Του Γιώργου Παυλόπουλου
Κατάφορτη ήταν η διεθνής ατζέντα των τελευταίων ημερών από πολιτικά γεγονότα. Η αρχή έγινε με τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ, την περασμένη εβδομάδα, στη διάρκεια της οποίας οι εταίροι βρέθηκαν για μία ακόμη φορά απέναντι σε ένα αλαζόνα και γεμάτο απαιτήσεις Ντόναλντ Τραμπ –ο οποίος, λίγες ώρες νωρίτερα είχε επιτεθεί στην Ανγκελα Μέρκελ, κατηγορώντας την για απαράδεκτα στενή εξάρτηση της χώρας της από τη Μόσχα. Η συνέχεια δόθηκε το Σαββατοκύριακο, με την επίσκεψη του Τραμπ στο Λονδίνο, η οποία αποδείχθηκε άκρως επεισοδιακή, καθώς ουσιαστικά «άδειασε» την Τερέζα Μέι, αμφισβητώντας ακόμη και την καταλληλότητά της ως πρωθυπουργού και τους χειρισμούς της στο μείζον ζήτημα του Brexit.
Την αμέσως επόμενη ημέρα, τη Δευτέρα 16 Ιουλίου, ήταν η σειρά της πολυαναμενόμενης συνάντησης κορυφής του Τραμπ με τον Ρώσο ομόλογό του, Βλαντιμίρ Πούτιν, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Ελσίνκι και προκάλεσε θύελλα εντός των ΗΠΑ, καθώς ο ένοικος του Λευκού Οίκου κατηγορήθηκε ουσιαστικά για ενδοτισμό και προδοσία! Την ίδια στιγμή, στο Πεκίνο, οι δύο πρόεδροι της ΕΕ, Ντόναλντ Τουσκ και Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ, δέχονταν την επίθεση φιλίας της κινεζικής ηγεσίας, που συνοδευόταν από πρόταση συγκρότησης οικονομικού-εμπορικού μετώπου απέναντι στις ΗΠΑ. Και χθες Τρίτη, στο Τόκιο, Τουσκ και Γιουνκέρ υπέγραψαν εκ μέρους των «28» τη συμφωνία για τη συγκρότηση μιας ζώνης ελεύθερου εμπορίου ανάμεσα σε Ιαπωνία και Ευρώπη, στέλνοντας σαφή μηνύματα προς την Ουάσινγκτον.
Έχουν όλα αυτά, άραγε, κάποιο κοινό παρονομαστή; Ασφαλώς και έχουν – και μάλιστα όχι ένα, αλλά δύο. Ο πρώτος είναι ότι αποτυπώνουν την διαρκώς οξυνόμενη ένταση των ανταγωνισμών και αντιθέσεων σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη, με τις μεγάλες δυνάμεις να εμπλέκονται πλέον άμεσα και όχι δι'' αντιπροσώπων. Όσο για τον δεύτερο, αφορά άμεσα την Ευρώπη, η οποία έχει μετατραπεί ουσιαστικά σε πολύφερνη νύφη και μήλον της Έριδος.
Μπορεί αυτό να μην φαίνεται με την πρώτη ματιά και να υπάρξουν αρκετοί που θα απορήσουν ή θα αντιδράσουν, κάνοντας λόγο για αβάσιμα συμπεράσματα. Κάνουν όμως λάθος –και να γιατί: Σε ένα κόσμο που αλλάζει ταχύτατα και βίαια, όπου οι παραδοσιακές συμμαχίες αμφισβητούνται και οι πυλώνες της παλιάς παγκόσμιας τάξης κλονίζονται προτού ξεκαθαρίσει ποιο θα είναι το πλαίσιο της νέας, όλοι –Αμερικανοί και Ρώσοι, Κινέζοι και Ιάπωνες, ακόμη και Αυστραλοί και Καναδοί– θα ήθελαν να έχουν την Ευρώπη με το μέρος τους. Γνωρίζοντας, πολύ απλά, ότι κάτι τέτοιο θα τους έδινε τεράστιο πλεονέκτημα στον μεταξύ τους ανταγωνισμό και, πιθανότατα, θα τους διασφάλιζε την τελική επικράτηση.
Αναλογιστείτε τα εξής: Εάν η Ευρώπη ήταν ενιαία, τότε θα αποτελούσε μια αδιαμφισβήτητη οικονομική υπερδύναμη, με ΑΕΠ που θα βρισκόταν σε απόσταση αναπνοής από το αντίστοιχο των ΗΠΑ και θα υπερτερούσε κατά πολύ εκείνου της Κίνας. Θα το επιτύγχανε, μάλιστα, έχοντας καταφέρει να διατηρήσει (παρά τις περικοπές και την κρίση) ένα από τα υψηλότερα παγκοσμίως επίπεδα κοινωνικού κράτους, σε αντίθεση με Αμερικανούς και Κινέζους. Επίσης, θα μιλούσαμε και για μια στρατιωτική υπερδύναμη με ισχυρότατες ένοπλες δυνάμεις και πυρηνικό οπλοστάσιο. Τέλος, η καίρια γεωστρατηγική θέση που κατέχει της θα της πρόσφερε ένα ακόμη ακαταμάχητο πλεονέκτημα – που ταυτόχρονα αποτελεί μεγάλο δέλεαρ για τους υπόλοιπους.
Για όλους αυτούς τους λόγους, η Ευρώπη αποτελεί αναπόσπαστο παράγοντα στην εξίσωση των ανταγωνισμών ανάμεσα σε Τραμπ, Πούτιν, Σι και σία. Ο πρώτος επιχειρεί να την κρατήσει με το μέρος του χρησιμοποιώντας κυρίως το... μαστίγιο, με απειλές, τελεσίγραφα και εκφοβισμούς. Οι άλλοι δύο, βλέποντας τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η σχέση των δύο παραδοσιακών «εραστών» και την προκλητική στάση των Αμερικανών σε μια σειρά θέματα, προσπαθούν να αξιοποιήσουν κυρίως το... καρότο, τάζοντας δώρα και ανταλλάγματα – κάτι που γίνεται ιδιαιτέρως αισθητό στον τομέα του εμπορίου και γενικά της οικονομίας.
Αν ήταν ενιαία...
Τι σημαίνουν τα παραπάνω; Μα φυσικά, ότι αν η Ευρώπη εμφανιζόταν ως ομούσια, ενιαία και αδιαίρετη, θα μπορούσε κυριολεκτικά να τους χορέψει όλους στο ταψί –ειδικά τώρα που σφάζονται για τα μάτια της. Δυστυχώς ή ευτυχώς, όμως, δεν δύναται να το πράξει. Διότι το σαράκι της κρίσης την έχει προσβάλει εδώ και καιρό και έχει αρχίσει να την σαπίζει από μέσα, αναζωπυρώνοντας παλιές πληγές και προκαλώντας νέες.
Η κατάσταση αυτή, όμως, ενέχει θανάσιμους κινδύνους. Διότι στην περίπτωση που φίλοι και εταίροι καταλήξουν οριστικά στο συμπέρασμα ότι δεν μπορούν να έχουν όλη την Ευρώπη με το μέρος τους, θα αλλάξουν ρότα και θα επιχειρήσουν να τη διαλύσουν εις τα εξ ων συνετέθη. Σαν πεινασμένα σαρκοβόρα που ξεσκίζουν τα θύματά τους.
AP Photo/Markus Schreiber
