11η Σεπτεμβρίου 2001: Είκοσι χρόνια μετά

11η Σεπτεμβρίου 2001: Είκοσι χρόνια μετά

Η τρομοκρατική επίθεση στους Δίδυμους Πύργους των ΗΠΑ από την οργάνωση της Αλ-Κάιντα, που συγκλόνισε τον κόσμο όσο τίποτα άλλο, φαίνεται πολύ μακρινή σήμερα, ακριβώς 20 χρόνια μετά. Ωστόσο, επηρέασε ποικιλοτρόπως όλο τον κόσμο, τόσο σε πολιτικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο ανθρωπίνων δικαιωμάτων αλλά και στην καθημερινότητα της Δύσης.

Έπειτα από τον Σεπτέμβρη του 2001, εισήχθησαν οι περιορισμοί και οι έλεγχοι εισόδου στα αεροδρόμια. αλλά και σε πολλά άλλα μέρη, που σήμερα, στην εποχή του κορονοϊού δεσπόζουν πλέον. Ωστόσο, οι συνέπειες της 11ης Σεπτεμβρίου ήταν πιο βαθιές.

Η αποχώρηση των τελευταίων αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν έφερε μνήμες του παρελθόντας στο προσκήνιο. Η σαρωτική επικράτηση των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν ανέδειξε το ζήτημα της ευρύτερης επιρροής του φονταμενταλιστικού κινήματος σε ισλαμιστικές οργανώσεις και έφερε στην επιφάνεια τις επιπτώσεις που μπορεί αυτό να επιφέρει.

Μέσα στην αμηχανία που προκάλεσαν οι τραγικές εικόνες αποχώρησης στην Καμπούλ, ο Τζο Μπάιντεν κήρυξε την επιτυχία της αμερικανικής επιχείρησης, αν και με μεγάλο κόστος. Έπειτα από 1 έως 2 τρισεκατομμύρια δολάρια, ο Οσάμα μπιν Λάντεν σκοτώθηκε το 2011 και επιτεύχθηκε συμφωνία με τους Ταλιμπάν να μην πραγματοποιούνται επιθέσεις από το Αφγανιστάν. Αυτό βέβαια ήταν όσα σπαταλήθηκαν, μόνο στο Αφγανιστάν.

Ο «πόλεμος εναντίον της τρομοκρατίας», που είχε κηρύξει ο Τζορτζ Μπους ως απάντηση στο χτύπημα στο συμβολικό σημείο της Νέας Υόρκης, επεκτάθηκε σε όλη τη Μέση Ανατολή, την Αφρική κι ευρύτερα. Ο περιβόητος «πόλεμος» είχε πολλά παράπλευρες συνέπειες. Το αποτέλεσμα των ετερόδοξων συμμαχιών της Δύσης για παράδειγμα ήταν η αναδιαμόρφωση των εξτρεμιστικών οργανώσεων και ο αυταρχικός μετασχηματισμός των καθεστώτων σε πολλές περιοχές.

Η «Αραβική άνοιξη» που ξέσπασε με ορμή στις αρχές του 2011, έφερε στην εξουσία μέχρι πρότινος ακραία ισλαμικά κινήματα αλλά και εξτρεμιστικές οργανώσεις στις εκλογικές διαδικασίες. Η αρχική αισιοδοξία, που δημιουργήθηκε στην Ευρώπη, ιδίως στη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία, εξανεμίστηκε τα επόμενα χρόνια. Ο αντίκτυπος των εξεγέρσεων του αραβικού κόσμου δεν προσέφερε όσα αναμένουν οι κοινωνίες του αραβικού κόσμου, βάζοντας νέα διλήμματα για τη δημοκρατία στην περιοχή.

Το 2021 φέρνει τη Δύση μπροστά σε ένα σταυροδρόμι. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν πως είναι έτοιμες να ανταποκριθούν με νέους τρόπους στις τρομοκρατικές απειλές του 2021, πιο αποτελεσματικές από το να εισβάλουν σε όποια χώρα, βρίσκεται μία τρομοκρατική οργάνωση. Όπως παραδέχθηκε ο Τζο Μπάιντεν, εάν η Αλ Κάιντα έδρευε στην Υεμένη το 2001, οι Αμερικάνοι δεν θα ήξεραν καν που βρίσκεται το Αφγανιστάν.

Η ελπίδα είναι η εικοσαετία που πέρασε να έκανε σοφότερη τη Δύση ευρύτερα αλλά και τις Ηνωμένες Πολιτείες, ώστε να μπορεί να ανταπεξέρχεται τις δυσμενείς συγκυρίες με μεγαλύτερη ψυχραιμία και διορατικότητα.