Άργησε, αλλά ήρθε, το πολυαναμενόμενο τηλεφώνημα του Κινέζου προέδρου, Σι Τζινπίνγκ, στον Ουκρανό ομόλογό του, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στην πρώτη τηλεφωνική επικοινωνία των δύο ηγετών μετά τη ρωσική εισβολή, η οποία σε πρώτη «ανάγνωση» ίσως γεννά συγκρατημένες προσδοκίες για μία ενδεχόμενη ουσιαστικότερη κινεζική παρέμβαση με στόχο να σιγήσουν τα όπλα, καταδεικνύει όμως εκ νέου πόσο στενά ευθυγραμμισμένο ήταν και παραμένει το Πεκίνο με τη Μόσχα.
Μιλώντας στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο Σι Τζινπίνγκ είπε ότι η Κίνα είναι «παρούσα» για τη διευκόλυνση της έναρξης ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων με ζητούμενο την επίτευξη συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός το συντομότερο δυνατόν και στο πλαίσιο αυτό πρόκειται να στείλει ειδικούς απεσταλμένους στην Ουκρανία και να διεξάγει συνομιλίες με όλες τις πλευρές -η Ρωσία παγίως δεν κατονομάζεται ως επιτιθέμενη χώρα.
Ο ίδιος εμφανίστηκε να δεσμεύεται ότι «ως μόνιμο κράτος-μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και υπεύθυνη μεγάλη χώρα», η Κίνα θα παραμείνει ουδέτερη -κάτι που εξ αρχής υποστηρίζει ότι πράττει-, αναφέροντας πως «ούτε θα παρακολουθεί τη φωτιά από μακριά, ούτε και θα ρίξει λάδι στη φωτιά».
Από πλευράς του, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι χαρακτήρισε «εποικοδομητική» την τηλεφωνική επικοινωνία, που φέρεται να διήρκεσε περισσότερο από μία ώρα, διαμηνύοντας ωστόσο ότι η χώρα του δεν θα παραιτηθεί από τα εδάφη της. «Η εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας πρέπει να αποκατασταθεί εντός των συνόρων του 1991», δήλωσε με αναφορά και στην προσαρτηθείσα χερσόνησο της Κριμαίας.
Η Κίνα παραμένει ο κορυφαίος στρατηγικός σύμμαχος της Ρωσίας εν μέσω ενός επιθετικού πολέμου που μαίνεται εδώ και περισσότερο από έναν χρόνο, και το Κίεβο, παρά το σκεπτικισμό του έναντι του Πεκίνου, επιδιώκει να διατηρήσει ανοιχτό το δίαυλο της επικοινωνίας, ιδίως μετά την πρόσφατη επίσκεψη Σι στη Μόσχα, κατά την οποία επαναβεβαιώθηκε η φιλία και σύμπραξη με τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Το τηλεφώνημα ήλθε έπειτα από μήνες πιέσεων εκ μέρους του Κιέβου, ενώ και η Ουάσινγκτον συστηματικά καλούσε τον Σι Τζινπίνγκ να έλθει σε επαφή με τον Ουκρανό ομόλογό του.
Διά στόματος του εκπροσώπου του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Τζον Κίρμπι, οι Ηνωμένες Πολιτείες χαιρέτισαν την επικοινωνία Σι-Ζελένσκι, επισημαίνοντας ότι είναι πρώιμες οι όποιες εκτιμήσεις εάν θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο προς κάποια ουσιαστική πρόταση ή σχέδιο διευθέτησης, αλλά «φυσικά θα καλωσόριζαν» οποιαδήποτε προσπάθεια για ειρήνη εφόσον είναι «δίκαιη» και «βιώσιμη».
«Έχουμε πει εδώ και καιρό ότι θέλουμε αυτός ο πόλεμος να λήξει», δήλωσε ο Τζον Κίρμπι κατά την ενημέρωση των δημοσιογράφων, επαναλαμβάνοντας ότι θα μπορούσε να λήξει «άμεσα» εάν η Ρωσία αποσύρει τα στρατεύματά της από το ουκρανικό έδαφος. Ως προς το τελευταίο, όμως, ο Σι Τζινπίνγκ τηρεί «σιγή ιχθύος» τόσο στο κείμενο θέσεων 12 σημείων που παρουσίασε στον έναν χρόνο πολέμου, όσο και στη συνομιλία με τον Ζελένσκι, όπως τουλάχιστον προκύπτει από την επίσημη σύνοψη της επικοινωνίας που δημοσιοποίησε η κινεζική κυβέρνηση.
Ο Σι Τζινπίνγκ μίλησε για «διαρκή ειρήνη» και «σεβασμό της κυριαρχίας», όμως και πάλι δεν αναφέρεται το όνομα της χώρας που εισέβαλε στην Ουκρανία. Η παράλειψη της Ρωσίας, καθώς της λέξης «πόλεμος» -η Κίνα ούτε μιλά για πόλεμο, ούτε έχει καταδικάσει την εισβολή-, αποτυπώνει εκ νέου πόσο «δεμένο» είναι το σινο-ρωσικό μέτωπο, και καταδεικνύει πόσο δύσκολο θα είναι για την Κίνα να εμφανιστεί ως αξιόπιστος μεσολαβητής στην Ουκρανία.
Όπως και με το κείμενο θέσεων του Φεβρουαρίου, ο Σι Τζινπίνγκ δεν παρέθεσε κάποια συγκεκριμένη πρόταση για τον τερματισμό των συγκρούσεων, αρκούμενος να μιλήσει για «διάλογο και διαπραγμάτευση». Από την άλλη πλευρά όμως, σε ένα θετικό «νεύμα» προς το Κίεβο, δήλωσε ότι «ο αμοιβαίος σεβασμός στην κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα είναι το πολιτικό θεμέλιο των σχέσεων Κίνας-Ουκρανίας».
Παρόλο που η Κίνα επιχειρεί να εμφανιστεί ως ουδέτερος παράγοντας που δύναται να διαπραγματευτεί μία «πολιτική διευθέτηση», το κείμενο θέσεων που έχει υποβάλει απέχει μακράν από το να μπορεί να θεωρηθεί ειρηνευτική πρόταση και απορρίφθηκε από πολλές χώρες, και πρωτίστως τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκλαμβάνεται ως συντασσόμενο με το Κρεμλίνο -δεδομένου ότι καλεί μεν σε σεβασμό κυριαρχίας, αλλά όχι στην απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων- και επί της ουσίας ευθυγραμμίζεται με το ρωσικό αφήγημα ότι η πολιτική διεύρυνσης του ΝΑΤΟ πυροδότησε τη ρωσική εισβολή. Μία εκεχειρία χωρίς απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων θα συνιστούσε επί της ουσίας επικύρωση της κατάληψης εδαφών δίνοντας χρόνο στο στρατό του Πούτιν να ανασυνταχθεί, τονίζει διαρκώς η Ουάσινγκτον.
Το Κίεβο από πλευράς του τηρεί εξαιρετικά προσεκτική στάση έναντι της Κίνας, παρόλο που παράσχει διαρκή διπλωματική και οικονομική στήριξη στον Βλαντιμίρ Πούτιν, και δεν έχει απορρίψει τη μεσολάβηση γνωρίζοντας πως το Πεκίνο μπορεί να ασκήσει αρκετή επιρροή στη Μόσχα για να επηρεάσει τον πόλεμο. Στην πραγματικότητα όλοι αναγνωρίζουν ότι η Κίνα είναι αυτή τη στιγμή η μοναδική χώρα στον κόσμο που μπορεί να έχει έναν άμεσο και καταλυτικό αντίκτυπο στον πόλεμο στην Ουκρανία, και με τον έναν ή τον άλλο τρόπο σε αυτήν στρέφονται.
Διαβάστε επίσης
Λευκός Οίκος: Χαιρετίζει τη συνομιλία Σι Τζινπίνγκ - Βολοντίμιρ Ζελένσκι
