Πληθαίνουν οι αντιδράσεις στην παγκόσμια κοινότητα μετά την απόφαση δικαστηρίου της Μόσχας σήμερα Τετάρτη, να διατάξει τη διάλυση του Κέντρου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της ΜΚΟ Memorial. Η εξέλιξη αυτή έρχεται μία ημέρα μετά την απόφαση για τη διάλυση της μητρικής Memorial International και των δομών της που ερευνούν τις διώξεις κατά την περίοδο της Σοβιετικής Ένωσης.
Το δικαστήριο «αποφάσισε να δεχθεί το αίτημα του εισαγγελέα να διαλυθεί η οργάνωση προάσπισης δικαιωμάτων Memorial και όλες οι συνδεόμενες με αυτήν οντότητες», δήλωσε ο δικαστής Μιχαήλ Καζάκοφ.
Μετά την ίδρυσή της το 1989 από Σοβιετικούς αντιφρονούντες που ήθελαν να διαφυλάξουν τη μνήμη των θυμάτων των εγκλημάτων του σταλινισμού, η ΜΚΟ Memorial έγινε στη συνέχεια πυλώνας της κοινωνίας των πολιτών προκαλώντας την οργή του Κρεμλίνου για τη δέσμευσή της υπέρ της προάσπισης των δημόσιων ελευθεριών.
Το Memorial ερεύνησε αρχικά τα εγκλήματα της εποχής του Στάλιν, αλλά αργότερα διεύρυνε τις αρμοδιότητές του για να εξετάσει και τις σύγχρονες καταχρήσεις.
Το Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Memorial καταγράφει τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη σύγχρονη Ρωσία, κυρίως τις πολιτικές διώξεις που θέτουν στο στόχαστρο τους αντιπάλους του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν.
Το κλείσιμο σηματοδότησε μια χρονιά κατά την οποία ο Αλεξέι Ναβάλνι, ο κορυφαίος κριτικός του Κρεμλίνου, φυλακίστηκε, το κίνημά του απαγορεύτηκε και πολλοί από τους συμμάχους του αναγκάστηκαν να φύγουν. Η Μόσχα λέει ότι απλώς επιβάλλει νόμους για να αποτρέψει τον εξτρεμισμό και να θωρακίσει τη χώρα από αυτό που λέει ότι είναι κακοήθης ξένη επιρροή.
Οι επικριτές λένε ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν, στην εξουσία ως πρόεδρος ή πρωθυπουργός από το 1999, γυρίζει τον χρόνο πίσω στη σοβιετική εποχή, όπου υπήρχε μηδενική ανοχή στη διαφωνία. Το Κρεμλίνο λέει ότι είναι αδύνατο να αναδημιουργηθεί η Σοβιετική Ένωση.
Το Κέντρο κατηγορήθηκε επίσης ότι υπερασπίστηκε "την τρομοκρατία" και τον "εξτρεμισμό", δημοσιεύοντας έναν κατάλογο κρατουμένων που περιελάμβανε τα ονόματα μελών θρησκευτικών ή πολιτικών οργανώσεων που έχουν τεθεί εκτός νόμου στη Ρωσία.
Πάντως αξιωματούχοι της Memorial είχαν δηλώσει τις τελευταίες εβδομάδες πως η οργάνωση θα συνεχίσει να εργάζεται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο ακόμη και στην περίπτωση που αποφασιζόταν η διάλυσή της.
Εκπρόσωπος Τύπου: Δεν σχολιάζουμε αποφάσεις δικαστηρίων
Ο εκπρόσωπος τύπου του Ρώσου προέδρου Ντμίτρι Πεσκόφ απέφυγε να σχολιάσει τις αποφάσεις των δικαστηρίων για τη διάλυση της διεθνούς οργάνωσης προάσπισης ανθρωπίνων δικαιωμάτων Memorial και του ομώνυμου Κέντρου προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Αυτή είναι απόφαση δικαστηρίου. Εμείς ποτέ δεν σχολιάζουμε αποφάσεις δικαστηρίων» δήλωσε ο Πεσκόφ, απαντώντας στο ερώτημα, πώς κρίνει το Κρεμλίνο μια τέτοια δικαστική απόφαση.
Διαμαρτυρίες στη Ρωσία
Παρά το δριμύ ψύχος, δεκάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν μπροστά από το δικαστήριο προκειμένου να εκφράσουν την υποστήριξή τους σε αυτήν την εμβληματική οργάνωση της σύγχρονης Ιστορίας της Ρωσίας.
Οι υποστηρικτές της ΜΚΟ θεωρούν πως η εξουσία υπό τον Πούτιν θέλει να αποσιωπήσει τις δικές της παρεκκλίσεις αλλά και την ιστορία της σοβιετικής καταστολής επειδή το Κρεμλίνο θέλει να εξάρει την κληρονομιά και τον ηρωισμό της ΕΣΣΔ απέναντι στους ναζί παρά να τιμήσει τη μνήμη των εκατμομυρίων θυμάτων του Στάλιν.
Αμερικανός ΥΠΕΞ: Να σταματήσουν την καταστολή ανεξάρτητων φωνών
Σε ανάρτησή του στο twitter ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονυ Μπλίνκεν καταδικάζει την απόφαση μιας, από τις πιο αξιοσέβαστες οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Ρωσία, όπως αναφέρει. Οι ρωσικές αρχές θα πρέπει να σταματήσουν να καταστέλλουν τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και άλλε ανεξάρτητες φωνών.
We condemn today's decision to forcibly close International Memorial, one of Russia's most respected human rights organizations. Russian authorities should end their repression of human rights defenders and other independent voices.
— Secretary Antony Blinken (@SecBlinken) December 29, 2021
Βρετανίδα ΥΠΕΞ: Ανατριχιαστικό πλήγμα στην ελευθερία της έκφρασης
Η Βρετανίδα υπουργός Εξωτερικών Λίζ Τρας δήλωσε ότι ανησυχεί βαθύτατα για τη διάλυση της ρωσικής οργάνωσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα Memorial, λέγοντας ότι το κλείσιμό της αποτελεί άλλο ένα «ανατριχιαστικό πλήγμα στην ελευθερία της έκφρασης στη Ρωσία».
«Ανησυχώ βαθύτατα για τη διάλυση της ρωσικής οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων Memorial από ρωσικά δικαστήρια», δήλωσε ο Τρας σε ανάρτησή της στο Twitter.
«Η Memorial εργάζεται ακούραστα εδώ και δεκαετίες για να διασφαλίσει ότι οι καταχρήσεις της σοβιετικής εποχής δεν θα ξεχαστούν ποτέ. Το κλείσιμό της αποτελεί ένα ακόμη ανατριχιαστικό πλήγμα στην ελευθερία της έκφρασης στη Ρωσία».
Deeply concerned by liquidation of Russian human rights group Memorial by 🇷🇺 courts. Memorial has worked tirelessly for decades to ensure abuses of Soviet era are never forgotten. Its closure is another chilling blow to freedom of expression in Russia.
— Liz Truss (@trussliz) December 29, 2021
Γαλλία-Συμβούλιο Ευρώπης: Να ανασταλεί η απόφαση - Ολέθριο νέο για την κοινωνία των πολιτών
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) ζήτησε από τη Μόσχα να «αναστείλει» την απόφαση διάλυσης της Memorial, της κυριότερης οργάνωσης για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Ρωσία, έγινε γνωστό από το Δικαστήριο.
Το ΕΔΔΑ, που εδρεύει στο Στρασβούργο και στο οποίο προσέφυγε επειγόντως η Memorial, κάλεσε τη ρωσική κυβέρνηση να αναστείλει την απόφαση αυτή για τον απαραίτητο χρόνο «προκειμένου το Δικαστήριο να εξετάσει το αίτημα» της ΜΚΟ.
«Το Δικαστήριο αποφάσισε να δηλώσει προς τη Ρωσία (...) πως προς το συμφέρον των μερών και της καλής εκτύλιξης της διαδικασίας ενώπιόν του, η εκτέλεση των αποφάσεων για τη διάλυση των οργανώσεων πρέπει να ανασταλεί», αναφέρει το ΕΔΔΑ σε κείμενο διαβιβάστηκε στο AFP και είχε αρχικά δημοσιοποιηθεί στο Twitter από τη ΜΚΟ.
Το Κέντρο υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η μητρική οργάνωσή του, Memorial, προσέφυγαν στο ΕΔΔΑ βάσει του άρθρου 39 του κανονισμού του. Ο τελευταίος επιτρέπει στο Δικαστήριο να διατάξει «προσωρινά μέτρα» στις 47 χώρες-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, στις οποίες περιλαμβάνεται η Ρωσία, όταν οι προσφεύγοντες αντιμετωπίζουν «πραγματικό κίνδυνο ανεπανόρθωτης βλάβης».
Η Μαρίγια Πεϊτσίνοβιτς Μπούριτς, γενική γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης, δικαστικό σκέλος του οποίου είναι το ΕΔΔΑ, έκανε λόγο για μια «ένα ολέθριο νέο για την κοινωνία των πολιτών", λέγοντας ότι ανησυχεί βλέποντας τη Ρωσία να "απομακρύνεται περισσότερο από τους κοινούς ευρωπαϊκούς κανόνες και τις αξίες μας».
Human Rignhts Watch: Η Ρωσία δεν ανέχεται την αντικειμενική καταγραφή της συμπεριφοράς της
Για τον εκτελεστικό διευθυντή της ΜΚΟ Human Rignhts Watch, Κένεθ Ροθ, «η ρωσική κυβέρνηση δεν θέλει πλέον να ανέχεται την αντικειμενική και έντιμη καταγραφή της συμπεριφοράς της».
«Αν αυτό που βλέπει κάποιος στον καθρέφτη είναι πολύ φρικτό, η απάντηση είναι να αλλάξει συμπεριφορά, όχι να σπάσει τον καθρέφτη», ανέφερε χθες σε ένα βίντεο.
ΟΗΕ: Αποδυναμώνεται η υπεράσπιση ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Η διάλυση από τη ρωσική δικαιοσύνη της κυριότερης οργάνωσης για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων στη Ρωσία, Memorial, "αποδυναμώνει" την "παρακμάζουσα" ρωσική κοινότητα των υπέρμαχων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δήλωσαν σήμερα τα Ηνωμένα Έθνη.
"Λυπούμαστε βαθιά για την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου να κλείσει τη Memorial International και εκείνην δικαστηρίου της Μόσχας να κλείσει την αδελφή οργάνωσή της, το Κέντρο υπεράσπισης ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Καταλήγουν στη διάλυση των δύο πιο έγκριτων οργανώσεων υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Ρωσία και αποδυναμώνουν ακόμη περισσότερο την παρακμάζουσα κοινότητα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα", δήλωσε στο AFP εκπρόσωπος του Γραφείου ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ.
"Μια ελεύθερη, ποικιλόμορφη και ενεργή κοινωνία των πολιτών είναι κρίσιμης σημασίας για κάθε κοινωνία και οι νόμιμες φωνές της κοινωνίας των πολιτών δεν πρέπει να στιγματίζονται, περιλαμβανομένης και της χρήσης της έκφρασης 'ξένος πράκτορας'", είπε ακόμη η εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Μισέλ Μπατσελέτ.
"Καλούμε τις ρωσικές αρχές να προστατεύσουν και να υποστηρίξουν τα πρόσωπα και τις οργανώσεις που εργάζονται για την πρόοδο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Ρωσική Ομοσπονδία", πρόσθεσε.
