Η Γαλλία αναλαμβάνει σήμερα Πρωτοχρονιά την εκ περιτροπής προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης εν μέσω πλήρους αναταραχής, από το κύμα της Όμικρον μέχρι την κρίση με τη συγκέντρωση ρωσικών στρατευμάτων στα σύνορα με την Ουκρανία, ένα ενδεχόμενο εφαλτήριο για τον Εμμανουέλ Μακρόν στην πορεία προς τις προεδρικές εκλογές.
"Αυτή η προεδρία του προσφέρει μια καλοδεχούμενη πλατφόρμα για να προωθήσει τον ευρωπαϊκό απολογισμό του, να ξεχωρίσει από ορισμένους ανταγωνιστές του και να φέρει νέες διεκδικήσεις, νέες ιδέες", συνοψίζει η Κλερ Ντεμεσμέ, ερευνήτρια στο γαλλογερμανικό κέντρο Μαρκ Μπλοχ στο Βερολίνο.
Συγκεκριμένα από την 1η Ιανουαρίου, η Γαλλία, που διαδέχεται τη Σλοβενία, προεδρεύει για έξι μήνες του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εκπροσωπεί τα συμφέροντα των 27 χωρών-μελών απέναντι στην Επιτροπή και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Θα πρέπει να ασκήσει την επιρροή της προκειμένου να καταφέρει να προωθήσει ορισμένα θέματα και να αποσπάσει συμβιβασμούς από τους 27 ακόμη κι αν αυτή η, πολύ πλαισιωμένη, άσκηση ενός "έντιμου μεσολαβητή" του απαγορεύει να είναι ταυτόχρονα κριτής και συμμετέχων.
Οι Γάλλοι υπουργοί θα προεδρεύουν των συναντήσεων των Ευρωπαίων ομολόγων τους στους τομείς της αρμοδιότητάς τους (γεωργία, υγεία, εσωτερικές υποθέσεις..)
Υπενθυμίζεται ότι είναι η 13η εξάμηνη εκ περιτροπής προεδρία που ασκεί η Γαλλία από το 1958 και η πρώτη από το 2008.
Επίσης, θα συμπέσει με τη διεξαγωγή των προεδρικών εκλογών στις 10 και 24 Απριλίου και των βουλευτικών εκλογών του Ιουνίου στη Γαλλία.
Ένα σενάριο που έχει ξανασυμβεί το 1995 με κάποιες διαφορές. Ο Φρανσουά Μιτεράν αποχωρούσε έπειτα από δύο θητείες --ο Ζακ Σιράκ θα τον διαδεχόταν τον Μάιο-- εκεί όπου ο Εμμανουέλ Μακρόν θα είναι πολύ πιθανόν υποψήφιος για την επανεκλογή του.
"Η Γαλλία θα έχει (ντε φάκτο) μια πολύ μικρή περίοδο για την προεδρία -- και μια πολύ φιλόδοξη ατζέντα. Τρεις μήνες, είναι ένα πολύ, πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Θα χρειαστεί ένας αγώνας δρόμου", παρατηρεί η Κλερ Ντεμεσμέ.
"Ευρωπαϊκή ηγεσία"
Να σημειωθεί ότι ο Εμμανουέλ Μακρόν, που εξελέγη το 2017 με ένα φιλοευρωπαϊκό πρόγραμμα, έχει θέσει ως στόχο της "PFUE" (γαλλική προεδρία της ΕΕ) να κάνει "την Ευρώπη ισχυρή στον κόσμο".
"Δεν μπορεί να φθάσει στον πρώτο γύρο, στις 10 Απριλίου, χωρίς να έχει εξασφαλίσει κάποια αποτελέσματα από την ευρωπαϊκή προεδρία του. Αυτή είναι η δυσκολία γι΄αυτόν αλλά μπορεί να είναι επίσης μια αληθινή ευκαιρία", εκτιμά ο Σεμπαστιάν Μαγιάρ, διευθυντής του Ινστιτούτου Ζακ Ντελόρ στο Παρίσι.
Αξίζει να επισημανθεί ότι η γαλλική προεδρία προβάλλει τρεις προτεραιότητες -κατώτατους μισθούς σε όλη την ΕΕ, ρύθμιση των ψηφιακών κολοσσών και φόρο άνθρακα στα σύνορα- στους οποίους μπορεί να ελπίζει ότι θα υπάρξουν αποτελέσματα.
Η ανεπίσημη σύνοδος κορυφής αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων στις 10 και 11 Μαρτίου στη Γαλλία, που αναμένεται να συζητήσει τη μεταρρύθμιση του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης, ένα προσφιλές στη Γαλλία θέμα, μπορεί επίσης να αποδειχθεί "ένας πολιτικός αριστοτεχνικός χειρισμός", λέει ο Σεμπαστιάν Μαγιάρ.
"Το να κάνει μια επίδειξη δύναμης της ευρωπαϊκής ηγεσίας του, περιτριγυρισμένος από τους ομολόγους του έναν μήνα πριν από τον πρώτο γύρο, μπορεί να ενισχύσει το κύρος του", σημειώνει.
Επιπροσθέτως, οι κρίσεις προσφέρουν ένα βήμα σε πρώτο πλάνο. Το 2008, ο Νικολά Σαρκοζί παρουσίασε τον εαυτό του ως ηγέτη της Ευρώπης κατά τη χρηματοπιστωτική κρίση που ξέσπασε με τη χρεωκοπία της τράπεζας Lehman Brothers και τη ρωσική στρατιωτική επίθεση στη Γεωργία.
Ο Εμανουέλ Μακρόν μπορεί να κάνει να ακουστεί η φωνή της Ευρώπης στις επικείμενες ρωσοαμερικανικές συνομιλίες για την Ουκρανία και την ασφάλεια στην Ευρώπη.
"Η Ιστορία τού προσφέρει ίσως μια ευκαιρία να βοηθήσει να αναδυθεί ένα ευρωπαϊκό όραμα" σε αυτά τα διακυβεύματα, υπογραμμίζει ο Μισέλ Ντικλό, πρώην πρεσβευτής, σε ένα άρθρο στη γαλλική εφημερίδα L'Opinion.
"Τετελεσμένα"
Αυτό το φιλοευρωπαϊκό στοίχημα δεν είναι χωρίς κίνδυνο μεταξύ των πιο ευρωσκεπτικιστών της ΕΕ, όπου η Ευρώπη εξακολουθεί να θεωρείται απόμακρη και γραφειοκρατική.
Έτσι, μόνο το 29% των Γάλλων επιθυμούν περισσότερη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, έναντι 50% των Ιταλών και 43% των Γερμανών, σύμφωνα με μια έρευνα της EuropaNova που πραγματοποιήθηκε για τη Journal du Dimanche (JDD).
"Η προεδρία της ΕΕ μπορεί να συμβάλει να διορθωθεί αυτή η εκτίμηση προτείνοντας μια ενσάρκωση της Ευρώπης, προς όφελος και μέσω του προσώπου του Εμμανουέλ Μακρόν", εκτιμά ωστόσο ο Πιερ Σελάλ, πρώην εκπρόσωπος της Γαλλίας στην ΕΕ.
"Εξάλλου, οι Γάλλοι δεν αγαπούν τίποτα περισσότερο από την εικόνα ή την εντύπωση μιας Γαλλίας 'στο τιμόνι', που εμπνέει, καθοδηγεί και διευθύνει", προσθέτει.
Ωστόσο το νέο κύμα της Covid-19 που πλημμυρίζει την Ευρώπη μπορεί να χαλάσει τη "γιορτή" για τις περίπου 400 συνεδριάσεις και εκδηλώσεις που προγραμματίζοντας στις τέσσερις γωνίες της Γαλλίας.
Επιπλέον ο Εμμανουέλ Μακρόν θα πρέπει να επιδείξει διπλωματική συμπεριφορά απέναντι σε εταίρους που θα εμφανιστούν ως "άκαμπτοι" αν αντιληφθούν "προσπάθεια χρησιμοποίησης της προεδρίας για εκλογικούς σκοπούς", προειδοποιεί ο Πιερ Σελάλ.
Η Γερμανία, όπου ο νέος καγκελάριος Όλαφ Σολτς διαδέχθηκε μόλις την Άγγελα Μέρκελ, μπορεί γρήγορα να αισθανθεί ότι πιέζεται καθώς η Γερμανία θα προεδρεύει της Ομάδας των Επτά πιο ανεπτυγμένων βιομηχανικά χωρών (G7) το 2022.
"Ήδη το 2017, εκείνος που είχε μόλις εκλεγεί πρόεδρος είχε θέσει τον Γερμανό γείτονά του υπό πίεση, δύο ημέρες μετά τις βουλευτικές εκλογές στη Γερμανία, με την ομιλία του στη Σορβόνη και πολύ φιλόδοξες προτάσεις για την Ευρώπη. Και σήμερα ο Μακρόν θέτει και πάλι τη νέα γερμανική κυβέρνηση μπροστά σε τετελεσμένα", γράφει σε μια ανάλυσή της η γερμανική εφημερίδα Süddeutche Zeitung.
