Ανάμεσα στους μεγαλύτερους κινδύνους για την παγκόσμια οικονομία βρίσκονται και οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με έρευνα που έγινε στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός. Δεν πρόκειται για ζήτημα που αφορά μερικές “ευαίσθητες” περιβαλλοντικές οργανώσεις, αλλά για πρόβλημα που πλέον μέχρι και οι παγκόσμιοι ηγέτες έχουν αρχίσει να παίρνουν στα σοβαρά. ''Η τουλάχιστον να τοποθετούν στην ημερήσια διάταξη.
«Η κλιματική αλλαγή εγκυμονεί σήμερα περισσότερους κινδύνους από ποτέ άλλοτε, καθώς υπάρχουν κρίσεις που οφείλονται στο νερό, έλλειψη τροφίμων, περιορισμένη οικονομική ανάπτυξη, ασθενέστερη κοινωνική συνοχή και αυξημένοι κίνδυνοι ασφάλειας», ανέφερε η Cecilia Reyes, Γενική Διευθύντρια Διαχείρισης Κινδύνων στην Zurich Insurance Group. Η εταιρεία συνεργάστηκε με 750 ειδικούς και πραγματοποίησαν μια έρευνα για το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, το οποίο για πρώτη φορά μετά από 11 χρόνια ιεράρχησε ως σημαντικό το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής.
Η στροφή αυτή των παγκόσμιων ηγετών αποτελεί συνέχεια της Συμφωνίας του Παρισιού, η οποία υπογράφηκε από 195 χώρες και σηματοδότησε την έναρξη του παγκόσμιου αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, “τα αποτελέσματα του Παρισιού είναι πολύ πιο φιλόδοξα από το αναμενόμενο: πρόκειται για μια συλλογική αναγνώριση των κινδύνων που προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή, καθώς και από το κόστος της αδράνειας. Αυτά τα αποτελέσματα στέλνουν επίσης ένα αδιαμφισβήτητο σήμα στις αγορές ότι οι κυβερνήσεις είναι πρόθυμες να παραμερίσουν τις διαφορές τους και να κάνουν το καθήκον τους για την αντιμετώπιση της μεγαλύτερης από τις παγκόσμιες προκλήσεις”.
Το πρώτο βήμα που έγινε με τη Διάσκεψη στο Παρίσι ήταν η προσπάθεια συγκράτησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από τους 2°C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, ώστε να αποφευχθούν οι χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Σύμφωνα με τη WWF, για να γίνει αυτό θα πρέπει να υπάρξει μια νέα παγκόσμια συμφωνία που θα βασίζεται σε μια επιστημονικά ορισμένη ποσότητα άνθρακα που μπορεί να απελευθερωθεί στην ατμόσφαιρα και θα προβλέπει ότι οι παγκόσμιες εκπομπές θα κορυφωθούν την περίοδο 2013-2020, για να αρχίσουν να μειώνονται αισθητά στη συνέχεια.
Η αιτία της κλιματικής αλλαγής είναι η υπερβολική χρήση ορυκτών πόρων, όπως είναι ο άνθρακας και ο λιγνίτης, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, η καύση των οποίων απελευθερώνει τεράστιες ποσότητες CO2 στην ατμόσφαιρα. Με αυτό τον τρόπο η 'κουβέρτα' των αερίων του θερμοκηπίου που καλύπτει τη Γη συγκρατεί ολοένα και περισσότερη ενέργεια η οποία, με τη σειρά της, αυξάνει την μέση θερμοκρασία του πλανήτη.
Μεταξύ άλλων, η κλιματική αλλαγή επηρεάζει και την παραγωγή τροφών και διαταράσσει τη διατροφική ασφάλεια. Σύμφωνα με το EcoWatch, μερικές τροφές που κινδυνεύουν να εξαλειφθούν είναι οι εξής:
Αβοκάντο
Επιστήμονες από το Εθνικό Εργαστήριο Lawrence Livermore των ΗΠΑ εκτιμούν πως θα υπάρξει 40% μείωση στην παραγωγή αβοκάντο τα επόμενα 30 χρόνια λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Σε ένα βαθμό αποτελεί ειρωνεία το γεγονός ότι το μεγαθήριο των fast food, Chipotle, που χρειάζεται 44 τόνους αβοκάντο την ημέρα – 15.875 τόνους το χρόνο – έχει προειδοποιήσει ότι αν επιδεινωθεί η κλιματική αλλαγή, μπορεί να αναγκαστεί να σταματήσει να σερβίρει γουακαμόλε.
Καφές
Ο καφές είναι παντού, με περίπου 8,5 εκατομμύρια μετρικούς τόνους καφέ να καλλιεργούνται σε 60 χώρες. Ετησίως καταναλώνονται περίπου μισό τρισεκατομμύριο τόνοι κόκκων καφέ. Τα τελευταία χρόνια όμως, ένας μύκητας σκοτώνει τις φυτείες όλης της Κεντρικής Αμερικής, με αποτέλεσμα να προκαλεί μείωση της παραγωγής καφέ και να έχει σοβαρές επιπτώσεις στις οικονομίες της περιοχής. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η εξάπλωση του μύκητα οφείλεται στις υψηλότερες θερμοκρασίες που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή.
Μήλο
Πριν από μερικά χρόνια, μια διεθνής ομάδα επιστημόνων δημοσίευσε μια έρευνα με το εξής συμπέρασμα: Τα οπωροφόρα δέντρα όπως η μηλιά, η οποία χρειάζεται συγκεκριμένη χρονική περίοδο του χειμώνα ώστε οι καλλιέργειες να αποφέρουν οικονομικά, θα μπορούσε να επηρεαστεί από την υπερθέρμανση του πλανήτη καθώς οι θερμοκρασίες του χειμώνα αυξάνονται. Ανέφεραν στην έρευνα πως οι αγρότες θα πρέπει να προετοιμαστούν για ένα πιο ζεστό μέλλον όπου θα καλλιεργούν ποικιλίες καρπών που θα χρειάζονται λιγότερο χρόνο κρύου.
Μπύρα
Ένα ακόμα θύμα της κλιματικής αλλαγής ενδέχεται να είναι η μπύρα, καθώς για τους παραγωγούς γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο να διασφαλίσουν σταθερή παροχή νερού. Σε μια έκθεση του αμερικάνικου Συμβουλίου Άμυνας για τους Φυσικούς Πόρους αναφερόταν πως περίπου το 1/3 των κομητειών στις ΗΠΑ θα αντιμετωπίσουν υψηλούς κινδύνους λόγω της έλλειψης νερού στα μέσα του 21ου αιώνα λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη. “Στο διάστημα 2030 με 2050, η δυσκολία πρόσβασης στο πόσιμο νερό αναμένεται να είναι αυξημένη σε αρκετές αγροτικές και αστικές περιοχές της χώρας”.
Ρύζι και φασόλια
Το ρύζι αποτελεί βασική τροφή για σχεδόν το μισό πληθυσμό της γης. Οι αλλαγές της θερμοκρασίας όμως μπορούν να διαταράξουν την παραγωγή ανά τον κόσμο και μάλιστα να απειλήσουν τη βιωσιμότητα των καλλιεργειών ειδικά σε τροπικές περιοχές. Έρευνα του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πρόσφορη γη για την καλλιέργεια ρυζιού μπορεί να μειωθεί πάνω από 50% μέσα στα επόμενα χρόνια. Υπενθυμίζεται πως οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι σημαντικός εξαγωγέας παγκοσμίως, καθώς ευθύνεται για σχεδόν το ήμισυ του ετήσιου όγκου πωλήσεων παγκοσμίως. Τέσσερις περιοχές των ΗΠΑ παράγουν το σύνολο σχεδόν των καλλιεργειών ρυζιού της χώρας - τρεις στον Νότο και μία στην Καλιφόρνια.
Τα φασόλια βρίσκονται στην καθημερινή διατροφή της πλειοψηφίας του πληθυσμού της Λατινικής Αμερικής και μεγάλου μέρους της Αφρικής, ενώ καταναλώνονται και από περισσότερους από 400 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλον τον αναπτυσσόμενο κόσμο. Σύμφωνα με μια έκθεση του Διεθνούς Κέντρου για την Γεωργία σε τροπικά μέρη (CIAT), οι υψηλότερες θερμοκρασίες θα μπορούσαν να μειώσουν τις καλλιέργειες φασολιών έως και 25%. "Τα φασόλια είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στη θερμότητα και οι ποικιλίες που καλλιεργούν οι αγρότες σήμερα δεν αποδίδουν καλά όταν το βράδυ οι θερμοκρασίες αγγίζουν τους 18 ή 19 βαθμούς Κελσίου", σημειώνει ο Nathan Russell της CIAT.
Θαλασσινά
Μία από τις πιο ισχυρές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής είναι η οξίνιση των ωκεανών, δηλαδή η απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα από τις θάλασσες. Οι θάλασσες και οι ωκεανοί έχουν την ικανότητα να απορροφούν μεγάλες ποσότητες CO2 από την ατμόσφαιρα. Η διάλυση του CO2 στο νερό παράγει ανθρακικό οξύ. Λόγω της μεγάλης αύξησης της ποσότητας του CO2 στην ατμόσφαιρα, η διάλυση του έχει αυξηθεί με αποτέλεσμα να αυξηθεί και το παραγόμενο ανθρακικό οξύ. Αυτό οδηγεί στην οξίνιση των ωκεανών. Υπολογίζεται ότι οι θάλασσες και οι ωκεανοί έχουν απορροφήσει το 25-50% του CO2 που έχει παράξει ο άνθρωπος από τη βιομηχανική επανάσταση έως σήμερα.
Έτσι λοιπόν, η μείωση του pH καθιστά πιο δύσκολο για τους οργανισμούς, όπως τα κοράλλια, τα οστρακόδερμα όπως οι αστακοί, τα καβούρια και οι γαρίδες και τα μαλάκια, όπως τα μύδια, τα στρείδια, τα χτένια, να σχηματίσουν τα κελύφη ή τον σκελετό που χρειάζονται για να επιβιώσουν.
Σοκολάτα
Περίπου ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι παγκοσμίως καταναλώνουν σοκολάτα καθημερινά αλλά η τοπογραφία της Γκάνας και της Ακτής Ελεφαντοστού, όπου παράγεται περισσότερη από τη μισή σοκολάτα του κόσμου ή για την ακρίβεια εκεί που καλλιεργούνται οι σπόροι του κακάο, θα είναι τόσο διαφορετική από το 2050 και μετά, με αποτέλεσμα η παραγωγή να επηρεαστεί σοβαρά.
Φιστίκι
Πολλοί αμερικάνοι ερευνητές προσπαθούν να προστατέψουν τις ποικιλίες φιστικιών που ακόμα καταφέρνουν να καλλιεργούνται, καθώς λόγω της απουσίας πιο ψυχρών θερμοκρασιών πολλοί καρποί τείνουν να εξαφανιστούν.
Κρασί
Τα αμπέλια είναι πολύ ευαίσθητα στο περιβάλλον με αποτέλεσμα η διαφορά στην παραγωγή από εποχή σε εποχή να φτάνει έως και 32%. Οι αλλαγές στις καλλιέργειες είναι ήδη ορατές στη Γαλλία, όπου τα ακραία καιρικά φαινόμενα γίνονται πιο συνηθισμένα και επηρεάζουν τη σοδειά. Το γνωστό κρασί Chateauneuf-du-Pape αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται στη νότια περιοχή του Ροδανού, οι περίοδοι συγκομιδής για αυτό το κρασί έχουν μεταφερθεί από τον Οκτώβριο μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου. Ο Philippe Guigal, ένας από τους κορυφαίους οινοπαραγωγούς στην κοιλάδα του Ροδανού, σημείωσε ότι στην περιοχή όπου καλλιεργούνται τα σταφύλια Chateauneuf-du-Pape, "τα προβλήματα έχουν αρχίσει να γίνονται πολύ σοβαρά”.
Πατάτα
Στο Περού, στην πατρίδα χιλιάδων ειδών πατάτας, οι αγρότες αναγκάζονται να καλλιεργήσουν σε υψηλότερα υψόμετρα, λόγω της αύξησης των θερμοκρασιών. Αλλά ακόμη και οι Άνδεις κάπου σταματούν. “Εκτιμώ ότι σε 40 χρόνια δε θα υπάρχει μέρος στα υψίπεδα του Περού για να φυτέψει κανείς πατάτες”, δήλωσε η Rene Gomez, επιμελήτρια της τράπεζας γενετικού υλικού στο Διεθνές Κέντρο Πατάτας (CIP). Σε δημοσίευμα του Vice, σημειωνόταν πως η κλιματική αλλαγή ίσως αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή στην καλλιέργεια πατάτας εδώ και 8.000 χρόνια.
Επιμέλεια: Δανάη Μαραγκουδάκη
