Στην ιστορία που έγραψε για τον Πελοποννησιακό πόλεμο ο Θουκυδίδης υποστήριζε ότι ο άνθρωπος πολεμούσε πάντοτε για τρεις λόγους: το δέος, το ξυμφέρον και τη δόξα. Και οι τρεις ισχύουν και στον σημερινό πόλεμο στην Ουκρανία. Όπου δέος, ο φόβος, ξυμφέρον, το όφελος και δόξα, το γόητρο. Και για μεν το ξυμφέρον, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όλοι οι πόλεμοι σημαίνουν απώλειες είτε πρόκειται για νικητές είτε για ηττημένους. Τι γίνεται, όμως, με τον φόβο και τη δόξα στον πόλεμο της Ουκρανίας; Δύο οι αντίπαλοι, Ρωσία και Ουκρανία (με όλη τη Δύση στο πλευρό της).
Για την πρώτη, ο φόβος ξεκίνησε εξαιτίας της πυρηνικής υπεροχής που επιδιώκουν οι ΗΠΑ με την επεκτατική τους πολιτική να εντάξουν την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ ως το 31ο μέλος της Συμμαχίας. Πού σημαίνει τι αν το καταφέρουν; Ότι το ΝΑΤΟ και η Δύση θα αποκτήσουν στην περίπτωση αυτή εγγύτητα μήκους 1200 χλμ με τη Ρωσία, την ίδια που είχε και ο Χίτλερ πριν επιτεθεί στην τότε Σοβιετική Ένωση. Πώς αντέδρασε η Μόσχα;
Έστειλε δύο επιστολές στον Αμερικανό Πρόεδρο τον Νοέμβριο του 2021 επιθυμώντας να προσδιορίσει με τα νέα δεδομένα την αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Ευρώπη στο πνεύμα της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι το 1975. Δεν έλαβε απάντηση. Αντιθέτως, τον επόμενο μήνα, Μπάιντεν και Ευρωπαίοι ηγέτες πύκνωσαν τις επαφές τους με τον Ζελένσκι. Αποτέλεσμα, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον περασμένο Φεβρουάριο. Την επιδοκιμάζει κανείς; Ασφαλώς και όχι, πρέπει να δει όμως και την πλευρά του επιτιθέμενου για να βγάλει συμπεράσματα για το μέλλον.
Κι έρχεται τρίτη στη σειρά η δόξα. Μαντέψτε ποιον αφορά περισσότερο: μια χώρα με χιλιετίες πολιτισμού και ένδοξο αυτοκρατορικό παρελθόν, ή μια νεοσύστατη χώρα που υπήρξε από τον 14ο αιώνα προέκτασή της και ανεξάρτητο κράτος μόλις τα τελευταία είκοσι πέντε, έχοντας μάλιστα στην ηγεσία της έναν πρώην κωμικό κακής ποιότητας χωρίς αίσθημα ιστορικής προοπτικής και με αδυναμία στους χειρισμούς διαπραγμάτευσης;
Είναι λυπηρό να διαπιστώνει κανείς ότι η ανθρωπότητα βαδίζει πίσω ολοταχώς. Ο πόλεμος αυτός δεν πρόκειται να λήξει όσο οι ΗΠΑ δεν συμβιβάζονται με την ιδέα ότι πλανήτης δεν είναι μόνο η Δύση κι ότι ο κόσμος μας γίνεται με τη θηριώδη ανάπτυξη της Κίνας και της Ινδίας πολυπολικός, και όχι διπολικός όπως ήταν στην πρώτη φάση του Ψυχρού Πολέμου.
Παίρνοντας το μέρος της Ουκρανίας, παρά τις προειδοποιήσεις των ιερών τεράτων της διπλωματίας τους οι Αμερικανοί, και εννοώ τους Κίσινγκερ και Μπρεζίνσκι, που τους συμβούλευαν από τη δεκαετία του ’90 να μείνουν μακριά από την Ουκρανία η οποία έπρεπε να χρησιμεύει ως γέφυρα Δύσης και Ανατολής, αλλιώς θα οδηγούσε τη Μόσχα στα όριά της με απρόβλεπτες συνέπειες, προτίμησαν το αντίθετο. Πόσο σοφότερη τελικά η προεδρία Τραμπ, που προσέγγισε φιλικά τη Ρωσία και την κράτησε μακριά από την Κίνα.
Αυτό έπρεπε να κάνει και η Ευρώπη, να κρατήσει δηλαδή κοντά της τη Ρωσία. Τώρα οι Αμερικανοί είναι υποχρεωμένοι να διατηρήσουν ξανά τη γραμμή του dual containment, της διπλής ανάσχεσης όπως έκαναν παλαιότερα με το Ιράν και το Ιράκ, και όπου βγάλει γιατί είναι και άλλα κράτη σύμμαχοί τους που δεν ακολουθούν πιστά τις γραμμές της, όπως η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος και το Ισραήλ.
Και η Ευρώπη ; Μπορεί να μην της επέφερε το ρήγμα που προσδοκούσε με την πολιτική του ο Πούτιν, αλλά αμφιβάλλει κανείς ότι η σημερινή γραφειοκρατία των Βρυξελλών που ακολουθεί τις οδηγίες της Ουάσιγκτον και κινείται απλώς στις γραμμές διαφύλαξης του γοήτρου της, δεν έχει καμία, μα καμία απολύτως σχέση με την Ευρώπη που οραματίστηκαν οι ιδρυτές της Αντενάουερ, Σουμάν και Μονέ;
Το δήλωσε και ο Πρόεδρος Μακρόν, ήπια βέβαια για να μην πέσουν και τον φάνε: η Ευρώπη δεν είναι Ηνωμένες Πολιτείες. Έχει διαφορετικό κοινωνικό μοντέλο, βασισμένο στην αλληλεγγύη και την αδελφοσύνη και μια οικουμενικότητα πολύ διαφορετική από την πολύ-πολιτισμικότητα της Αμερικής.
Κι επειδή, όποιος τολμά να αρθρώνει διαφορετικό λόγο ακόμα και στη χώρα μας, εδώ που γεννήθηκε η δημοκρατία, σηκώνει σκόνη και πανικό, προτίμησα όλα τα παραπάνω και ακόμα περισσότερα να τα πω σε παραγωγή που θα προβάλει το Netflix πολύ σύντομα. Μέχρι τότε ας ευχηθούμε και επί γης ειρήνη.
