Μέγα τραπεζικό σκάνδαλο στην Τουρκία με πρωταγωνιστές τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον Πρώην Πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, αποκαλύπτει το περιοδικό Der Spiegel σε άρθρο του με τίτλο «η Bad Bank του Ερντογάν».
Αναφερόμενο στην κρατική τράπεζα Halkbank, την έβδομη μεγαλύτερη τράπεζα της Τουρκίας, που εδρεύει στην Άγκυρα, το Spiegel αναφέρει: «Μια δίκη στη Νέα Υόρκη καλείται να διαλευκάνει ένα διεθνές πολιτικό και οικονομικό θρίλερ. Συμμετείχε η τουρκική τράπεζα Halkbank στην παράκαμψη κυρώσεων κατά του Ιράν; Στην υπόθεση φαίνεται να έχουν εμπλακεί βαθιά ο Πρόεδρος Ερντογάν και ο Ντόναλντ Τραμπ.»
Το σκάνδαλο «Halkbank», που δυσχεραίνει εδώ και χρόνια τις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας, συσχετίζεται με τις σκληρές κυρώσεις, που επέβαλαν οι ΗΠΑ κατά της Τεχεράνης. Η θέση της Τουρκίας ήταν εν προκειμένω δύσκολη, καθώς η χώρα ναι μεν έχει αντιπαλότητα με το Ιράν, εξαρτάται όμως από τη χώρα, ως προς το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Η τουρκική τράπεζα Halkbank κατηγορείται πως παρέκαμψε τις αμερικανικές κυρώσεις και μετατόπισε περίπου 20 δισεκατομμύρια δολάρια σε ιρανικά κεφάλαια. Κομβικό ρόλο φαίνεται να έπαιξε ο Μεμέτ Χ. Ατίλλα, ο πρώην αναπληρωτής γενικός διευθυντής της Halkbank. «Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θεωρεί τον Aτίλλα ήρωα, επειδή δεν ενοχοποίησε την κυβέρνησή του στο δικαστήριο της Νέας Υόρκης. Ο Ερντογάν τοποθέτησε τον Ατίλλα στη θέση του επικεφαλή τοu χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης.»
Όπως αναφέρει το Spiegel, για τον Ατίλλα το θέμα θεωρείται λήξαν. Για την Halkbank και την τουρκική κυβέρνηση όμως, η υπόθεση τώρα αρχίζει για τα καλά. «Τις επόμενες εβδομάδες θα ξεκινήσει η δίκη στη Νέα Υόρκη. H δίκη δεν αφορά πλέον τον Ατίλλα, αλλά ολόκληρη τη Halkbank», γράφει το Spiegel.
Μια καταδίκη της Halkbank θα είχε, όπως επισημαίνει το Spiegel, μεγάλες επιπτώσεις για την Τράπεζα: «Εάν καταδικαστεί, η Halkbank απειλείται στη χειρότερη περίπτωση με πρόστιμο ύψους έως 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων ή με αποκλεισμό από το διεθνές διατραπεζικό σύστημα Swift. Μία από τις μεγαλύτερες τουρκικές τράπεζες δεν θα μπορούσε πλέον να συμμετέχει στις διεθνείς συναλλαγές. Αυτό θα ήταν το τέλος της», τονίζει το περιοδικό.
Το γερμανικό περιοδικό επισημαίνει ωστόσο, ότι μια καταδίκη της Τράπεζας θα είχε και δραματικές επιπτώσεις για ολόκληρη την τουρκική οικονομία: «Ήδη σήμερα η τουρκική οικονομία βρίσκεται σε κρίση. Μία χρεοκοπία της Halkbank θα μπορούσε να είναι η οριστική ταφόπλακα. Εκατοντάδες χιλιάδες αποταμιευτές στην Τουρκία θα έχαναν τις οικονομίες τους. Η λίρα θα συνέχιζε να διολισθαίνει. Οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι για τo τουρκικό χρηματοπιστωτικό σύστημα αυτή θα ήταν η μεγαλύτερη κατάρρευση από το 2001, όταν μέσα σε μία νύχτα εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά είχαν οδηγηθεί στην πτώχευση».
Eπιπλέον, όπως επισημαίνει το Spiegel, η υπόθεση έχει και πολιτική διάσταση. Στη δίκη ενδέχεται να διαλευκανθεί το ζήτημα, εάν Τούρκοι πολιτικοί, συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου Ερντογάν, συμμετείχαν στην παράβαση των κυρώσεων, όπως ισχυρίστηκε ένας μάρτυρας.
Η εμπλοκή του Ντόναλντ Τραμπ, που φαίνεται να έκανε «τα στραβά μάτια»
Το 2018 στη Συνάντηση Κορυφής της G20 στο Μπουένος Άιρες, ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται να πείστηκε για την «αθωότητα» της Halkbank, ξεφυλλίζοντας κάποια έγγραφα που προσκόμισε ο Ερντογάν «χωρίς να τα διαβάσει στην πραγματικότητα». Το Spiegel αναφέρει τα εξής: «Μέχρι σήμερα, πολλοί άνθρωποι στο περιβάλλον του Τραμπ, προβληματίζονται γιατί ο Πρώην Πρόεδρος στάθηκε τόσο στον Ερντογάν. Ορισμένοι υποπτεύονται ότι ο Τραμπ επιδίωκε επιχειρηματικά συμφέροντα στην Τουρκία.»
Ο πρώην σύμβουλος ασφαλείας του Τραμπ, Τζον Μπόλτον, πιστεύει ότι οι λόγοι για την εμπλοκή του πρώην αφεντικού του είναι πολύ πιο τετριμμένοι. Ο Τραμπ γοητεύτηκε από αυταρχικούς ηγέτες όπως ο Ερντογάν ή ο Πούτιν. «Ήθελε να κάνει εντύπωση», ανέφερε ο Μπόλτον στο Spiegel. Ότι ο Τραμπ και ο Ερντογάν προσπάθησαν να λύσουν το θέμα μεταξύ τους έκανε όμως τελικά κακό στην Halkbank, επισημαίνει ο πρώην σύμβουλος ασφαλείας του Τραμπ. «Η τράπεζα βασίστηκε τόσο πολύ στο ότι Τραμπ θα θάψει την υπόθεση που δεν έκανε οποιοδήποτε συμβιβασμό με τις αρχές των ΗΠΑ.»
Η κυβέρνηση του Ερντογάν ισχυρίζεται ακόμα επισήμως, ότι η Halkbank συμμορφωνόταν πάντα με το νόμο, αφήνοντας αίτημα του Spiegel να πάρει θέση στο εν λόγω ζήτημα, αναπάντητο. «Ο Ερντογάν δεν μπορεί να διωχθεί νομικά στις ΗΠΑ επειδή απολαμβάνει ασυλία ως αρχηγός κράτους. Ωστόσο, η ζημιά στη φήμη που του έχει ήδη προκαλέσει η υπόθεση Halkbank είναι σημαντικότατη», τονίζει το Spiegel.
