Ανεβάζει «ταχύτητα» ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου καθ’ οδόν προς την προεδρική κάλπη της 14ης Μαΐου, έχοντας εξασφαλίσει ατύπως τη στήριξη, ή τουλάχιστον την ψήφο ανοχής, του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP), η οποία δύναται να του δώσει τη νίκη ίσως και από τον πρώτο γύρο στην αναμέτρηση απέναντι στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Η απόφαση του HDP να μην καταθέσει τη δική του προεδρική υποψηφιότητα, σε συνέχεια του «ανοίγματος» Κιλιτσντάρογλου προς τους Κούρδους, φέρνει πιο κοντά το ενδεχόμενο να γραφούν οι τίτλοι τέλους της 20ετούς κυριαρχίας Ερντογάν με την επικράτηση του επικεφαλής του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) και υποψηφίου της Συμμαχίας των «Έξι».
Ρυθμιστικός παράγοντας της εκλογικής έκβασης, το HDP είναι η τρίτη πολιτική δύναμη στην απερχόμενη τουρκική Εθνοσυνέλευση και σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις το ποσοστό του στην αναμέτρηση του Μαΐου αναμένεται να ξεπεράσει το 10%.
Στην προεδρική κάλπη του 2018 ο υποψήφιος του HDP είχε εξασφαλίσει ποσοστό της τάξεως του 8,4%. Ένα χρόνο αργότερα, το φιλοκουρδικό κόμμα «αποδείκνυε» ξανά τη δύναμή του, στερώντας μέσω σύμπραξης με την αντιπολίτευση από το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) τους δήμους της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας. Στις εκλογές του 2019, ήταν η πρώτη φορά που το ΑΚΡ έχανε την Κωνσταντινούπολη, το μεγαλύτερο δήμο της χώρας που αποτέλεσε μάλιστα την πολιτική αφετηρία του Τούρκου προέδρου. Σήμερα, τέσσερα χρόνια μετά, ο Ερντογάν κινδυνεύει να χάσει την ίδια την προεδρία.
Δεδομένου ότι είναι κάτι παραπάνω από αδύνατη η πολιτική συνύπαρξη με το Καλό Κόμμα (IYI) της Μεράλ Ακσενέρ, το HDP δεν μετέχει στην εξακομματική συμμαχία της αντιπολίτευσης και ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου έχει κληθεί να βαδίσει σε εξαιρετικά λεπτές ισορροπίες προς εξασφάλιση της κρίσιμης ψήφου των Κούρδων χωρίς ταυτόχρονα να διακινδυνεύσει απώλειες από τους κόλπους των εθνικιστών.
Η επίσημη ανακοίνωση εκ μέρους του φιλοκουρδικού κόμματος ότι δεν «κατεβάζει» δικό του προεδρικό υποψήφιο δεν συνοδεύτηκε από ανοιχτή στήριξη του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Όμως, και μόνο η απουσία υποψηφιότητας αρκεί. Μαζί με τη -σαφή- δήλωση της συμπροέδρου του HDP, Περβίν Μπουλντάν, ότι στις προεδρικές εκλογές «αναλαμβάνουμε την ευθύνη μας ενάντια στην ενός ανδρός αρχή [σ.σ. που έχει επιβάλλει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν]». Ο ίδιος o φυλακισμένος ηγέτης του HDP, Σαλαχατίν Ντεμιρτάς, έχει άλλωστε εκφράσει εδώ και καιρό τη στήριξή του στον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.
Η κίνηση του HDP συνιστά βαρύ πλήγμα για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος βρίσκεται ενώπιον της μεγαλύτερης πρόκλησης για την πολιτική ηγεμονία του εδώ και 20 χρόνια. Οκτώ εβδομάδες πριν από τις προεδρικές εκλογές, οι πλέον πρόσφατες δημοσκοπήσεις δίνουν τη νίκη στον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου και μάλιστα από τον πρώτο γύρο. Μέτρηση της εταιρείας Avrasya Research εμφανίζει τον υποψήφιο της αντιπολίτευσης να συγκεντρώνει ποσοστό 53,5% και τον Ερντογάν να έπεται με 39,7%. Εάν η αναμέτρηση περάσει σε δεύτερο γύρο (γεγονός που θα ήταν αναπόφευκτο εάν οι Κούρδοι είχαν δικό τους υποψήφιο), το ποσοστό Κιλιτσντάρογλου αγγίζει το 57%, με τον απερχόμενο πρόεδρο να λαμβάνει 43%.
Οι ανακοινώσεις εκ μέρους του HDP ήλθαν στη σκιά συνάντησης του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου με τους συμπρόεδρους του φιλοκουρδικού κόμματος, Μιτάτ Σαντζάρ και Περβίν Μπουλντάν, στις 20 Μαρτίου στην τουρκική Εθνοσυνέλευση, κατόπιν της οποίας ο κεμαλιστής, αλεβίτης στο δόγμα, 74χρονος ηγέτης του CHP, πρόταξε την ανάγκη «ενότητας και αλληλεγγύης».
Ενώπιον της απειλής «κλεισίματος» με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπο το HDP, o Κιλιτσντάρογλου τάχθηκε κατά της απαγόρευσης λειτουργίας κομμάτων. «Πρέπει να υπάρχει μία ανεξάρτητη και αμερόληπτη Δικαιοσύνη. Το Κράτος Δικαίου και η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών εκφράστηκαν ως κοινό αίτημα» τόνισε για να προσθέσει: «Πώς είναι δυνατόν ακόμη να κλείνουμε κόμματα; Δεν είναι σωστό».
Για το Κουρδικό, ο ίδιος επισήμανε ότι «η λύση όλων των προβλημάτων, συμπεριλαμβανομένου του Κουρδικού ζητήματος» είναι η Εθνοσυνέλευση. Με τη θέση αυτή συμφώνησε η Περβίν Μπουλντάν, ενώ ο έτερος πρόεδρος του HDP, Μιτάτ Σαντζάρ, έκανε λόγο για μια νέα αρχή στην Τουρκία, η οποία «είναι δυνατή μόνο με την υιοθέτηση ενός τρόπου ζωής και ενός συστήματος που θα βασίζεται στη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δικαιοσύνη και την ελευθερία».
Πάνω σε αυτή τη βάση, το HDP αποφάσισε να μην προτείνει δικό του υποψήφιο στις προεδρικές εκλογές, με στόχο να μπει τέλος στην «ενός ανδρός αρχή», όπως επισήμανε η κ. Μπουλντάν. Ήδη από το 2014, όταν ο Ερντογάν έγινε ο πρώτος πρόεδρος που εξελέγη με την ψήφο του τουρκικού λαού (52,59%), δρομολόγησε τη συνταγματική μεταρρύθμιση για τη μετατροπή της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας σε προεδρικό σύστημα και την εγκαθίδρυση επί της ουσίας «ενός ανδρός αρχή» -γεγονός που εξασφάλισε με το δημοψήφισμα του 2017 και εφάρμοσε κατόπιν της επανεκλογής του το 2018.
Το HDP έχει αντιμετωπίσει σκληρή καταστολή από το 2015, όταν σφυρηλατήθηκε η συμμαχία Ερντογάν με το κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗP) του Ντεβλέτ Μπαχτσελί και κατέρρευσε η ειρηνευτική διαδικασία με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK). Χιλιάδες μέλη του HDP, βουλευτές και δήμαρχοι έχουν φυλακιστεί ή αποπεμφθεί από το αξίωμά τους τα τελευταία χρόνια κατηγορούμενοι από το καθεστώς Ερντογάν για σχέσεις με την «τρομοκρατία». Η ίδια η λειτουργία του κόμματος απειλείται, με το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας να έχει απορρίψει αίτημα του HDP να μετατεθεί η έκδοση της τελικής απόφασης (αναμένεται την 11η Απριλίου) για μετά τις εκλογές του Μαΐου.
Εν όψει της δικαστικής απόφασης, οι κοινοβουλευτικές ομάδες Σοσιαλδημοκρατών, Πρασίνων και Αριστεράς στο Ευρωκοινοβούλιο έχουν εκδώσει κοινή δήλωση στήριξης του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών, τονίζοντας ότι «η απαγόρευση του HDP θα επιφέρει ένα μη αναστρέψιμο πλήγμα στο δημοκρατικό σύστημα της Τουρκίας και τις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ένωση».
Διαβάστε επίσης
Τουρκία: Δεν κατεβάζει υποψήφιο στις εκλογές το φιλοκουρδικό κόμμα
