Την ώρα που οι Ευρωπαίοι έχουν την προσοχή τους στραμμένη στις πολιτικές εξελίξεις μετά τις γερμανικές εκλογές, το μεγάλο διακύβευμα για την ΕΕ ίσως τεθεί στις κάλπες της Τσεχίας.
Αν μία από τις πρώην κομμουνιστικές χώρες έχει ωφεληθεί περισσότερο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτή είναι αναμφίβολα η Τσεχία. Κι όμως ο ευρωσκεπτικισμός που σαρώνει τη χώρα απειλεί να ωθήσει την Τσεχική Δημοκρατία προς το είδος του απομονωτισμού που ήδη επικρατεί σε Πολωνία και Ουγγαρία. Οι εκλογές στην Τσεχία είναι προγραμματισμένες για τις 20 και 21 Οκτωβρίου και οι δημοσκοπήσεις δίνουν προβάδισμα στον Andrej Babis, έναν δισεκατομμυριούχο επιχειρηματία, ο οποίος εμφανίστηκε την τσεχική πολιτική σκηνή το 2011 με το κόμμα ΑΝΟ, στοχοποιώντας τα παραδοσιακά κόμματα ως διεφθαρμένα και ανίκανα.
Όπως ο Donald Trump στις ΗΠΑ, έτσι και ο Babis «πουλάει» στην κοινή γνώμη την πολιτική του επάρκεια, συνδυάζοντας την επιχειρηματική επιτυχία, τη σύντομη κυβερνητική του δράση και το όραμά του για το μέλλον της Τσεχίας σ' ένα πακέτο που έχει λίγο απ' όλα: φόβο για το ευρώ και την γραφειοκρατία των Βρυξελλών και απολύτως άκαμπτη στάση στην υποδοχή προσφύγων και μεταναστών.
Από την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση πριν από 13 χρόνια, η Τσεχική Δημοκρατία έχει εξελιχθεί στην πλουσιότερη χώρα μεταξύ των μελών του πρώην κομμουνιστικού μπλοκ, με βιοτικό επίπεδο υψηλότερο από αυτό της Πορτογαλίας και της Ελλάδας και ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά ανεργίας στην ΕΕ. Οι Τσέχοι ταξιδεύουν πλέον ελεύθερα στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, οι νέοι σπουδάζουν άνετα στο εξωτερικό και οι επιχειρήσεις ευδοκιμούν εξάγοντας αγαθά σε άλλες χώρες της ΕΕ. Παρ' όλα αυτά οι Τσέχοι είναι το πιο απρόθυμο ευρωπαϊκό έθνος για πλήρη ένταξη στη ζώνη του ευρώ: Μόνο το ένα τρίτο υποστηρίζει ότι το να είσαι μέλος της ΕΕ είναι "καλό" - ποσοστό χαμηλότερο από το αντίστοιχο στην Ελλάδα - και μόνο ένα τέταρτο θέλουν να υιοθετήσουν το ευρώ, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ευρωβαρόμετρου.
Το ΑΝΟ ( "Ναι" στα τσεχικά) έχει προσελκύσει ψηφοφόρους τόσο από δεξιά και όσο και από αριστερά, αδειάζοντας τις δεξαμενές των παραδοσιακών κομμάτων. Μπορεί ο Babis να μην χρησιμοποιεί τον αυταρχικό λόγο του Ούγγρου πρωθυπουργού Viktor Orban ή του Jaroslaw Kaczynski στην Πολωνία, αλλά αντικατοπτρίζει τον ευρωσκεπτικισμό τους, σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές. O Babis έχει δηλώσει ανοιχτά ότι η ΕΕ θα πρέπει να δημιουργήσει κέντρα κράτησης μεταναστών στην Τυνησία και την Τουρκία και ζητά από το ΝΑΤΟ να σφραγίσει τα σύνορα της Ευρώπης. Έχει επίσης εκφράσει την υποστήριξή του στη διατήρηση της κορώνας ως εθνικού νομίσματος. "Το κοινό νόμισμα δίνει στις Βρυξέλλες επιπλέον χώρο για ανάμιξη στα εσωτερικά μας," έχει τονίσει κατ' επανάληψη.
Ταυτόχρονα, κατηγορεί τους Σοσιαλδημοκράτες ότι «αγοράζουν ψηφοφόρους». «Οι σοσιαλδημοκράτες είναι ανεύθυνοι όσον αφορά τον κρατικό προϋπολογισμό. Αγοράζουν τακτικά ψηφοφόρους», τόνισε, προσθέτοντας ότι υπόσχονται να καλύψουν οτιδήποτε με κρατικά χρήματα, αλλά ποτέ δεν ανησυχούν για το πού θα βρουν τα χρήματα. Για πολλές χώρες της Δυτικής Ευρώπης οι προεκλογικές εξαγγελίες των Σοσιαλδημοκρατών θα ήταν αρκετές για να τους χαρίσουν τη νίκη. Για την Τσεχία, όμως, η οποία υπέφερε από το κομμουνιστικό καθεστώς και έχει αναπτύξει βαθιά "αντικρατικίστικα" αντανακλαστικά, οι υποσχέσεις για ένα κράτος τροφό των πολιτών δημιουργούν ενστικτώδη αντίδραση. Και ο Babis το γνωρίζει πολύ καλά αυτό.
Ίσως, όμως, το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό του Andrej Babis που εντυπωσιάζει τους Τσέχους είναι η αποπολιτικοποίηση της πολιτικής, αλα Trump. Καθώς και στην Τσεχία είναι εδραιωμένη η άποψη ότι η πολιτική είναι μια «βρώμικη» επιχείρηση που διεξάγεται από άτομα που επιδιώκουν μόνο προσωπικά κέρδη, ένας επιχειρηματίας με περιουσία, σύμφωνα με το Forbes, $ 2,6 δις, δεν έχει ανάγκη να βάλει το χέρι του στο κρατικό ταμείο.
Σε αυτό το πλαίσιο ο Babis παραμένει δημοφιλής παρά τις δύσκολες αποφάσεις που επέβαλε τα τελευταία τρία χρόνια ως Υπουργός Οικονομικών αλλά και τις υποψίες σκανδάλων στις επιχειρήσεις του. Η τελευταία έρευνα της εταιρείας Median δείχνει ότι οι Σοσιαλδημοκράτες λαμβάνουν μόνο το 14,5% των ψήφων, ενώ το κόμμα του Babis, το ΑΝΟ, φτάνει το 26,5%. Μια εμφατική νίκη του ANO θα μπορούσε να εδραιώσει τις αντιευρωπαϊκές απόψεις των Τσέχων σε μια εποχή όπου χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία, επιδιώκουν μεγαλύτερη ολοκλήρωση.
Σε τελική ανάλυση, παρά την οικονομική επιτυχία της, η Τσεχική Δημοκρατία κινδυνεύει να βρεθεί στην περιφέρεια της Ευρώπης και μάλιστα με τη θέληση των πολιτών της.
Πηγές: Bloomberg, Politico
Επιμέλεια: Γιάννης Παλιούρης
