Το μισογεμάτο ποτήρι μπορεί εύκολα να γίνει μισοάδειο. Το γιατί τη μία φορά θεωρείται μισογεμάτο και την άλλη μισοάδειο, όταν πρόκειται για την ίδια ποσότητα υγρού στο ποτήρι, είναι μία άλλη συζήτηση. Η ουσία είναι ότι όταν το ποτήρι δεν είναι εντελώς γεμάτο, τότε οι κρίσεις του λαού αλλάζουν και πολλές φορές εύκολα και απρόβλεπτα. Δεν το συζητάμε τι συμβαίνει όταν το ποτήρι είναι άδειο…
Η Οικονομία είναι το κλειδί για τα πάντα. Η Οικονομία βρίσκει φίλους και συμμάχους στην χώρα και οπαδούς στις κυβερνήσεις. Δεν υπάρχουν πολλοί σε αυτό τον κόσμο που να κάνουν από επιλογή παρέα με έναν ρακένδυτο και άστεγο ζητιάνο. Αντίθετα, όλοι θέλουν να συμμετέχουν σε ένα πάρτι γεμάτο υποσχέσεις και προοπτικές.
Ο κορονοϊός έχει ήδη προκαλέσει μεγάλα προβλήματα σε όλες τις οικονομίες. Στην Ελλάδα, όμως, υπάρχει μία ιδιαιτερότητα. Η οικονομία δεν είχε σπουδαίες επιδόσεις πριν τον κορονοϊό. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η κρίση «εκβίασε» το γνωστό πρόγραμμα της ΕΕ, από το οποίο η Ελλάδα προβλέπεται να βγει ιδιαίτερα ωφελημένη. Τα 72 δισεκατομμύρια ευρώ δεν υπήρχαν πριν τον κορονοϊό!
Αυτά μέχρι χτες και με βάση τα χτεσινά δεδομένα. Μία νέα έξαρση της επιδημίας μπορεί να αλλάξει και πάλι τα πάντα! Τα χρήματα που μέχρι χτες θεωρούσαμε ως πολλά, να αποδειχτούν τελικά λίγα, σαν τον κουβά με το νερό με το οποίο φιλοδοξούμε να σβήσουμε μία πυρκαγιά που έχει ξεφύγει και έχει πάρει γιγαντιαίες διαστάσεις.
Ναι, αλλά αυτό αφορά τους πάντες! Και είναι έτσι και δεν είναι. Η κρίση αφορά μεν τους πάντες, αλλά μετά από την κρίση δεν θα έχουμε όλοι μας στα χέρια μας προϊόντα που θα τα θέλουν οπωσδήποτε οι άλλοι για να τα ανταλλάξουν με τα δικά τους. Εμείς παράγουμε κυρίως τουρισμό. Αυτό είναι το κύριο προϊόν μας. Τι θα συμβεί στην περίπτωση που η κρίση του κορονοϊού οδηγήσει τους ανθρώπους να αλλάξουν ριζικά τις συνήθειες τους για τις καλοκαιρινές τους διακοπές;
Η μονοκαλλιέργεια της οικονομίας μας είναι έτσι ή αλλιώς κάτι το αρνητικό. Το ερώτημα είναι αν προλαβαίνουμε να κάνουμε κάτι στο «μεταξύ». Κι η αλήθεια είναι ότι σε ένα ή δύο χρόνια δεν αλλάζουν αυτές οι δομές. Χρειάζονται περισσότερο χρονικό περιθώριο και μεγάλες επενδύσεις. Με την κρίση όπως την γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, τα 72 δισεκατομμύρια ευρώ είναι ένα καλό ποσό, αν και εφόσον χρησιμοποιηθεί σωστά. Με την κρίση να επεκτείνεται και να αλλάζει άρδην καταναλωτικές συνήθειες, τα χρήματα αυτά δεν φτάνουν. Και θα φτάσουν για άλλες χώρες; Μα οι άλλοι παράγουν κι άλλα προϊόντα. Ή καλύτερα εκείνοι που πουλάνε περισσότερα από ένα είδη θα έχουν την δυνατότητα να πρωταγωνιστήσουν και στην νέα εποχή, αφού θα έχουν έτσι η αλλιώς έσοδα.
Το ερώτημα είναι τι κάνουμε! Η Επιτροπή Πισσαρίδη προχώρησε σε κάποιες ενδιαφέρουσες προτάσεις. Αλλά πολύ φοβόμαστε ότι χρειάζεται κάτι περισσότερο από αυτό! Χρειάζεται να αποφασίσει κάποιος να περπατήσει στα κάρβουνα. Να βρει λύσεις που θα διεκδικήσουν ακόμη και βραβεία καινοτομίας. Το παράδειγμά της επιτυχίας του να διδάσκεται αύριο στα πανεπιστήμια. Να υιοθετήσουμε πολλά προγράμματα που θα προσπαθήσουν να αλλάξουν την φυσιογνωμία της χώρας. Χρειάζεται δηλαδή μια ουσιαστική… επανάσταση! Και η αλήθεια είναι ότι οι επαναστάσεις χρειάζονται επαναστάτες και δεν βλέπουμε πολλούς από δαύτους μπροστά μας.
Τι εννοούμε αναφερόμενοι σε «προγράμματα»; Τα περιθώρια στον πρωτογενή τομέα είναι τεράστια. Δεν είπαμε να καλλιεργούμε σκόρδα για να σώσουμε το ΑΕΠ της χώρας, αλλά μπορούμε να καλύψουμε τα κενά μας στην παραγωγή κρέατος. Επίσης να επιμείνουμε στην τυποποίηση και στην δημιουργία επώνυμων προϊόντων. Το παράδειγμα της ελληνικής φέτας είναι γνωστό. Θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε ένα ανάλογο πλαίσιο και για άλλα προϊόντα.
Μπορούμε να αναπτύξουμε ένα άλλο είδος τουρισμού, προσφέροντας κατοικίες σε ηλικιωμένους Ευρωπαίους. Δεν αρκεί μόνο να τους προσφέρουμε φορολογικά κίνητρα. Χρειάζεται να δημιουργήσουμε πρότυπα χωριά που θα μπορούν να έχουν το επίπεδο των υπηρεσιών που επιθυμούν. Μπορεί η χώρα να γεμίσει στην κυριολεξία από τέτοιους οικισμούς.
Η τεχνολογία αποτελεί πάντοτε μία πρόκληση για χώρες σαν την Ελλάδα. Η χώρα διαθέτει τα μυαλά και τα κεφάλαια για να μπορέσει να δημιουργήσει μία δυναμική παρουσία στον χώρο. Το παράδειγμα του Ισραήλ είναι ζωντανό και πρέπει να το μελετήσουμε πολύ καλά.
Η χώρα δεν έχει ανάγκη από γενικόλογες αναφορές. Δεν ξέρουμε αν αυτά που αναφέραμε θα είναι τα επιχειρησιακά προγράμματα που πρέπει να έχουν προτεραιότητα ή κάποια άλλα. Το βέβαιο είναι ότι πρέπει να ξεκινήσει η υλοποίηση συγκεκριμένων προγραμμάτων, projects. Με μετρήσιμα αποτελέσματα. Χρειάζεται να αρχίσουμε να τρέχουμε. Καλές οι διαπιστώσεις και οι εκθέσεις, αλλά δεν πρόκειται να μας οδηγήσουν κάπου που δεν μας έχουν ήδη οδηγήσει στο παρελθόν...
Θανάσης Μαυρίδης
