Είναι κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά: το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) άρχισε σήμερα να εξετάζει δύο προσφυγές που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή και στρέφονται εναντίον της Γαλλίας και της Ελβετίας, οι οποίες κατηγορούνται ότι δεν αναλαμβάνουν επαρκή δράση για την αντιμετώπιση των συνεπειών της.
Ελβετίδες συνταξιούχοι καταγγέλλουν τις συνέπειες που έχει η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη στην υγεία τους, ενώ σε βάρος της Γαλλίας έχει προσφύγει ένας πρώην δήμαρχος κοινότητας στη βόρεια Γαλλία, η οποία απειλείται από την άνοδο της στάθμης των υδάτων.
Η ακροαματική συνεδρίαση άρχισε στις 09:15 (τοπική ώρα, 10:15 ώρα Ελλάδας) με την εξέταση της ελβετικής υπόθεσης σε μια κατάμεστη αίθουσα με 400 ανθρώπους στο ακροατήριο, μεταξύ των οποίων πολλά ηλικιωμένα μέλη της ελβετικής ένωσης μάχης κατά της κλιματικής αλλαγής.
Θα ακολουθήσουν άλλες δύο και θα αποτελέσει σημαντικό προηγούμενο, δεδομένου ότι οι δικηγόροι των γυναικών επιδιώκουν μια φιλόδοξη απόφαση που θα μπορούσε να αναγκάσει τη Βέρνη να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα πολύ πιο γρήγορα από το προγραμματισμένο.
Περισσότεροι από 100 υποστηρικτές και ακτιβιστές του κλίματος από την Greenpeace συγκεντρώθηκαν έξω από την αίθουσα του δικαστηρίου, κρατώντας πανό και λουλούδια. Φώνerαζαν "μπράβο" καθώς κάθε γυναίκα έβγαινε από το δικαστήριο και φυσούσαν φυσαλίδες και χτυπούσαν καμπάνες αγελάδων εν μέσω χειροκροτημάτων και επευφημιών.
Η Μπρούνα Μολινάρι, η οποία είναι 81 ετών και πάσχει από άσθμα που, όπως λέει, επιδεινώνεται από την υπερβολική ζέστη, δήλωσε στο Reuters ότι ελπίζει ότι το αποτέλεσμα θα ωφελήσει τουλάχιστον τις επόμενες γενιές. "Ως γιαγιά και μητέρα, νομίζω ότι έχουν το δικαίωμα να έχουν ένα κλίμα καλύτερο από αυτό που έχουμε εμείς", είπε, βήχοντας καθ' όλη τη διάρκεια.
Η Στέφανι Μπράντερ μέλος της ένωσης Senior Women for Climate Protection, δήλωσε ότι αισθάνεται πως η κυβέρνηση είχε υποτιμήσει την ομάδα αυτή μέχρι τώρα.
"Μας πέρασαν για ηλικιωμένες γυναίκες που δεν είχαν σαφή εικόνα των θεμάτων ... και νομίζω ότι αυτό θα μπορούσε τώρα να στραφεί εναντίον τους", δήλωσε στο Reuters έξω από την αίθουσα του δικαστηρίου.
«Ιστορικό γεγονός»
Αυτή η ακροαματική διαδικασία ενώπιον του ΕΔΔΑ είναι «ένα ιστορικό γεγονός», χαιρέτισε η 64χρονη Αν Μαρέ, μία από τις εκπροσώπους της ένωσης «Οι Μεγαλύτεροι για την προστασία του ελβετικού κλίματος».
Η ένωση αυτή υποστηρίζεται από την Greenpeace Ελβετίας και αριθμεί περισσότερα από 2.000 μέλη, με μέσο όρο ηλικίας τα 73 χρόνια, δήλωσε η Μαρέ μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Εδώ και 20 χρόνια, «όλες οι εκθέσεις δείχνουν πως όλοι πλήττονται» από την κλιματική αλλαγή και «οι ηλικιωμένες γυναίκες» είναι «ιδιαίτερα ευάλωτες όσον αφορά τις καρδιοαγγειακές παθήσεις ή τις παθήσεις του αναπνευστικού», υποστηρίζει αυτή η πρώην βουλευτής των οικολόγων.
Ενώπιον του ΕΔΔΑ, η ένωσή της πρόκειται να επικαλεσθεί παραβιάσεις άρθρων της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, κυρίως εκείνων που εγγυώνται το δικαίωμα στη ζωή.
Η δράση των Μεγαλύτερων για να υποχρεωθεί η Ελβετία να προχωρήσει σε περισσότερες ενέργειες για το κλίμα είχε ξεκινήσει από το 2016, με μια σειρά προσφυγών που απέβησαν μάταιες.
Εντούτοις η Ελβετία είναι «μια πλούσια χώρα (...) που θα έπρεπε να αποτελεί παράδειγμα», εκτιμά η Μαρέ.
«Αδράνεια για το κλίμα»
Η δεύτερη υπόθεση, η οποία θα εξετασθεί σήμερα το απόγευμα, είναι μια προσφυγή του πρώην δημάρχου της Γκραντ-Σιντ στη βόρεια Γαλλία, του Νταμιάν Καρέμ, ο οποίος είναι σήμερα ευρωβουλευτής του κόμματος Ευρώπη Οικολογία - Οι Πράσινοι (EELV).
To 2019 είχε προσφύγει, τόσο προσωπικά όσο και ως δήμαρχος, στο Συμβούλιο της Επικρατείας για «κλιματική αδράνεια», εκτιμώντας πως η κοινότητά του, που βρίσκεται στην ακτογραμμή, απειλείται να βρεθεί κάτω από το νερό.
Το κορυφαίο διοικητικό δικαστήριο είχε δικαιώσει τον Ιούλιο 2021 την κοινότητα, δίνοντας εννέα μήνες στη Γαλλία για να «λάβει όλα τα χρήσιμα μέτρα» για τη μείωση των εκπομπών των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου ώστε να σεβαστεί τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού (-40% μέχρι το 2030 σε σχέση με το 1990).
Η προσωπική προσφυγή του Καρέμ είχε αντιθέτως απορριφθεί με αποτέλεσμα να προσφύγει στο ΕΔΔΑ.
Ο 62χρονος ευρωβουλευτής υποστηρίζει πως η «ανεπάρκεια» της Γαλλίας στην επίτευξη των στόχων της τον πλήττει «άμεσα», εφόσον «αυξάνει τον κίνδυνο να πληγεί η κατοικία του» από την άνοδο της στάθμης των υδάτων, αναφέρει το δικαστήριο σε ανακοίνωση.
«Το διακύβευμα είναι εξαιρετικά σημαντικό», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο η γαλλίδα πρώην υπουργός Περιβάλλοντος Κορίν Λεπάζ, συνήγορος του Καρέμ. Αν το ΕΔΔΑ δικαιώσει τον Καρέμ, «η νομολογία αυτή θα ισχύει σε όλα τα κράτη του Συμβουλιου της Ευρώπης και εν δυνάμει σε όλα τα κράτη του κόσμου».
Το Δικαστήριο δεν αναμένεται να ανακοινώσει τις αποφάσεις του σ' αυτές τις δύο υποθέσεις πριν περάσουν μήνες.
Εκτός απ' αυτές τις δύο υποθέσεις, το ΕΔΔΑ θα εξετάσει, αναμφίβολα μετά το καλοκαίρι, μια άλλη μεγάλη υπόθεση που αφορά την κλιματική αλλαγή, αυτή νεαρών Πορτογάλων οι οποίοι προσέφυγαν κατά της χώρας τους, καθώς και εναντίον άλλων 32 χωρών, για τη φερόμενη αδράνειά τους έναντι της ανόδου της θερμοκρασίας στον πλανήτη.
