Η φινλαδική σημαία πλέον ανεμίζει στο αρχηγείο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες και οι Φινλανδοί γιορτάζουν την ένταξη της χώρας τους στη Συμμαχία. Τα social media έχουν γεμίσει με νατοϊκές σημαίες. Την ένταξη της χώρας τους στο ΝΑΤΟ υποστηρίζουν όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα και περισσότερο από 82% του λαού. Πριν 13 μήνες μόλις δύο κόμματα και το 20% του πληθυσμού υποστήριζε την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έστειλε τη Φινλανδία στην αγκαλιά του ΝΑΤΟ με συνοπτικές διαδικασίες, όμως το φλερτ είχε ξεκινήσει από το 1995. Πώς από τη «φινλανδοποίηση», οδηγηθήκαμε στην ουδετερότητα και εντέλει στην νατοποίηση της χώρας;
Με το πέρας του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, η Φινλανδία μπόρεσε να παραμείνει δημοκρατική χώρα, υιοθετώντας το 1948 «υποχρεωτική ουδετερότητα» ανάμεσα στον ανταγωνισμό της Σοβιετικής Ένωσης με την Αμερική. Δεν είναι ξεκάθαρο γιατί το Κρεμλίνο άφησε την Φινλανδία σε αυτή την ιδιότυπη κατάσταση και δεν προσπάθησε περαιτέρω να την εντάξει στην κουμμουνιστική της σφαίρα.
Στην πράξη η Φινλανδία ζούσε στη σκιά της Μόσχας, κυρίως ως προς την εξωτερική της πολιτική, αλλά άτυπα και ως στο εσωτερικό της. «Υπό μία έννοια ήταν σαν να κάνουν εκπαίδευση οι Ρώσοι στους κατασκόπους τους, μόνο που ήταν εμφανές ποιοι ήταν οι κατάσκοποι» μας λέει η κα Παΐβη Νικάντερ*. Με το θάνατο του πολιτικού Ούρχο Κεκόνεν, το 1986 και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1989 έληξε και η «φινλανδοποίηση». Το δημοκρατικό πολίτευμα λειτουργούσε πλέον χωρίς σκιές και παρεμβάσεις και η χώρα στράφηκε ανοιχτά προς τη Δύση.
Οι λόγοι ήταν ιδεολογικοπολιτικοί και οικονομικοί. «Η οικονομία της Φινλανδίας ήταν συνδεδεμένη με της Ρωσίας. Η βοήθεια της Ευρώπης ήταν απαραίτητη» εξηγεί η κα. Νικάντερ.
Το 1994 η Φινλανδία ξεκίνησε αμυντική συνεργασία με το ΝΑΤΟ και το 1995, με δημοψήφισμα, έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μαζί με τη Σουηδία - οι δύσκολες διαπραγματεύσεις έγιναν επί της ελληνικής προεδρίας, στη Σύνοδο της Κέρκυρας, το 1994.
Η συζήτηση για την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ ξεκίνησε από το 1995, χωρίς ιδιαίτερη ανταπόκριση. Μέχρι πέρισυ, όλα αυτά τα χρόνια, μόλις περίπου το 20% των Φινλανδών ήταν υπέρ της ένταξης στο ΝΑΤΟ. Οι περισσότεροι, λαός και πολιτικά κόμματα, θεωρούσαν ότι δεν χρειάζεται να προκαλέσουν τη Ρωσία με μία τέτοια κίνηση. Αρνητική απέναντι στην ένταξη του ΝΑΤΟ ήταν και η Σουηδία, ωστόσο για διαφορετικούς λόγους. Στη Σουηδία η ουδετερότητα ήταν θέμα ταυτότητας και ιδεολογίας, ενώ για τη Φινλανδία ήταν υπαρξιακό.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία λειτούργησε καταλυτικά στον φινλανδικό λαό. «Ξύπνησε τη συλλογική μνήμη του λαού από τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Είχαμε μείνει μόνοι. Με το σύμφωνο Ρίμπεντροπ-Μολότωφ είχαμε μείνει στη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας». Αυτό από μόνο του ήταν αρκετό για να αλλάξουν στάση απέναντι στη Συμμαχία.
Η Φινλανδία, αλλά και η Σουηδία, έκαναν αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ στις 18 Μαΐου του 2022.
Στις 4 Απριλίου, η Φινλανδία έγινε το 31ο μέλος του ΝΑΤΟ, ολοκληρώνοντας την ενοποίηση της χώρας με τη Δύση. Την ένταξη στο ΝΑΤΟ στηρίζουν πλέον όλα τα πολιτικά κόμματα και η πλειοψηφία του Φινλανδικού λαού. «Πολλοί Φινλανδοί δεν γνωρίζουν για το άρθρο 5 του ΝΑΤΟ για τη συλλογική ασφάλεια, αλλά αν τους ρωτήσεις στον δρόμο θα σου πουν ότι «τώρα νιώθουμε ασφαλείς», μας λέει η κα Νικάντερ.
Με την ένταξη της, μικρής σχετικά, Φινλανδίας των 5.5 εκ κατοίκων, τα σύνορα του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία σχεδόν διπλασιάζονται – η Φινλανδία έχει 1.343 χλμ συνοριακή γραμμή ανατολικά. Οι ένοπλες δυνάμεις τις Φινλανδίας, με 200.000 στρατιώτες και 900.000 εφέδρους, είναι πάνω από το ευρωπαϊκό μέσο όρο, ήδη πληροί τον όρο του ΝΑΤΟ για 2% του ΑΕΠ σε αμυντικές δαπάνες και επιχειρησιακά θα συντονιστεί άμεσα δεδομένου ότι υπάρχει συνεργασία εδώ και χρόνια.
Ο Πούτιν έχει επανειλημμένα πει ότι εφόσον η Φινλανδία και η Σουηδία ενταχθούν στο ΝΑΤΟ «θα υπάρξουν συνέπειες» και θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω αντιπαράθεση μεταξύ της Μόσχας και της Δύσης. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Νμίτρι Πέσκοφ, δήλωσε ότι η Μόσχα θα κινηθεί ανάλογα με το πώς -και αν- θα τοποθετήσει το ΝΑΤΟ στρατιωτικές δυνάμεις εντός της Φινλανδίας. Ο Μεντβέντεφ στο παρελθόν είχε προειδοποιήσει ότι θα μπορούσε να οδηγήσει τη Μόσχα στη χρήση πυρηνικών όπλων στο Καλίνιγκραντ. Ο πρώην πρωθυπουργός της Φινλανδίας, Αλεξάντερ Σταμπ, θεωρεί πιο ρεαλιστικό ρίσκο να ακολουθήσουν κυβερνο-επιθέσεις, καμπάνιες παραπληροφόρησης και εναέριες παραβιάσεις.
Η ένταξη της Σουηδίας καθυστερεί λόγω μη αποδοχής από την Τουρκία, αλλά λογικά θα γίνει μετά τις προεδρικές τουρκικές εκλογές. «Φυσικά είναι σημαντικό να ακολουθήσει σύντομα και η Σουηδία. Αν κοιτάξετε το χάρτη υπάρχει ένα κενό στην μας αμυντική γραμμή» καταλήγει η κα Νικάντερ.
*Η κυρία Παίβη Νικάντερ είναι ανεξάρτητη σύμβουλος διαχείρισης πολύπλοκων προγραμμάτων και έχει διδάξει προγράμματα σχετικά με την επιχειρησιακή λειτουργία του ΝΑΤΟ. Ζει και εργάζεται στο Ελσίνκι.
