«Οι Σύμμαχοι του ΝΑΤΟ βλέπουν τη Ρωσία ως την πιο σημαντική και άμεση απειλή για την ασφάλεια των Συμμάχων και για την ειρήνη και τη σταθερότητα στον ευρωατλαντικό χώρο» τονίζει η Δρ. Μπενεντέττα Μπέρτι, επικεφαλής του Πολιτικού Σχεδιασμού του γραφείου του ΓΓ του ΝΑΤΟ σε συνέντευξή της.
Η κ. Μπέρτι εξήγησε τους στόχους του νέου Στρατηγικού Δόγματος που υιοθετήθηκε στη Σύνοδο της Μαδρίτης, τον περασμένο Ιούνιο.
Αναφορικά με την κλιματική αλλαγή επισήμανε ότι «θα ανοίξει νέους τομείς στρατηγικού ανταγωνισμού» προσθέτοντας ότι σύμφωνα με το Στρατηγικό Δόγμα του 2022:
«το ΝΑΤΟ θα συμβάλλει στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής μειώνοντας τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, βελτιώνοντας την ενεργειακή απόδοση και επενδύοντας στη μετάβασή μας σε καθαρές πηγές ενέργειας, αναπτύσσοντας παράλληλα την ικανότητα υποστήριξης μη στρατιωτικών επιχειρήσεων διαχείρισης κρίσεων και ανακούφισης και προετοιμασίας για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, της επισιτιστικής ανασφάλειας και των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης για την υγεία».
Σχετικά με τις κυβερνοεπιθέσεις, η Δρ Μπενεντέττα Μπέρτι επισήμανε ότι «η ασφαλής χρήση και η πρόσβαση στον κυβερνοχώρο είναι βασικές για την αποτελεσματική αποτροπή και άμυνα».
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη της Δρ Μπενεντέττα Μπέρτι, επικεφαλής του Πολιτικού Σχεδιασμού του γραφείου του ΓΓ του ΝΑΤΟ, στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
ΕΡ: Τι πρόκειται να αλλάξει η νέα στρατηγικό δόγμα για τη συμμαχία δεδομένης της κρίσιμης γεωπολιτικής κατάστασης;
Το Στρατηγικό Δόγμα είναι ένα βασικό έγγραφο για το ΝΑΤΟ, δεύτερο σε σημασία μόνο μετά την ιδρυτική Συνθήκη της Συμμαχίας, τη Βορειοτλαντική Συνθήκη. Επιβεβαιώνει τις αξίες, τον σκοπό και τα καθήκοντα του ΝΑΤΟ, παρέχει μια συλλογική αξιολόγηση του περιβάλλοντος ασφαλείας και καθοδηγεί τη μελλοντική προσαρμογή του.
Το Στρατηγικό Δόγμα αναθεωρείται και προσαρμόζεται τακτικά, ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι αλλαγές στο παγκόσμιο περιβάλλον ασφάλειας. Από το 1949, το ΝΑΤΟ υιοθέτησε οκτώ Δόγματα. Αυτό το καλοκαίρι, οι ηγέτες του ΝΑΤΟ ενέκριναν το Στρατηγικό Δόγμα του 2022, αντικαθιστώντας την έκδοση του 2010.
Το νέο Στρατηγικό Δόγμα αντανακλά τις δραματικές αλλαγές που έχουν λάβει χώρα παγκοσμίως την τελευταία δεκαετία. Η πιο έντονη αντίθεση με την προηγούμενη είναι το γεγονός ότι ο ευρωατλαντικός χώρος δεν βρίσκεται πλέον σε ειρήνη. Ο απρόκλητος πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας έχει ουσιαστικά αμφισβητήσει τους κανόνες και τις αξίες που έχουν φέρει ειρήνη και ευημερία σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο.
Δεδομένης της αύξησης του παγκόσμιου στρατηγικού ανταγωνισμού, της συνεχιζόμενης αστάθειας, της διαρκούς απειλής της τρομοκρατίας, μαζί με τις πολλαπλασιαζόμενες προκλήσεις ασφαλείας που θέτουν άλλοι παράγοντες, το νέο Στρατηγικό Δόγμα αναγνωρίζει ότι πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουμε έναν πιο ανταγωνιστικό και απρόβλεπτο κόσμο και παρέχει ευρεία καθοδήγηση προς τη Συμμαχία σχετικά με τον τρόπο προσαρμογής και ανάπτυξης, πολιτικά και στρατιωτικά.
Το νέο Δόγμα δίνει επίσης πολύ μεγαλύτερη έμφαση από το προηγούμενο στη σημασία της ανθεκτικότητας για την ασφάλειά μας, για την αντιμετώπιση των αναδυόμενων προκλήσεων ασφάλειας, από τον κυβερνοχώρο έως τις υβριδικές απειλές, έως τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής στην ασφάλεια· αλλά και στον κεντρικό ρόλο της ανθρώπινης ασφάλειας.
Συνολικά, το νέο Στρατηγικό Δόγμα, ενώ υπογραμμίζει τη σημασία της ισχυρής αποτροπής και άμυνας, ακολουθεί μια ευρεία προσέγγιση της ασφάλειας που μας επιτρέπει να αντιμετωπίζουμε τις απειλές και τις προκλήσεις του περίπλοκου κόσμου στον οποίο ζούμε.
Η Συμμαχία θα συνεχίσει να ενισχύει την αποτροπή και την άμυνά της για να διασφαλίσει την ασφάλεια των συμμάχων
Ποια είναι η θέση του ΝΑΤΟ απέναντι στη Ρωσία, αλλά και απέναντι στην Κίνα;
Στο Στρατηγικό Δόγμα του 2010, η Ρωσία χαρακτηρίστηκε εταίρος και η συνεργασία ΝΑΤΟ-Ρωσίας χαρακτηρίστηκε στρατηγικής σημασίας για τη δημιουργία ενός κοινού χώρου ειρήνης, σταθερότητας και ασφάλειας. Σήμερα, βρισκόμαστε σε μια πολύ διαφορετική πραγματικότητα. Δεδομένων των επιθετικών ενεργειών της Ρωσίας την τελευταία δεκαετία, με αποκορύφωμα τον αδικαιολόγητο πόλεμο κατά της Ουκρανίας, οι Σύμμαχοι του ΝΑΤΟ βλέπουν τώρα τη Ρωσία ως την πιο σημαντική και άμεση απειλή για την ασφάλεια των Συμμάχων και για την ειρήνη και τη σταθερότητα στον ευρωατλαντικό χώρο.
Η στρατιωτική συγκέντρωση και η χρήση βίας για την επιδίωξη των πολιτικών της στόχων υπονομεύουν τη διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες. Το ΝΑΤΟ είναι πολύ σαφές ότι δεν αποτελεί απειλή και δεν επιδιώκει αντιπαράθεση με τη Ρωσία. Αυτό αναφέρεται ξεκάθαρα στο Στρατηγικό Δόγμα.
Οι Σύμμαχοι είναι εξίσου σαφείς ότι η Συμμαχία θα συνεχίσει να ενισχύει την αποτροπή και την άμυνά της για να διασφαλίσει ότι η ασφάλεια όλων των Συμμάχων διασφαλίζεται, ενώ υποστηρίζει τους εταίρους για την αντιμετώπιση κακοήθων παρεμβολών. Το ΝΑΤΟ παραμένει ανοιχτό στη διατήρηση των διαύλων επικοινωνίας με τη Ρωσία. Αλλά μια πραγματική αλλαγή στη σχέση μας θα είναι δυνατή μόνο εάν η Ρωσία σταματήσει την επιθετική της συμπεριφορά και συμμορφωθεί με το διεθνές δίκαιο.
Πρώτη φορά αναφορά στην Κίνα στο κατευθυντήριο στρατηγικό του έγγραφο
Οι καταναγκαστικές πολιτικές της Κίνας αντιμετωπίζονται ως πρόκληση για τα συμφέροντα, την ασφάλεια και τις αξίες μας. Είναι ενδιαφέρον ότι δεν υπάρχει καμία αναφορά στην Κίνα στα προηγούμενα Στρατηγικά Δόγματα. Έτσι, αυτή είναι η πρώτη φορά που το ΝΑΤΟ απευθύνεται στην Κίνα στο κατευθυντήριο στρατηγικό του έγγραφο.
Κατά την τελευταία δεκαετία, η Κίνα χρησιμοποίησε ένα ευρύ φάσμα καταναγκαστικών πολιτικών, οικονομικών και στρατιωτικών εργαλείων για να προβάλει τη δύναμή της και την επιρροή της σε παγκόσμιο επίπεδο, χρησιμοποιώντας υβριδικές και κυβερνοεπιχειρήσεις, οικονομική μόχλευση και έλεγχο των βασικών τεχνολογιών και στρατηγικών υλικών για να ασκήσει δύναμη και να υπονομεύσει τους βασισμένους στη διεθνή τάξη κανόνες.
Η Συμμαχία θα παραμείνει επίσης ανοιχτή σε εποικοδομητική δέσμευση με την Κίνα, αλλά βλέπουμε την ανησυχητική εμβάθυνση της εταιρικής σχέσης Κίνας-Ρωσίας και θα παραμείνει έτοιμη (η Συμμαχία) να υπερασπιστεί τις αξίες και την ελευθερία μας.
Το ΝΑΤΟ θα ενισχύσει την ικανότητά του να λειτουργεί αποτελεσματικά στον κυβερνοχώρο
Εκτός από τον πόλεμο που γίνεται με χρήση όπλων, οι κυβερνοεπιθέσεις έχουν γίνει η νέα πραγματικότητα. Ποιοι είναι οι στόχοι του νέου Στρατηγικού Δόγματος σχετικά με αυτού του είδους τις απειλές;
Ο κυβερνοχώρος αναγνωρίστηκε ως τομέας επιχειρήσεων στις οποίες το ΝΑΤΟ πρέπει να υπερασπιστεί τον εαυτό του το 2016 και έκτοτε, έχουμε δει σύνθετες, καταστροφικές και καταναγκαστικές απειλές στον κυβερνοχώρο από κακόβουλους κρατικούς και μη κρατικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων τρομοκρατικών οργανώσεων, να γίνονται πιο συχνές. Αυτό είναι μόνο ένα από τα πολλά υβριδικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται για να υπονομεύσουν την ασφάλεια της Συμμαχίας και των πολιτών της.
Το Στρατηγικό Δόγμα αναγνωρίζει αυτές τις τάσεις και υπογραμμίζει πώς η ασφαλής χρήση και η πρόσβαση στον κυβερνοχώρο είναι βασικές για την αποτελεσματική αποτροπή και άμυνα. Ως μέρος της ενίσχυσης της αποτροπής και της άμυνας του ΝΑΤΟ.
Στο Δόγμα του 2022, οι Σύμμαχοι δηλώνουν ότι το ΝΑΤΟ θα ενισχύσει την ικανότητά του να λειτουργεί αποτελεσματικά στον κυβερνοχώρο για την πρόληψη, τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση των απειλών στον κυβερνοχώρο με όλα τα διαθέσιμα εργαλεία.
To νέο Στρατηγικό Δόγμα υπογραμμίζει επίσης ότι αυτές οι κακόβουλες δραστηριότητες θα μπορούσαν να φτάσουν στο επίπεδο της ένοπλης επίθεσης και θα μπορούσαν να οδηγήσουν το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο να επικαλεστεί το Άρθρο 5 της Βορειοατλαντικής Συνθήκης.
Η αύξηση της ανθεκτικότητας των δυνατοτήτων του ΝΑΤΟ στον κυβερνοχώρο είναι επίσης μέρος των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τη διασφάλιση της πιο ισχυρής προσέγγισής μας στον κυβερνοχώρο στο μέλλον.
Πώς μπορεί να συνδυαστεί η κλιματική αλλαγή, μια άλλη μεγάλη πρόκληση, με την ασφάλεια;
Η κλιματική αλλαγή είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ασφάλεια και είναι η πρωταρχική πρόκληση της εποχής μας. Για παράδειγμα, είμαστε ήδη μάρτυρες πώς η νότια γειτονιά του ΝΑΤΟ είχε οικονομικές και πολιτικές αστάθειες που επιδεινώθηκαν άμεσα από την κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της προβλέπεται να αυξηθούν σημαντικά. Αυτές οι τάσεις έχουν συγκεκριμένες επιπτώσεις για το ΝΑΤΟ, μεταξύ άλλων σε επιχειρησιακό και στρατηγικό επίπεδο.
Ο μελλοντικός αυξημένος ανταγωνισμός για τους λιγοστούς πόρους πιθανότατα θα επιδεινώσει την ευθραυστότητα του κράτους, θα τροφοδοτήσει συγκρούσεις και θα επιταχύνει τη μετανάστευση, καθιστώντας τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας πιο δύσκολη.
Αντιλαμβανόμαστε επίσης ότι η κλιματική αλλαγή θα ανοίξει νέους τομείς στρατηγικού ανταγωνισμού. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ορίζουμε την κλιματική αλλαγή ως πολλαπλασιαστή κρίσεων και απειλών και γιατί το ΝΑΤΟ επενδύει στην αύξηση της κατανόησής, στην αξιολόγηση και στην προσαρμογή του στον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής στην άμυνα και την ασφάλεια.
Το Στρατηγικό Δόγμα υπογραμμίζει επίσης ότι το ΝΑΤΟ θα συμβάλλει στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής μειώνοντας τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, βελτιώνοντας την ενεργειακή απόδοση και επενδύοντας στη μετάβασή μας σε καθαρές πηγές ενέργειας, αναπτύσσοντας παράλληλα την ικανότητα υποστήριξης μη στρατιωτικών επιχειρήσεων διαχείρισης κρίσεων και ανακούφισης και προετοιμασίας για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, της επισιτιστικής ανασφάλειας και των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης για την υγεία.
Το Στρατηγικό Δόγμα αναφέρεται επίσης στη σεξουαλική κακοποίηση και στις πολιτιστικές καταστροφές. Πώς θα μπορούσε το ΝΑΤΟ να συμβάλει ενάντια σε τέτοιου είδους απειλές και επιθέσεις;
Το Στρατηγικό Δόγμα του 2022 τόνισε τη βασική σημασία της ανθρώπινης ασφάλειας για τη Συμμαχία. Η σύγκρουση και η αστάθεια προκαλούν τεράστια ταλαιπωρία για τους πολίτες, με τους πολίτες να γίνονται εσκεμμένα στόχοι και θύματα, μεταξύ άλλων μέσω της σεξουαλικής βίας που σχετίζεται με συγκρούσεις.
Ο βάρβαρος πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας είναι μια έντονη υπενθύμιση του τρομερού κόστους που πληρώνουν οι άμαχοι σε καιρό πολέμου. Ανησυχούμε βαθιά για τις δυσανάλογες επιπτώσεις των συγκρούσεων στις γυναίκες, τα παιδιά και τις μειονοτικές ομάδες. Το Στρατηγικό Δόγμα του 2022 αναγνωρίζει την ανάγκη για μια ενισχυμένη προσέγγιση της ανθρώπινης ασφάλειας ως κοινή ατζέντα που πρέπει να εφαρμόζεται σε ό,τι κάνουμε.
Εστιάζουμε ιδιαίτερα σε τομείς στους οποίους μπορούμε να είμαστε πιο αποτελεσματικοί: προστασία των αμάχων, πρόληψη και αντιμετώπιση σεξουαλικής βίας που σχετίζεται με συγκρούσεις, καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, παιδιά και ένοπλες συγκρούσεις και την προστασία της πολιτιστικής περιουσίας.
Η προσέγγιση του ΝΑΤΟ συνεπάγεται την ενσωμάτωση της ασφάλειας των πληθυσμών σε όλα τα στάδια και τα επίπεδα των επιχειρήσεων, των αποστολών και των δραστηριοτήτων μας, με σκοπό την πρόληψη και την απόκριση σε απειλές για τους ανθρώπους, ειδικά σε συγκρούσεις και κρίσεις.
