώντας φωτογραφίες των προγόνων τους που πολέμησαν με τον σοβιετικό στρατό, μάλλον όχι κατά βάση για λόγους ασφαλείας, αλλά γιατί ο Βλαντιμίρ Πούτιν φοβήθηκε περισσότερο το θέαμα χιλιάδων πολιτών να βηματίζουν κρατώντας εικόνες των γιων, των αδελφών και των συντρόφων τους που έχασαν τη ζωή τους στο μέτωπο της Ουκρανίας.
Διαβάστε επίσης
Θα κάνει ο Πούτιν την 9η Μαΐου σημείο καμπής για τον πόλεμο;
Ρωσία: Βγάζει τανκς από τα μουσεία εν μέσω εισβολής στην Ουκρανία
Ζελένσκι: Η Ρωσία θα ηττηθεί όπως ο ναζισμός το 1945
Το Κρεμλίνο «αναζωπυρώνει» το αφήγημα της απειλούμενης Ρωσίας
Η ομιλία του Βλαντιμίρ Πούτιν την 9η Μαΐου 2022
