Οι αρχές στο Χονγκ Κονγκ προχώρησαν την Πέμπτη σε μία πράξη με ισχυρό συμβολισμό. Αφαίρεσαν ένα δημόσιο άγαλμα που τιμούσε τους νεκρούς των διαδηλώσεων για την υπεράσπιση της δημοκρατίας. Η καταστολή αυτή στο Πεκίνο έμεινε γνωστή στη συλλογική μνήμη ως η Σφαγή της πλατείας Τιενανμέν. Το ημερολόγιο τότε έγραφε 4 Ιουνίου 1989.
Το μνημειακό άγαλμα με τίτλο «Πύλη της ντροπής», δημιουργήθηκε από τον Δανό γλύπτη Jens Galschiot το 1996. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό σωρό από γυμνά πτώματα, στοιβαγμένα κατά τέτοιο τρόπο, που να παραπέμπει σε οβελίσκο και να απηχεί ακαριαία στο βλέμμα των περαστικών, τη φρίκη της κτηνωδίας. Είναι η μέρα που ο Τενγκ Σιαοπίνγκ έδωσε το πράσινο φως στο στρατό να τερματίσει με αίμα τις φιλελεύθερες φωνές στην Κίνα.
Η σφαγή αυτή είναι μία από τις σελίδες που «πονάνε» την κινεζική πολιτική και τα υψηλά στην ιεραρχία μέλη της επιθυμούν να διαγραφεί από την επίσημη ιστορία της χώρας. Για περισσότερες από δύο δεκαετίες, το άγαλμα του Galschiot ήταν σύμβολο του δημοκρατικού κινήματος σε έναν τόπο που απολάμβανε τον αέρα της ελευθερίας.
Το 1997, εβδομάδες προτού η Βρετανία αποχωρήσει από την περιοχή κι επιστρέψει την επικράτεια σε κινεζικά χέρια, το άγαλμα στάλθηκε στο Χονγκ Κονγκ. Κάθε χρόνο, τη μέρα της τραγικής επετείου, ο κόσμος άναβε κεριά στη μνήμη των θυμάτων. Αλλά κι όταν το Χονγκ Κονγκ γύρισε σελίδα, το άγαλμα μεταφέρθηκε στην πανεπιστημιούπολη προκειμένου να διαφυλαχθεί από το χέρι του Πεκίνου.
Για χρόνια, οι μαθητές μαζεύονταν γύρω του και σε ένα τελετουργικό μνήμης και ιερατικού χαρακτήρα, το ξέπλεναν σα να ήθελαν να ξορκίσουν το κακό που σκέπασε το Χονγκ Κονγκ. Ακόμη και εν μέσω των φοιτητικών διαδηλώσεων και των καταστροφικών πυρκαγιών που ξέσπασαν στην περιοχή το 2019, το άγαλμα υπήρξε κέντρο του σκηνικού καθώς οι διαδηλωτές έστηναν εκεί οδοφράγματα, απέναντι από την αστυνομία. Το μνημείο αυτό ήταν η δική τους Μασσαλιώτιδα απέναντι στον κινεζικό ολοκληρωτισμό.
Η απομάκρυνση του αγάλματος πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της «εθνικής ασφάλειας» που επέβαλε η κινεζική αρχή, για να ανατρέψει τις πολιτικές ελευθερίες και τα σύμβολά της. Τον Ιούλιο, δικαστήριο του Χονγκ Κονγκ καταδίκασε διαδηλωτή για τρομοκρατία και υποκίνηση απόσχισης από την Κίνα. Και τον Σεπτέμβριο, η «Συμμαχία του Χονγκ Κονγκ για την υποστήριξη των Πατριωτικών Δημοκρατικών Κινημάτων στην Κίνα» - μια ομάδα ακτιβιστών που βοήθησε να ταξιδέψει η «Πύλη της Ντροπής» -, αναγκάστηκε να διακόψει την παρουσία της στο διαδίκτυο. Έκτοτε έχουν σιγήσει ηλεκτρονικά πολλές τέτοιες φωνές κι έχουν εξαφανιστεί από τα ράφια των βιβλιοπωλείων όλα τα ενοχλητικά για το καθεστώς βιβλία.
Ο τοπικός Τύπος ανέφερε ότι το άγαλμα ξηλώθηκε πριν καν ξημερώσει, όσο η αστυνομία είχε αποκλείσει την περιοχή, για την αποφυγή τυχόν επεισοδίων. Ο δημιουργός του αγάλματος είχε προηγουμένως μάταια προσπαθήσει να πάρει άδεια από τις Αρχές για να το αφαιρέσει ο ίδιος (και να το σώσει).
