Μπορεί η κυβέρνηση της Αιθιοπίας να παραχώρησε χθες στα Ηνωμένα Έθνη «απεριόριστη» ανθρωπιστική πρόσβαση στη βόρεια περιφέρεια Τιγκράι, έπειτα από τέσσερις εβδομάδες ένοπλων συγκρούσεων, ωστόσο το μονοπάτι προς την ειρήνη είναι δύσβατο, απειλώντας όχι μόνο την δεύτερη πολυπληθέστερη χώρα της ηπείρου, αλλά ολόκληρο το Κέρας τής Αφρικής και κατά συνέπεια την Ευρώπη μέσω των μεταναστευτικών ροών.
Ο εμφύλιος που εκτυλίσσεται στην Αιθιοπία με επίκεντρο την επαρχία Τιγκράι θα μπορούσε να είναι και σατυρικό δράμα, αφού ο πρωθυπουργός της, Άμπιι Άχμεντ ο οποίος τιμήθηκε με Νομπέλ Ειρήνης το 2018 για την συμβολή του στη πολυετή διαμάχη με τον Ερυθραία, είναι αυτός που ανοίγει μια μεγάλη πληγή στο εσωτερικό της.
Η ανάφλεξη ξεκίνησε όταν τον Σεπτέμβριο, η ομοπονδιακή κυβέρνηση υπό τον Άμπιι, ανέστειλε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις, υπό το πρόσχημα της πανδημίας του κορονοϊού. Αποτέλεσμα ήταν και η αναβολή των εκλογών για την τοπική κυβέρνηση του Τιγκράι, η οποία προκάλεσε την οργή του TPLF (Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο του Τιγκράι) που κυριαρχούσε μέχρι πρότινος στα ανώτατα κλιμάκια της διοίκησης της Αιθιοπίας. Το TPLF διεξήγαγε επί 15 χρόνια ένοπλο αγώνα, ανατρέποντας το στρατιωτικομαρξιστικό καθεστώς του Μενγκίστου Χαϊλέ Μαριαμ. Στη συνέχεια πήρε τον έλεγχο των πυλώνων της εξουσίας και του μηχανισμού ασφαλείας στην Αιθιοπία για σχεδόν 30 χρόνια.
Ωστόσο, η αναβολή των εκλογών ήταν το πρόσχημα της αντιπαράθεσης μεταξύ του TPLF και του Άμπιι. Οι σχέσεις των δύο πλευρών είχαν επιδεινωθεί από το 2018, και συγκεκριμένα αμέσως μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας του Άμπιι.Ο εκλεγμένος -με την ταμπέλα του μεταρρυθμιστή- πρωθυπουργός κατηγόρησε τους προκατόχους του για διαφθορά και παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιώματων, ενώ απομάκρυνε εξέχοντα στελέχη του TPLF από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
Έναν χρόνο αργότερα, ο Άμπιι αποφάσισε να ενοποιήσει τα κόμματα, τα οποία υποστήριζαν την ομοσπονδιακή του κυβέρνηση, συγκροτώντας το Κόμμα Ευημερίας (PP), κίνηση η οποία πυροδότησε νέες εντάσεις, καθώς το TPLF εναντιώθηκε σ' αυτή την απόφαση, μην συμμετέχοντας στη νέα παράταξη.
Άλλωστε, η τοπική κυβέρνηση του Τιγκράι θεωρεί ότι ο Άμπιι προσπαθεί να αλλάξει το πολίτευμα της χώρας, βάζοντας τέλος στον ομοσπονδιακό χαρακτήρα και καταργώντας τις όποιες ανεξαρτησίες των τοπικών περιφερειών.
Ωστόσο, οι συνέπειες μιας εμφύλιας ανάφλεξης μπορούν να είναι ολέθριες για ολόκληρο το Κέρας της Αφρικής και κατ επέκταση για την Ευρώπη, η οποία θα δεχθεί τα μεταναστευτικά κύματα.
Εκτός από περίπου 45.500 ανθρώπους που κατέφυγαν στο γειτονικό Σουδάν, οι τέσσερις εβδομάδες των συγκρούσεων προκάλεσαν τον εκτοπισμό απροσδιόριστου αριθμού ανδρών, γυναικών και παιδιών στο εσωτερικό της χώρας, που «έχουν απεγνωσμένα ανάγκη για ανθρωπιστική βοήθεια», είχε υπογραμμίσει ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης.
Το Κέρας της Αφρικής θεωρείται από τις πιο ευαίσθητες περιοχές της Μαύρης Ηπείρου. Οι γείτονες της Αιθιοπίας, όπως η Σομαλία και το Σουδάν, έχουν μακρά ιστορία αστάθειας και εμφύλιων συρράξεων. Η Αιθιοπία, άλλωστε, διατηρεί μόνιμη στρατιωτική παρουσία στη Σομαλία, προς υποστήριξη της τοπικής κυβέρνησης στη μάχη εναντίον των μαχητών της τζιχαντιστικής αλ-Σαμπάμπ. Την ίδια ώρα, οι μνήμες από τον πόλεο μεταξύ Αιθιοπίας και Ερυθραίας εξακολουθούν να είναι νωπές, ενώ ολόκληρη η περιοχή ταλανίζεται απο μικρές ή μεγάλες εστίες φυλετικών εντάσεων.
Με φόντο τα παραπάνω οι πιο μετριοπαθείς προβλέψεις φέρνουν τουλάχιστον 100.000 ανθρώπους έτοιμους να εγκαταλείψουν την χώρα το επόμενο διάστημα, η οικονομία της οποία έχει ήδη πληγεί από τον κορονοϊό, τις κλιματολογικές διαταραχές και τα σμήνη ακρίδων που έχουν καταστρέψει τις γεωργικές καλλιέργειες.
Υπενθυμίζεται ότι η Αιθιοπία, η οποία επίσης φιλοξενεί την έδρα της Αφρικανικής Ένωσης, ήταν η πρώτη χώρα που πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν επέλεξε να επισκεφτεί αφού ανέλαβε το ρόλο της ως επικεφαλής του εκτελεστικού τμήματος της ΕΕ.
