Η Σύνοδος της Μαδρίτης αξιολογείται από όλους τους παίκτες ως προς το μήνυμα που στέλνει στη Ρωσία για την αποφασιστικότητα τη συνοχή και την επανάκαμψη της συμμαχίας στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο σύστημα ασφαλείας μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Αυτό ήταν το μείζον και γι’ αυτό εργάστηκαν όλο. Ο στόχος ήταν να μην καταρρεύσει η αίσθηση σκοπού και αποστολής, την οποία σφυρηλάτησε η συμμαχία απέναντι στη Ρωσία.
Τα ελληνοτουρκικά δεν ήταν και δεν θα μπορούσαν να είναι μέρος της κομβικής Συνόδου, παρά μόνο ως ένας κίνδυνος για την υπονόμευση της ευρωπαϊκής άμυνας.
Βέβαια, η Άγκυρα προσπάθησε να εκμεταλλευθεί όποιο δυνατό παράθυρο υπήρχε, προς όφελος της. Όλο το προηγούμενο διάστημα, προσπάθησε να εκβιάσει τη συμμαχία με την απειλή του βέτο στην είσοδο της Φινλανδίας και της Σουηδίας. Ενώ διαβεβαίωνε σε όλους τους τόνους, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, ότι η διεύρυνση δεν πρόκειται να προχωρήσει σύντομα, αναδιπλώθηκε, παίρνοντας ως αντάλλαγμα μια διακήρυξη αρχών. Κάτι δηλαδή που θα μπορούσε να είχε εξασφαλίσει, διαπραγματευόμενη χωρίς φανφάρες, απειλές και φασαρίες.
Υπό αυτή την έννοια, η Τουρκία ξόδεψε διπλωματικό κεφάλαιο κι αμαύρωσε ακόμα περισσότερο την εικόνα της ως αναξιόπιστη σύμμαχος. Τελικά το μόνο που εξασφάλισε ήταν μία συνάντηση και μία ευκαιρία φωτογραφίας του προέδρου Ερντογάν με τον Τζο Μπάιντεν και την επανάληψη της - έτσι κι αλλιώς διακηρυγμένης- πρόθεσης της αμερικανικής κυβέρνησης να υποστηρίξει το αίτημα για αγορά των F-16 και αναβάθμιση ενός μέρους του υπάρχοντος στόλου της Τουρκίας.
Η επόμενη μέρα λοιπόν δεν βρίσκει σε καμία περίπτωση ενισχυμένη την Τουρκία, καθώς δεν έχει καταφέρει να υπερβεί κανένα από τα στρατηγικά της διλήμματα. Ο Ταγίπ Ερντογάν δεν είναι ισχυρότερος στο εσωτερικό, κάτι το οποίο φαίνεται από τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης στην Τουρκία και γενικά από τον ασυνήθιστα χλιαρό τρόπο που υποδέχτηκε τη συμφωνία ακόμα και ο φιλοκυβερνητικός τύπος.
Ως προς τα ελληνοτουρκικά, θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι η «κανονικότητα» των απειλών, των επιθετικών τουρκικών αιτιάσεων και των κλειστών διαύλων επικοινωνίας επανήλθε με ένα μικρό διάλειμμα μερικών ωρών, ακριβώς για να μην κατεδαφιστεί η πιο σημαντική Σύνοδος Κορυφής του NATO, εδώ και πάρα πολύ καιρό.
Η δήλωση του Αμερικανού προέδρου για ηρεμία μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας είναι μία απολύτως αναμενόμενη αναφορά. Θα ήταν εκτός τόπου και χρόνου να προσπαθήσουμε να διαβάσουμε κάτι περισσότερο από το αυτονόητο. Ο πρόεδρος Μπάιντεν δεν θα μπορούσε να είχε πει κάτι άλλο. Οι δηλώσεις του στη Μαδρίτη δεν χρήζουν ιδιαίτερης ερμηνείας.
Εάν το υπόλοιπο καλοκαίρι είναι ήρεμο στο πεδίο, δηλαδή στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, αυτό δεν θα είναι ως αποτέλεσμα κάποιας αλληλεπίδρασης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Η Αθήνα άλλωστε δεν ήταν διατεθειμένη να δώσει το οτιδήποτε, ώστε για παράδειγμα, να «αγοράσει» χρόνο ή ηρεμία. Αν υπάρξει κάποια αλλαγή στο σκηνικό έντασης, θα οφείλεται καθαρά σε μία τουρκική αναδίπλωση, μπροστά στις «παραινέσεις» της Ουάσιγκτον.
* O Κώστας Υφαντής είναι Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και Διευθυντής του ΙΔΙΣ
