Στοιχεία που διαθέτει η Deutsche Welle, αποκαλύπτουν ότι η Γερμανία διαθέτει με όπλα και στρατιωτικό υλικό, περιοχές που βρίσκονται σε σύγκρουση. Την ώρα που στην ουκρανική μεθόριο έχουν συγκεντρωθεί περισσότεροι από 100.000 Ρώσοι στρατιώτες, η Ουκρανία ζητά από τη Γερμανία να στείλει πολεμικό υλικό. Ωστόσο η νέα κυβέρνηση Σολτς αρνείται, διαμηνύοντας ότι η Γερμανία δεν στέλνει όπλα σε χώρες που εμπλέκονται σε στρατιωτικές κρίσεις ή παραβιάζουν τα θεμελιώδη και ανθρώπινα δικαιώματα.
Την ίδια ώρα η υπουργός Άμυνας Κριστίνα Λάμπρεχτ υπόσχεται στο Κίεβο 5.000 στρατιωτικά κράνη ενώ η Ουκρανία ζητά από τη Γερμανία να στείλει και αμυντικά όπλα. Η απάντηση είναι αρνητική από την πλευρά της υπουργού Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ, υποστηρίζοντας ότι κάτι τέτοιο θα γινόταν μόνο σε περίπτωση εξαίρεσης, σε δικαιολογημένες μεμονωμένες περιπτώσεις, οι οποίες τεκμηριώνονται δημοσίως, όπως προβλέπεται στην κυβερνητική συμφωνία του SPD με τους Πράσινους και τους Φιλελεύθερους.
Ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς, σε δηλώσεις του πριν την αναχώρησή του για την Ουάσιγκτον, επανέλαβε τη θέση της κυβέρνησης, ότι "εδώ και χρόνια η κυβέρνηση χαράσσει καθαρή γραμμή επί του θέματος, δηλαδή σε περιοχές κρίσης δεν κάνουμε εξαγωγές και δεν στέλνουμε θανατηφόρα όπλα στην Ουκρανία".
Οι δηλώσεις γίνονται πράξη;
Η Deutsche Welle επαληθεύοντας τα στοιχεία που διαθέτει, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι δηλώσεις της γερμανικής κυβέρνησης δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
«Φυσικά και στο παρελθόν έχουμε στείλει όπλα, αλλά πάντα περιστασιακά» εξηγεί ο Κρίστιαν Μέλινγκ, εμπειρογνώμων σε θέματα άμυνας και ασφάλειας στη Γερμανική Εταιρεία Εξωτερικής Πολιτικής μιλώντας στην DW, προσθέτοντας ότι αυτό σημαίνει ότι στη Γερμανία ισχύει η αρχή του κατά περίπτωση ελέγχου, δηλαδή εξετάζεται κάθε περίπτωση ξεχωριστά.
Αλλά και ο Πίτερ Βέτσεμαν από το Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI) επιβεβαιώνει στην DW ότι μόλις πρόσφατα η Γερμανία έστειλε όπλα σε περιοχές κρίσης. «Προφανώς και δεν είναι αλήθεια ότι η Γερμανία δεν προμηθεύει όπλα σε χώρες εμπλεκόμενους σε πολεμικές διενέξεις, υπάρχουν πολλά παραδείγματα, που επιβεβαιώνουν ότι έχουν γίνει εξαγωγές γερμανικών όπλων με τη συγκατάθεση της γερμανικής κυβέρνησης, με την ιδιαίτερη υποστήριξή της, ακόμα και από την ίδια την κυβέρνηση».
Αρνητικά σχόλια στα social media
Θυμωμένοι σχολιαστές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναφέρουν ότι η Γερμανία έχει κάνει εξαιρέσεις στο παρελθόν. «Ρωτήστε τους Γερμανούς για την προμήθεια όπλων στη Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο, την Τουρκία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα», έγραψε ένας χρήστης της DW από την Ουκρανία στο Facebook την περασμένη εβδομάδα.
«Τα γερμανικά όπλα χρησιμοποιούνται σε πολέμους και ένοπλες συγκρούσεις σε όλο τον πλανήτη», αναφέρει ένα άλλο σχόλιο.
Έλεγχος στοιχείων DW
«Σίγουρα έχουμε δώσει στο παρελθόν, αλλά πάντα με βάση την κατάσταση», είπε στην DW ο Christian Mölling, ειδικός σε θέματα άμυνας και ασφάλειας στο Γερμανικό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων (DGAP). "Αυτό σημαίνει ότι στη Γερμανία υπάρχει η αρχή της εξέτασης κατά περίπτωση. Εξετάζουμε κάθε περίπτωση ξεχωριστά".
Ο Pieter Wezeman του Ινστιτούτου Έρευνας για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI) επιβεβαίωσε επίσης στην DW ότι η Γερμανία έχει στείλει όπλα σε περιοχές κρίσης στο πρόσφατο παρελθόν. «Προφανώς δεν είναι αλήθεια ότι η Γερμανία δεν έχει προμηθεύσει όπλα σε χώρες ή παράγοντες που βρίσκονται σε σύγκρουση», είπε. «Υπάρχουν πολλά παραδείγματα όπου μπορούμε να δούμε ότι γερμανικά όπλα [...] έχουν εξαχθεί συγκεκριμένα, φυσικά με συμφωνία της γερμανικής κυβέρνησης, ή με τη συγκεκριμένη υποστήριξη ή ακόμα και μόνο από την ίδια τη γερμανική κυβέρνηση».
Το παράδειγμα της Αιγύπτου
Η Αίγυπτος, για παράδειγμα, είναι ο πέμπτος μεγαλύτερος αποδέκτης γερμανικών εξαγωγών όπλων από το 2010, σύμφωνα με στοιχεία εξαγωγών από την τιμή του δείκτη τάσης του SIPRI. Μόνο από την 1η Ιανουαρίου 2021 έως τις 14 Δεκεμβρίου 2021, εκδόθηκαν άδειες εξαγωγών αξίας περίπου 4,34 δισεκατομμυρίων ευρώ (5 δισεκατομμύρια δολάρια) για την Αίγυπτο, σύμφωνα με στοιχεία του γερμανικού Υπουργείου Οικονομικών Υποθέσεων και Δράσης για το Κλίμα.
Οι περισσότερες από τις άδειες εγκρίθηκαν από την προηγούμενη γερμανική κυβέρνηση κατά τις τελευταίες ημέρες της θητείας της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ - παρά το γεγονός ότι ο αιγυπτιακός στρατός εμπλέκεται σε συγκρούσεις στην Υεμένη και τη Λιβύη και έχει επικριθεί για μαζικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Σημαίνει αυτό ότι η Αίγυπτος χρησιμοποιεί γερμανικά όπλα στους πολέμους στην Υεμένη και τη Λιβύη; Ο Πίτερ Βέτσεμαν δεν μπορεί να το αποκλείσει. "Οι προμήθειες γερμανικών όπλων στην Αίγυπτο μπορούν να χωριστούν σε δύο ομάδες. Η πρώτη περιλαμβάνει συστήματα αεράμυνας. Από όσο μπορώ να πω, αυτά δεν έχουν καμιά σχέση με τον πόλεμο στην Υεμένη. Προβληματική θα μπορούσε να είναι η άλλη ομάδα, τα πολεμικά πλοία. Οι φρεγάτες θα μπορούσαν σίγουρα να παίξουν ρόλο στη διένεξη στην Υεμένη, όπου ο ναυτικός αποκλεισμός ήταν σημαντικό μέρος της" φοβάται ο ειδικός από το SIPRI. "Εξ άλλου", όπως τονίζει "τόσο μεγάλες προμήθειες όπλων συμβάλλουν στη νομιμοποίηση και την ενίσχυση της στρατιωτικής κυβέρνησης της Αιγύπτου".
Υλικό και σε άλλες χώρες
Υπάρχουν όμως κι άλλες χώρες που έχουν παρέμβει στρατιωτικά στον πόλεμο της Υεμένης από το 2015 και έχουν λάβει επίσης γερμανικά όπλα, ανάμεσά τους η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κουβέιτ και το Κατάρ. Σύμφωνα με την Έκθεση Εξαγωγής Όπλων του 2020 της γερμανικής κυβέρνησης, έχουν εγκριθεί για το Κατάρ πυρομαχικά για κανόνια, ντουφέκια, καραμπίνες και τμήματα πυρομαχικών για οβιδοβόλα που περιλαμβάνονται στον Κατάλογο Πολεμικών Όπλων, ένα παράρτημα του Νόμου Ελέγχου Πολεμικών Όπλων.
Επιπλέον στο τέλος του 2020 το Βερολίνο ενέκρινε την παράδοση 15 αντιαεροπορικών αρμάτων Gepard στο Κατάρ. Το 2019, έρευνα του ερευνητικού πρότζεκτ #GermanArms έδειξε ότι τα γερμανικά όπλα παίζουν σημαντικό ρόλο στον πόλεμο της Υεμένης. "Η κυβέρνηση αναγκάστηκε να παραδεχθεί ότι η χορήγηση εγκρίσεων για ορισμένες προμήθειες όπλων ήταν ένα λάθος" σημειώνει ο Βέτσεμαν, "ή τουλάχιστον έγινε ολοένα πιο σαφές ότι οι κίνδυνοι που συνδέονταν με αυτές τις προμήθειες συνεχώς αυξάνονταν με αποτέλεσμα να διακοπούν. Αυτό συνέβη για παράδειγμα με τη Σαουδική Αραβία, με την οποία υπήρχε μεγάλο ντιλ για παράδοση περιπολικών σκαφών". Μετά τη δολοφονία του αντικαθεστωτικού Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι στο γενικό προξενείο της χώρας στην Κωνσταντινούπολη πάγωσαν και αργότερα ανακλήθηκαν όλες οι άδειες εξαγωγής προς το Ριάντ. Έκτοτε υπήρξε απαγόρευση εξαγωγής όπλων στη Σαουδική Αραβία ή παρατάθηκε αρκετές φορές.
Μετά τη δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι το 2018, ενός δημοσιογράφου που επικρίνει τη σαουδαραβική κυβέρνηση, στο Γενικό Προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη, όλες οι άδειες που είχαν ήδη χορηγηθεί για εξαγωγές όπλων στο Ριάντ τέθηκαν σε αναμονή και αργότερα ανακλήθηκαν. Έκτοτε, η Γερμανία έχει επιβάλει απαγόρευση εξαγωγών όπλων στη Σαουδική Αραβία, η οποία έχει παραταθεί πολλές φορές.
Ωστόσο, έχουν γίνει εξαιρέσεις. Οι Γερμανοί κατασκευαστές έχουν επιτραπεί να προμηθεύουν ανταλλακτικά για κοινά αμυντικά έργα που προορίζονται για τη Σαουδική Αραβία - για παράδειγμα την παραγωγή μαχητικών αεροσκαφών σε συνεργασία με εταίρους του ΝΑΤΟ.
Δύσκολος εταίρος η Τουρκία
Η Τουρκία, εταίρος του ΝΑΤΟ, είναι επίσης ένας ιδιαίτερα αμφιλεγόμενος αγοραστής γερμανικών όπλων. Η χώρα έχει «αλλάξει σημαντικά» τις τελευταίες δεκαετίες, δήλωσε ο ειδικός του DGAP Christian Mölling, προσθέτοντας ότι, εκ των υστέρων, ήταν λάθος για τη Γερμανία να παραδώσει όπλα στη χώρα. Ωστόσο, υποστήριξε ότι «είναι δικαίωμα της κυβέρνησης να παίρνει λάθος τις εκτιμήσεις, ακριβώς επειδή παραμένουν εκτιμήσεις».
Η Γερμανία προμήθευε την Τουρκία με στρατιωτικά όπλα για χρόνια, αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ - παρ' όλο που η Τουρκία επικρίθηκε για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και τα Ηνωμένα Έθνη την κατατάσσουν στις χώρες που, προμηθεύοντας όπλα, παρεμβαίνουν στον πόλεμο στο Λιβύη. Για δεκαετίες, η τουρκική κυβέρνηση έχει επίσης λάβει στρατιωτική δράση κατά του κουρδικού PKK, στο εσωτερικό αλλά και στις γειτονικές χώρες. Ιδιαίτερα εκρηκτική έγινε η κατάσταση το 2018 μετά τη στρατιωτική επίθεση της Τουρκίας εναντίον της κουρδικής πολιτοφυλακής YPG στη βόρεια Συρία. Δηλαδή γερμανικοί αντιαρματικοί πύραυλοι χτυπούν τώρα γερμανικά άρματα μάχης; αναρωτιόντουσαν εκείνη την εποχή κάποια ΜΜΕ.
Δεν χορηγήθηκε μόνο εξοπλισμός, όπως κράνη, προστατευτικά γιλέκα και ασύρματοι, αλλά ένα ολόκληρο πακέτο πολεμικού υλικού, που περιελάμβανε ντουφέκια, πολυβόλα όπλα, ρουκετοβομβίδες, αντιαρματικά όπλα και χειροβομβίδες, αξίας σύμφωνα με τη γερμανική κυβέρνηση άνω των 90 εκ. ευρώ. Βέβαια η κουρδική περιφερειακή κυβέρνηση δεσμεύτηκε να χρησιμοποιήσει τα όπλα αποκλειστικά εναντίον της οργάνωσης "Ισλαμικό Κράτος", αλλά δεν υπήρχε κανένας έλεγχος. Μάλιστα και η ίδια η γερμανική κυβέρνηση δεν μπορούσε να αποκλείσει ότι γερμανικά όπλα κατέληγαν στη μαύρη αγορά, όπως στο Β. Ιράκ, σύμφωνα με απάντηση που έδωσε το 2016 στη βουλευτή Ανιέσκα Μπρούγκερ.
Ακόμη και οι έλεγχοι μετά την αποστολή τους, δηλαδή επιτήρηση της θέσης των παραδοθέντων όπλων, δεν αποκλείουν τον κίνδυνο αυτά τα όπλα να χρησιμοποιούνται σε συγκρούσεις, όπως τουλάχιστον επισημαίνουν οι ειδικοί στους οποίους απευθύνθηκε η DW. Τόσο ο Μέλινγκ όσο και ο Βέτσεμαν επικρίνουν το γεγονός ότι ενώ από τη μια πλευρά η γερμανική κυβέρνηση ακολουθεί περιοριστική πολιτική στις εξαγωγές όπλων, από την άλλη δεν έχει σαφή πυξίδα στην πολιτική ασφάλειας για τις άδειες παράδοσής τους.
Συμπέρασμα; Η Γερμανία δεν έχει τηρήσει με συνέπεια την αρχή μη χορήγησης όπλων σε περιοχές κρίσης. Επανειλημμένα η γερμανική κυβέρνηση έχει εγκρίνει προμήθειες όπλων σε πλευρές που εμπλέκονται σε κάποια διένεξη ή βρίσκονται σε περιοχές κρίσης.
