Η νέα επίθεση του Ταγίπ Ερντογάν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προσπαθώντας να εκμεταλλευθεί θεσμικές διόδους αυτή τη φορά, δείχνει την έντονη ανασφάλεια του καθεστώτος, εν μέσω της κοινωνικής και νομισματικής κρίσης στην Τουρκία. Είναι αμφίβολο βέβαια κατά πόσο μπορεί να επιτύχει τους σκοπούς του.
Ο Τούρκος ηγέτης έθεσε αυτή τη φορά το ζήτημα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε άλλη διάσταση, ώστε να αποπειραθεί να κινηθεί στο θεσμικό επίπεδο. Σε μία διεθνή διάσκεψη που οργανώθηκε στην Κωνσταντινούπολη υπό την αιγίδα της τουρκικής κυβέρνησης, συνέκρινε μάλιστα το καθεστώς του με τις ανεπτυγμένες δημοκρατίες του κόσμου, που χρειάζεται να βρίσκονται σε επιφυλακή απέναντι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ως μία από τις κύριες πηγές απειλής για τη δημοκρατία. Ο ψηφιακός φασισμός, όπως τον ονόμασε, σπιλώνει ανθρώπους και τους καταστρέφει τη ζωή. Στις τελευταίες ομιλίες του άλλωστε συνηθίζει να βαφτίζει φασίστες όσους διαφωνούν μαζί του.
Βέβαια, οι δηλώσεις του Ερντογάν θα πρέπει να κρίνονται με βάση τις πράξεις του καθεστώτος του, τις διώξεις των αντιφρονούντων και όσων δεν ευθυγραμμίζονται με τις επιταγές του. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βρίσκουν καταφύγιο, από απλούς πολίτες μέχρι πρώην συνεργάτες του καθεστώτος, με τρανταχτό παράδειγμα τον πρώην αρχηγό της μαφίας Σεντάτ Πεκέρ, που έβρισκε βήμα να εκθέτει τη συνεργασία του με στελέχη που μεσουρανούσαν στην Άγκυρα, όταν εκείνη τελείωσε. Τα βίντεο του στο YouTube συγκέντρωναν εκατομμύρια προβολές σε αστραπιαία ταχύτητα.
Για τη σημερινή Τουρκία του Ερντογάν, όπου το καθεστώς ελέγχει τη συντριπτική πλειοψηφία των ΜΜΕ και καταδιώκει όποιον αντιστέκεται, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν μία μεγάλη απειλή. Η Άγκυρα δεν έχει βρει έναν «αποτελεσματικό μηχανισμό ελέγχου» ώστε να μην διαχέονται τα νέα και οι απόψεις που καταρρίπτουν το αφήγημα της.
Η κρίση της τουρκικής λίρας κι ο ασύλληπτος πληθωρισμός που έχει καταστήσει μη βιώσιμη την καθημερινότητα τόσων ανθρώπων στην Τουρκία είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Σε αυτή τη συγκυρία βέβαια, ο Ερντογάν εκθειάζει τους τρομερούς ρυθμούς ανάπτυξης της χώρας που θα ξεπεράσουν το 9% και ζητάει υπομονή για να φανούν τα αποτελέσματα της πολιτικής του.
Οι εικόνες εξαθλίωσης, ωστόσο που κυκλοφορούν μέσω των social media, δείχνουν μία άλλη πραγματικότητα. Η πτώση της δημοτικότητας του και τα άσχημα αποτελέσματα στις δημοσκοπήσεις, παρά τον καταπιεστικό έλεγχο του καθεστώτος, ανησυχεί ιδιαίτερα τον Ερντογάν.
Ο νόμος για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είχε αρχίσει να προετοιμάζεται για να παρουσιαστεί στο κοινοβούλιο ώστε να καταπολεμήσει την παραπληροφόρηση. Ήδη η κυβέρνηση έχει αναγκάσει τις πλατφόρμες των μεγάλων μέσων κοινωνικής δικτύωσης να αποθηκεύουν δεδομένα εντός της χώρας, ώστε να μπορεί να τους ελέγχει.
Η μέχρι πρότερα συμπεριφορά του καθεστώτος προϊδεάζει για κυρώσεις, όχι μόνο σε μέσα αλλά και χρήστες. Η νέα νομοθεσία αναμένεται να μετατρέψει τη διάδοση ψευδών ειδήσεων αλλά και την παραπληροφόρηση σε ποινικό αδίκημα που θα τιμωρείται με φυλάκιση έως και πέντε ετών, σε μία χώρα που η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης έχει καταργηθεί στην πράξη σε πολλές περιπτώσεις.
