Μπορεί η δεκαετία του 1920, μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και τη φονική επιδημία "ισπανικής' γρίπης, να χτύπησε σφόδρα την ανθρωπότητα ωστόσο υπήρξε αφετηρία για κοινωνική βιομηχανική και καλλιτεχνική καινοτομία αναφέρει ανάλυση του περιοδικού Economist καθώς βρισκόμαστε στο λυκόφως του 2020.
Μια ανάλογη ευκαιρία δίνεται και τώρα, όταν πια η πανδημία θα έχει ηττηθεί, σημειώνει το άρθρο του περιοδικού τονίζοντας ότι "το ίδιο πνεύμα ζωντάνιας και αλλαγής μπορεί να χαρακτηρίσει το 2020 το οποίο θα θυμούνται οι άνθρωποι ως το έτος που όλα άλλαξαν".
Η πανδημία υπήρξε ένα γεγονός που συμβαίνει μία φορά τον αιώνα. Παρά τα εκατομμύρια νεκρούς της Covid-19 και μία πτώση στο παγκόσμιο ΑΕΠ τουλάχιστον κατά 7%, τη μεγαλύτερη από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, από αυτές τις "στάχτες" θα αναδυθεί η αίσθηση ότι η ζωή δεν είναι κάτι που κανείς πρέπει να αποθησαυρίζει, αλλά να ζει.
Ένας άλλος λόγος να περιμένουμε αλλαγή - ή, τουλάχιστον, να ευχόμαστε - είναι ότι ο covid-19 χρησίμευσε ως προειδοποίηση. Τα 80 δισεκατομμύρια ζώα που σφάζονται για τροφή και γούνα κάθε χρόνο είναι πιάτα "Petri" για ιούς και βακτήρια που εξελίσσονται σε θανατηφόρο ανθρώπινο παθογόνο κάθε δεκαετία. Φέτος ο λογαριασμός αυτής της διαδικασίας ήταν αστρονομικός.
Μεταξύ άλλων, η πανδημία ανέδειξε τις αδικίες στον κόσμο. Τα παιδιά, ιδίως τα πιο φτωχά, έχουν μείνει πίσω στα μαθήματά τους, οι απόφοιτοι των πανεπιστημίων -για ακόμη μία φορά- βλέπουν τις προοπτικές τους να ξεθωριάζουν, η μοναξιά και η ενδοοικογενειακή βία έχουν αυξηθεί εν μέσω lockdown, οι μετανάστες συναντούν ακόμη μεγαλύτερα εμπόδια και αναγκάζονται να γυρίσουν στα χωριά τους (συχνά φέρνοντας μαζί τους τον κορονοϊό), οι φυλετικές μειονότητες και οι φτωχοί είναι πολύ πιθανότερο να μολυνθούν από τον ιό, καθώς, μεταξύ άλλων, είναι ευκολότερο για τη μεσαία τάξη να κάνει την ασφαλέστερη τηλεργασία. Την ίδια στιγμή που η ανεργία πλήττει τα χαμηλότερα στρώματα, τα χρηματιστήρια ανεβαίνουν προς χαρά των κατόχων μετοχών.
Μελέτες δείχνουν ότι περίπου το 60% των θέσεων εργασίας στην Αμερική που πληρώνουν πάνω από 100.000 δολάρια μπορεί να γίνει από το σπίτι, σε σύγκριση με το 10% των θέσεων εργασίας που πληρώνουν κάτω από 40.000 δολάρια. Καθώς η ανεργία αυξήθηκε φέτος, ο δείκτης MSC των παγκόσμιων χρηματιστηριακών αγορών γνώρισε μεγέθυνση κατά 11%. Στη χειρότερη περίπτωση, κατά την κρίση, η πανδημία θα μπορούσε να αναγκάσει πάνω από 200 εκατομμύρια ανθρώπους σε ακραία φτώχεια. Η δυστυχία τους θα επιδεινωθεί από αυταρχικούς τυράννους που εκμεταλλεύονται τον κορονοϊό για να επιβάλλουν τις πολιτικές τους.
Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, οι μεγάλες επιδημίες στο παρελθόν οδήγησαν σε κοινωνικές αναταραχές. Αναλύοντας στοιχεία για 133 χώρες στον τωρινό αιώνα (2001-2018), το ΔΝΤ βρήκε ότι η αναταραχή αυξήθηκε περίπου 14 μήνες μετά το ξεκίνημα της επιδημίας και αποκορυφώθηκε μετά από 24 μήνες (αυτό πρακτικά σημαίνει ότι περίπου στο τέλος του 2021 ή στις αρχές του 2022 θα πρέπει να αναμένεται μεγαλύτερη κοινωνική ένταση). Όσο πιο άνιση ήταν μία κοινωνία, τόσο μεγαλύτερη και η κοινωνική αντίδραση. Το ΔΝΤ προειδοποιεί για έναν πιθανό φαύλο κύκλο, όπου οι διαμαρτυρίες θα αυξάνουν τις κοινωνικο-οικονομικές δυσκολίες, οι οποίες με τη σειρά τους θα πυροδοτούν νέες διαμαρτυρίες.
Όπως αναφέρει το περιοδικό, ευτυχώς ο Covid-19 όχι μόνο έχει φέρει στο προσκήνιο την ανάγκη για αλλαγές, αλλά δείχνει και τον δρόμο προς τα εμπρός και αυτό επειδή εν μέρει λειτουργεί ως "μηχανή" καινοτομίας. Ενδεικτικά, εν μέσω lockdown, το ηλεκτρονικό εμπόριο ανθεί, το ίδιο και η τηλεργασία. Η πανδημία αποτελεί απόδειξη ότι η αλλαγή είναι δυνατή ακόμη και σε συντηρητικούς κλάδους, όπως η υγεία.
Με τη βοήθεια των φθηνών κεφαλαίων και των νέων τεχνολογιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η καινοτομία θα διαπεράσει τον έναν μετά τον άλλον όλους τους κλάδους της οικονομίας. Παράλληλα, η πανδημία ήδη έχει οδηγήσει σε έκρηξη καινοτομιών στο πεδίο της διακυβέρνησης και του κράτους.
Οι κυβερνήσεις πρέπει να εμπνευστούν από αυτό, εστιάζοντας σε πολιτικές που προωθούν την ατομική αξιοπρέπεια, την αυτάρκεια και την υπερηφάνεια του πολίτη. Πρέπει να θέσουν υπό νέους όρους την κοινωνική ευημερία και την εκπαίδευση και να αντιμετωπίσουν τις συγκεντρώσεις της παγιωμένης εξουσίας, έτσι ώστε να ανοίξουν νέες δυνατότητες για τους πολίτες τους.
Καθώς οι κυβερνήσεις δαπανούν τεράστια κεφάλαια για τον έλεγχο της Covid-19, θα αυξάνονται δραματικά και οι προσδοκίες των πολιτών για το τι γενικότερα μπορούν να κάνουν οι κυβερνήσεις γι' αυτούς. Εν κατακλείδι, σύμφωνα με τον Economist, "κάτι καλό μπορεί να προκύψει από τη δυστυχία αυτού του έτους της επιδημίας. Και αυτό πρέπει να περιλαμβάνει ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο, κατάλληλο για τον 21ό αιώνα".
