Εν μέσω ενός αιματηρού πολέμου που βρίσκει το στρατό και την οικονομία της Ουκρανίας σε σταθερή «μηχανική υποστήριξη αναπνοής» από τη Δύση και κυρίως τις Ηνωμένες Πολιτείες, αίσθηση έχουν προκαλέσει αποκαλύψεις της ερευνητικής ομάδας του πολυβραβευμένου δημοσιογράφου Σέιμουρ Χερς περί υπεξαίρεσης από τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι και την κυβέρνησή του 400 εκατ. δολαρίων από τα αμερικανικά κονδύλια στρατιωτικής συνδρομής -και μάλιστα με τη διαδρομή της διαφθοράς να περνά μέσω Ρωσίας.
Οι καταγγελίες που διατυπώνει ο τιμηθείς με Πούλιτζερ Αμερικανός δημοσιογράφος, που έχει μείνει στην ιστορία για τις αποκαλύψεις του από τη σφαγή του Μι Λάι στον πόλεμο του Βιετνάμ το 1968 έως τα βασανιστήρια στις φυλακές του Άμπου Γκράιμπ στο Ιράκ, σκιαγραφούν ένα πρόεδρο και το περιβάλλον του που εν καιρώ πολέμου κάνουν «εμπόριο με τον εχθρό», όπως τιτλοφορείται και το άρθρο που υπογράφει στην προσωπική του ιστοσελίδα.
Κάνοντας λόγο περί ανεξέλεγκτης διαφθοράς στο Κίεβο, ο Σέιμουρ Χερς αναφέρει ότι η ουκρανική κυβέρνηση υπεξαιρεί τεράστια ποσά από τα χρήματα που διαθέτει η Ουάσινγκτον, και κατ’ επέκταση οι Αμερικανοί φορολογούμενοι, για την αγορά καυσίμων ντίζελ προκειμένου να παραμείνει «εν κινήσει» ο ουκρανικός στρατός στη μάχη έναντι της Ρωσίας. Κατά τα όσα υποστηρίζει ο Σέιμουν Χερς, επικαλούμενος δήλωση αξιωματούχου από τις τάξεις των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην πραγματικότητα ο «αγοράζει καύσιμα με έκπτωση από τους Ρώσους».
Ο Αμερικανός δημοσιογράφος κάνει αναφορά στο άρθρο του σε εκτίμηση αναλυτών της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (CIA) που τοποθετεί το ύψος των υπεξαιρεθέντων κεφαλαίων στα 400 εκατομμύρια δολάρια μόνο το 2022, ενώ αναφέρεται και σε δηλώσεις ειδικών που θεωρούν ότι το επίπεδο της διαφθοράς έχει φθάσει αυτό του πολέμου στο Αφγανιστάν.
Επικαλούμενος τις πηγές του, ο Σέιμουρ Χερς γράφει ότι πολλά υπουργεία στο Κίεβο κυριολεκτικά «ανταγωνίζονται» για τη σύσταση εταιρειών-βιτρίνα κλείνοντας συμβόλαια με ιδιώτες εμπόρους όπλων για εξαγωγές όπλων και πυρομαχικών ανά τον κόσμο, λαμβάνοντας σε αντάλλαγμα «μίζες». Πολλές από αυτές τις εταιρείες εδρεύουν στην Πολωνία και την Τσεχία, άλλες πιστεύεται ότι βρίσκονται στον Περσικό και το Ισραήλ, ενώ ειδικοί δεν αποκλείουν την ύπαρξη ανάλογων εταιρειών στα νησιά Κέιμαν και τον Παναμά -ούτε και την πιθανότητα ανάμειξης Αμερικανών.
Ο Χερς αναφέρεται στην επίσκεψη που είχε πραγματοποιήσει τον Ιανουάριο στο Κίεβο ο διευθυντής της CIA, Ουίλιαμ Μπερνς, ο οποίος και φέρεται να έθεσε ευθέως στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι το ζήτημα της διαφθοράς σε διαλόγους, που πάντα κατά τις πληροφορίες του δημοσιογράφου, παρέπεμπαν σε γκανγκστερική ταινία της δεκαετίας του ‘50. Στρατηγοί και κυβερνητικοί αξιωματούχοι εμφανίζονταν εξοργισμένοι με την απληστία Ζελένσκι γιατί έπαιρνε μεγαλύτερο μερίδιο των χρημάτων από ότι οι ίδιοι, φέρεται να είπε ο Μπερνς στον Ουκρανό πρόεδρο, κατά τις πηγές του Χερς.
Στη συνάντηση εκείνη ο Ουίλιαμ Μπερνς παρουσίασε στον Ζελένσκι λίστα με 35 στρατηγούς και υψηλόβαθμους αξιωματούχους για τους οποίους οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών γνώριζαν ότι εμπλέκονταν σε διαφθορά. Δέκα ημέρες αργότερα, ο Ζελένσκι «απαντούσε» στην αμερικανική πίεση ανακοινώνοντας την αποπομπή δέκα εκ των αξιωματούχων -χωρίς να πράξει κάτι άλλο, όπως γράφει ο Σέιμουρ Χερς, προσθέτοντας ότι εκείνοι που απομακρύνθηκαν «καύχονταν για τα χρήματα και κυκλοφορούσαν στο Κίεβο με τη νέα τους Mercedes».
Η απομάκρυνση των αξιωματούχων είχε ανακοινωθεί σε απευθείας τηλεοπτική μετάδοση από τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στα τέλη Ιανουαρίου στον απόηχο καταγγελλόμενης υπόθεσης διαφθοράς αναφορικά με προμήθειες του στρατού.
Ανάμεσά τους βρίσκονταν ο Κίριλο Τιμοσένκο, αναπληρωτής προσωπάρχης του Ουκρανού προέδρου και ο υφυπουργός Άμυνας Βιατσεσλάβ Σαποβάλοφ. Είχε προηγηθεί η απομάκρυνση του υφυπουργού Υποδομών, Βασίλ Λοζίνσκι, ο οποίος κατηγορήθηκε ότι δωροδοκήθηκε με 400.000 δολάρια για να «διευκολύνει» την αγορά γεννητριών σε φουσκωμένες τιμές, τη στιγμή που η χώρα βυθιζόταν στο σκοτάδι εν μέσω του ρωσικού ενεργειακού «στραγγαλισμού» με μπαράζ επιδρομών στα δίκτυά της. Λίγο αργότερα, ο Ζελένσκι «καρατόμησε» και έναν ανώτερο αξιωματικό του στρατού χωρίς εξηγήσεις -ήταν η τελευταία σε μία σειρά αλλαγών στο στρατό της Ουκρανίας εν μέσω του πρώτου σκανδάλου διαφθοράς που ξέσπαγε από την αρχή του πολέμου.
Η Ουκρανία μαστίζεται από συστημική διαφθορά. Για την ακρίβεια είναι η δεύτερη πιο διεφθαρμένη χώρα στην Ευρώπη, μετά τη Ρωσία, και καταλαμβάνει την 122η θέση σε σύνολο 188 χωρών, βάσει έρευνας της Transparency International το 2021. Ο ίδιος ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανήλθε στην εξουσία το 2019 με βασική υπόσχεση την πάταξή της. Το όνομά του, ωστόσο, συμπεριλήφθηκε το 2022 στα Pandora Papers που αποκάλυπταν τον μυστικό πλούτο ηγετών και πολιτικών που έχουν κρύψει χρήμα και περιουσιακά στοιχεία σε φορολογικούς παραδείσους. Για τον Ζελένσκι αναφέρθηκε πως μαζί με συνεργάτες του είχαν δημιουργήσει ένα δίκτυο offshore εταιρειών την περίοδο μεταξύ 2012-2017. Ο ίδιος φέρεται να μετέφερε το μερίδιό του λίγο πριν κερδίσει τις εκλογές.
Όσο για τις καταγγελίες του Σέιμουρ Χερς, έρχονται τη στιγμή που το Κίεβο βρίσκεται σε τροχιά να εξαπολύσει την εαρινή αντεπίθεση προς ανάκτηση ρωσοκρατούμενων εδαφών, πολεμώντας με τα όπλα της Δύσης και στηρίζοντας την οικονομία του στη Δύση. Η Ουκρανία γνωρίζει ότι «πρέπει» να δείξει αποτελέσματα επί του πεδίου. Ο βαθμός επιτυχίας στις επικείμενες μάχες θα καταδείκνυε τη φθίνουσα στρατιωτική δύναμη της Ρωσίας, θα άμβλυνε τις ανησυχίες ότι ο πόλεμος έχει οδηγηθεί σε τέλμα, και πιθανότατα θα ενθάρρυνε τους συμμάχους της να την εξοπλίσουν και χρηματοδοτήσουν περαιτέρω -ζήτημα που αναμένεται να κυριαρχήσει ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες καθώς θα εισέρχονται επίσημα σε τροχιά προεδρικών εκλογών, και το ρεπουμπλικανικό «στρατόπεδο» ήδη τάσσεται υπέρ του περιορισμού της αμερικανικής στήριξης.
Σέιμουρ Χερς, πρωτοπόρος της ερευνητικής δημοσιογραφίας
Ο Αμερικανός δημοσιογράφος Σέιμουρ Χερς, που προχώρησε στις τελευταίες αποκαλύψεις περί διαφθοράς στο Κίεβο, γεννήθηκε στις 8 Απριλίου 1937 στο Σικάγο, από γονείς μετανάστες, με καταγωγή από την Πολωνία και τη Λιθουανία, που έτρεφαν βαθιά πίστη στην αμερικανική Δημοκρατία. Η ιδεαλιστική ανατροφή του μεταφράστηκε σε μια μακρά καριέρα ερευνητικής δημοσιογραφίας με επίκεντρο τον έλεγχο της εξουσίας των αμερικανικών κυβερνήσεων και της δράσης τους εκτός συνόρων.
Η πρώτη μεγάλη επιτυχία του Χερς ήλθε αρκετά νωρίς, το 1969, όταν έριξε «φως» στη συγκάλυψη του αμερικανικού στρατού για τη σφαγή του Μι Λάι κατά τον πόλεμο στο Βιετνάμ. Αξιοποιώντας μια πληροφορία, κατάφερε να λάβει συνέντευξη από έναν υπολοχαγό του αμερικανικού στρατού, ο οποίος κατήγγειλε ότι οι μονάδες που εστάλησαν στο βιετναμέζικο χωριό για να εντοπίζουν μαχητές Βιετκόνγκ βρήκαν μόνο αμάχους, τους οποίους εκτέλεσαν εν ψυχρώ με πυροβόλα όπλα ή κάνοντας χρήση ακόμη και εκτοξευτήρων ρουκετών.
Κατά τη σφαγή του Μι Λάι όπως έμεινε γνωστή, έχασαν τη ζωή τους 500 άμαχοι, γυναίκες -ορισμένες από τις οποίες εγκυμονούσαν- παιδιά και ηλικιωμένοι. Σύμφωνα με τις περιγραφές, γυναίκες βιάστηκαν ή πυροβολήθηκαν ενώ προσπαθούσαν να σώσουν τα παιδιά τους, ανήλικα χτυπήθηκαν την ώρα που έτρεχαν να διαφύγουν, ενώ κάποιοι χωρικοί εκτελέστηκαν μαζικά σε έναν μεγάλο λάκκο. Το μακελειό τερματίστηκε όταν ο πιλότος αμερικανικού ελικοπτέρου προσγειώθηκε ανάμεσα στις δυνάμεις των ΗΠΑ και κάποιους αμάχους, απειλώντας να ανοίξει πυρ εναντίον των συντρόφων του. Η έρευνα του αμερικανικού στρατού για τα γεγονότα απλώς συγκάλυψε την υπόθεση. Ωστόσο, το ρεπορτάζ του Χερς έριξε «λάδι στη φωτιά» του αντιπολεμικού κινήματος στις ΗΠΑ -κάτι που οδήγησε σε νέα έρευνα τόσο για τη σφαγή, όσο και για τη συγκάλυψη-, ενώ ο ίδιος βραβεύτηκε με Πούλιτζερ το 1970.
Εκτός από την κορυφαία δημοσιογραφική διάκριση, έχει κερδίσει πέντε βραβεία George Polk. Στο «βιογραφικό» του δημοσιογράφου, πολιτικού αναλυτή και συγγραφέα καταγράφονται, επίσης, αποκαλυπτικά ρεπορτάζ για το Γουότεργκεϊτ, τα βασανιστήρια κρατουμένων στις διαβόητες φυλακές του Άμπου Γκράιμπ, καθώς και μια άλλη εκδοχή για τον τρόπο που σκοτώθηκε ο Οσάμα Μπιν Λάντεν το 2011 στο Πακιστάν. Ο Χερς, επικαλούμενος ντόπιες αλλά και ανώνυμες αμερικανικές πηγές, υποστήριξε ότι η πακιστανική υπηρεσία πληροφοριών κρατούσε αιχμάλωτο τον Μπιν Λάντεν από το 2006 και ότι το Ισλαμαμπάντ γνώριζε για την επιδρομή πριν συμβεί. Η CIA και η κυβέρνηση Ομπάμα αρνήθηκαν τους ισχυρισμούς. Πρόσφατα ο δημοσιογράφος υποστήριξε ότι οι ΗΠΑ οργάνωσαν και εκτέλεσαν το σαμποτάζ στους αγωγούς Nord Stream, γεγονός που έχει διαψεύσει Ουάσιγκτον.
