Βρισκόμαστε σε μία κατάσταση στην Ουκρανία, όπου η εκτίμηση των περισσότερων είναι πως ο πόλεμος θα διαρκέσει αρκετά. Ο λόγος είναι ότι η ρωσική ηγεσία δεν μπορεί να πάει σε μία διαπραγμάτευση με την Ουκρανία, αν πρώτα δεν έχει καταφέρει κάτι πολύ μεγαλύτερο από αυτό που έχει κατορθώσει μέχρι σήμερα. Τα σενάρια για επέκταση των ρωσικών επιχειρήσεων προς την Υπερδνειστερία είναι ακόμα πιο ανησυχητικά.
Το κάτι πολύ μεγαλύτερο εδαφικά για τη Ρωσία θα μπορούσε να σημαίνει τον έλεγχο ενός σημαντικού κομματιού της ανατολικής Ουκρανίας. Ωστόσο, υπάρχει η αίσθηση ότι αυτό το κάτι παραπάνω θα μπορούσε να συμπεριλάβει και την Οδησσό, πέραν της Μαριούπολης. Με αυτό τον τρόπο θα δημιουργούνταν μία νότια ζώνη στην Ουκρανία, απόλυτα ελεγχόμενη από τη Ρωσία, η οποία θα απέκοπτε το Κίεβο, όχι μόνο από την Αζοφική, αλλά κι από τη Μαύρη Θάλασσα συνολικά.
Σε αυτό το ενδεχόμενο, η Ρωσία θα συνδεόταν εδαφικά με την Υπερδνειστερία, την αποσχισθείσα περιοχή της Μολδαβίας, για την οποία η Μόσχα εσχάτως παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Μάλιστα, η πρόσφατη ανακοίνωση από το Υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας,η οποία απευθύνεται προς την Μολδαβία, αναφέρει πως επιθυμεί να επιλύσει ειρηνικά το ζήτημα της Υπερδνειστερίας. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το βάζει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Δεν μπορούμε να δούμε τη θετική όψη, ότι δηλαδή αναφέρεται η πιθανότητα επίλυσης του ζητήματος. Η αναφορά στην ειρηνική επίλυση είναι μία προειδοποίηση προς τους Μολδαβούς για την Υπερδνειστερία. Υπάρχουν βέβαια δύο αναγνώσεις για αυτή την κίνηση. Πρώτη, ότι η Μόσχα θέλει να ασκήσει πίεση στους δυτικούς, ώστε να σταματήσουν να εξοπλίζουν την Ουκρανία, να μετριάσουν τις κυρώσεις τους εναντίον της, αλλά και να σταματήσει η συζήτηση για την ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. Αυτό θα μπορούσε να είναι «το καλό σενάριο». Ότι δηλαδή η Ρωσία προειδοποιεί τους δυτικούς να μη συνεχίσουν ότι κάνουν μέχρι σήμερα, διότι η Μολδαβία θα είναι η επόμενη.
Το κακό σενάριο είναι να μην είναι ένα παιχνίδι τακτικισμού, αλλά αυτό που λένε οι Ρώσοι να το εννοούν. Οι επιθέσεις σε κρατικό κτήριο της πρωτεύουσας Τιρασπόλ αυξάνουν το επίπεδο έντασης στην περιοχή, που βρίσκεται στο μικροσκόπιο της Μόσχας. Μετά από ότι έχει συμβεί στην Ουκρανία αυτούς τους δύο μήνες, προφανώς στο Κρεμλίνο έχουν βάλει στο μάτι την Υπερδνειστερία. Εκεί άλλωστε το 34% του πληθυσμού είναι ρωσικής καταγωγής και βρίσκονται περίπου 2.000 με 3.000 Ρώσους στρατιώτες στο πλαίσιο ειρηνευτικής αποστολής.
Από την άλλη μεριά, όσο η Ρωσία φαίνεται στα μάτια των Δυτικών να αποτυγχάνει στην εκπλήρωση των στόχων της, τόσο κερδίζει έδαφος η άποψη πως μπορεί να ηττηθεί στην Ουκρανία. Ενώ πριν από λίγες εβδομάδες το διακύβευμα για τη Δύση, ήταν να μην συντριβεί η Ουκρανία, τώρα υπάρχει η αίσθηση ότι τελικά ότι η Μόσχα μπορεί να ηττηθεί, φουσκώνοντας τα πανιά όσων πιστεύουν πως αυτό μπορεί να είναι ένα πολύ καλό μάθημα για τον Πούτιν, αλλά και για επίδοξους μιμητές. Αυτό σημαίνει πως θα έχουμε αποστολή όχι μόνο ποσοτικά μεγαλύτερου, αλλά και ποιοτικότερου εξοπλισμού στην Ουκρανία για να μπορέσει να ανταπεξέλθει.
Κατά συνέπεια, θα είναι πολύ πιο δύσκολο να φτάσουμε σε μία διαπραγμάτευση που θα μας οδηγήσει σε συμφωνία, εκτός εάν κάποιο από τα δύο μέρη χρειαστεί να συνθηκολογήσει. Δεν είμαστε βέβαια σ’ αυτή τη φάση ακόμα γι’ αυτό και ο φόβος και η ανησυχία είναι ότι η μπορεί να έχουμε παράταση και μάλιστα μεγάλης διάρκειας στον πόλεμο.
Οι συνέπειες σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα είναι επώδυνες, ενώ η Ουκρανία ήδη χάνει ανθρώπους κάθε μέρα, καταστρέφονται οι υποδομές της, τα μεταφορικά της δίκτυα και η ανοικοδόμηση της γίνεται κάθε μέρα πιο δύσκολη πιο κοστοβόρα και πιο χρονοβόρα. Η Ρωσία χάνει προφανώς, όταν εικόνες από τις θηριωδίες και τις ωμότητες στην Ουκρανία φτάνουν στους δέκτες του κάθε πολίτη στη Δύση και δυσκολεύουν κυβερνήσεις, όπως της Γερμανίας, αλλά και άλλων, που δεν θα ήθελαν να δουν μία ρήξη στην σχέσεις τους με τη Ρωσία.
Αν και δεν είναι απομονωμένη από τον υπόλοιπο κόσμο, όπως παρουσιάζεται, η Μόσχα χάνει ερείσματα, η οικονομία της πλήττεται κι η εικόνα της, όπως και του Πούτιν αποδομείται. Βέβαια και οι ευρωπαίοι ανήκουν στους χαμένους, λόγω των αυξήσεων σε βασικά αγαθά, στα τρόφιμα και την κατεύθυνση των οικονομιών τους προς τον στασιμοπληθωρισμό. Όλα αυτά, αν δεν έχουμε έναν άμεσο τερματισμό του πολέμου, θα βαρύνουν ακόμα περισσότερο την Ευρώπη από το ερχόμενο φθινόπωρο.
*O Kωνσταντίνος Φίλης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδας και αναλυτής διεθνών θεμάτων του ΑΝΤ1
