Του Γιάννη Μαντζίκου
Λίγη ώρα πριν η Ανγκέλα Μέρκελ λάβει θέση στο πόντιουμ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την ομιλία της αναφορικά με το μέλλον της Ευρώπης, ο Γκι Φερχόφστατ, ο επικεφαλής της ομάδας των Φιλελευθέρων έγραφε μέσω twitter: «Το μήνυμα μου στην Καγκελάριο: Να δουλέψει μαζί με τον Εμμανουέλ Μακρόν για μια πραγματική Ευρώπη».
Δεν είναι σίγουρο αν η Μέρκελ διάβασε τον Βέλγο πολιτικό, όμως σίγουρα στην ομιλία της, έδειξε την πρόθεση της να κάνει βήματα προς την Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, τουλάχιστον όσον αφορά στην ανάγκη δημιουργίας ενός πραγματικού ευρωπαϊκού στρατού. Και το έκανε λίγες μόνο μέρες μετά την αντίστοιχη πρόταση από την πλευρά τον Γάλλου πρόεδρου Εμμανουέλ Μακρόν.
H ειρωνεία της ιστορίας είναι ότι την ώρα που η Μέρκελ εκφωνούσε το μανιφέστο της για το μέλλον της Ευρώπης, από την άλλη μεριά του Ατλαντικού ο Ντόναλντ Τραμπ έκανε ολομέτωπη επίθεση στον Μακρόν λέγοντας -ούτε λίγο ούτε πολύ- «αν δεν ήταν η Αμερική, στο Παρίσι θα μιλούσατε Γερμανικά» με αφορμή τον Πρώτο και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. H έτερη ειρωνεία της ιστορίας είναι ότι η πρώτη φορά που τέθηκε ζήτημα Ευρωπαϊκού Στρατού ήταν από την Γαλλία την δεκαετία του 50'' και από τον τότε πρωθυπουργό Ρενέ Πλεβέν.
Για την ιστορία το σχέδιο Πλεβέν επεξεργάστηκε ένας από τους «πατέρες» της Ε.Ε, ο Ζαν Μονέ και προέβλεπε μια Ευρωπαϊκή Αμυντική Κοινότητα έξι χώρων ανάμεσα τους, η Γαλλία, η Δυτική Γερμανία, οι Κάτω Χώρες και η Ιταλία. Ωστόσο το φιλόδοξο αυτό σχέδιο προσέκρουσε στην Γαλλική βουλή η οποία το απέρριψε το 1954, καθώς οι «Γκωλικοί» φοβούνταν τον επανεξοπλισμό της Γερμανίας. Η επόμενη φόρα που ήρθε στην συζήτηση το θέμα, χωρίς ανάλογη εξέλιξη, ήταν το 1998 στο Σέν Μαλό της Βρετάνης, μετά την Γαλλοβρετανική διακήρυξη Κοινής Πολιτικής Άμυνας.
Το θέμα του Ευρωστρατού επανήλθε στο προσκήνιο, όπως ανέφερε σε μια πρόσφατη ανάλυση του ο βρετανικός Economist για τρεις λόγους: η παραδοσιακά αμφίσημη Βρετανία σχετικά με την Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση θα αποτελέσει σύντομα παρελθόν, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει κλονίσει την ευρωπαϊκή πίστη στη συμμαχία του ΝΑΤΟ μετά και τις φερόμενες απειλές στην σύνοδο του Ιουλίου για αποχώρηση από την συμμαχία, ενώ υπάρχει και η Ρωσία η οποία έχει επανέλθει ιδιαίτερα επιθετική τα τελευταία χρόνια στο στρατιωτικό επίπεδο. Με φόντο αυτά, εξάλλου ο Γιενς Στόλτενμπεργκ Γ.Γραμματέας του ΝΑΤΟ προειδοποίησε ότι η ακύρωση της Συνθήκης των Πυραύλων Μέσου Βεληνεκούς του 1987 από τον Τραμπ βάζει το Βερολίνο σε απόσταση βολής από τους Ρωσικούς πυραύλους.
Μέχρι να λάβει σάρκα και οστά ένα τέτοιο εγχείρημα υπάρχουν πολλά και κυρίως πρακτικά εμπόδια, όπως για παράδειγμα η σχέση του Ευρωστρατού με το ΝΑΤΟ, η στάση θα κρατήσουν χώρες όπως η Πολωνία που έχουν στρατηγική σχέση με την Ουάσινγκτον, η Ευρωπαϊκή Αμυντική Βιομηχανία και άλλα.
Σε κάθε περίπτωση, όπως σημείωνε ανάλυση του Carnergie Endowment for Europe, μετά και την ομιλία Μέρκελ, «αυτό που φαίνεται να θέλουν οι Ευρωπαίοι είναι να δείξουν ότι υπάρχει κουλτούρα συνεργασίας ενότητας και αλληλεγγύης, σε μια περίοδο που το ευρωπαϊκό project την έχει περισσότερη ανάγκη από ποτέ».
