Του Θοδωρή Πελαγίδη*
Το πρώτο σίγουρο είναι ότι υπάρχουν δύο Ελλάδες. Υπάρχει η Ελλάδα του –αμετανόητου- «μεσογειακού Λαϊκισμού» και η Ελλάδα της «Μέσης Γης»**. Κόντρα σε κάθε πρόβλεψη, και μπροστά στην απόγνωση της επικράτησης για τα πολλά επόμενα χρόνια των συριζανέλ, έντρομοι «κεντροαριστεροί» της παλιάς διαίρεσης (κεντροαριστερά – κεντροδεξιά) σηκώθηκαν από τον καναπέ, και με τη βοήθεια και της τύχης, εξέλεξαν τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην ηγεσία της ΝΔ. Μια καθαρή και σταθερή προεκλογική εκστρατεία μαζί με μια έμπρακτη αντισυμβατικότητα που εκφράστηκε επαρκώς από την μη – ψήφιση του κ. Παυλόπουλου, έδωσε τη νίκη. Τα πράγματα άλλαξαν μαζί με τη διεύθυνση του κόμματος, το οποίο μετακόμισε στη λαϊκή γειτονιά του Μοσχάτου.
Το δεύτερο σίγουρο είναι ότι η ΝΔ άλλαξε. Άλλαξε, και αλλάζει, πολύ απλά, γιατί οι ψηφοφόροι που συγκεντρώνονται στο χώρο πέριξ του κέντρου, οι ψηφοφόροι της πολιτικής αγοράς της Μέσης Γης, επικροτούν την εξέλιξη. Νέοι και νέες κυκλοφορούν στο κεντρικό κτήριο, κάποιοι μάλιστα και πρώην φοιτητές μου. Δημοκρατικά και φιλελεύθερα παιδιά, ίσως να λείπει καμιά φορά η εμπειρία αλλά αυτό μπορεί να αποκτηθεί. Η έκπληξη για μένα είναι ότι η ΝΔ έχει και πολύ καλό υλικό βουλευτών, όπως έχω διαπιστώσει από τις όποιες επαφές μου. Δεν ισχύει αυτό που λένε ότι το κόμμα γενικώς και αορίστως είναι βαρίδι. Πιθανώς η εκτίμηση αυτή να ισχύει για την περιφέρεια. Σε κάθε περίπτωση, ξέρετε κάνα κόμμα που γενικώς, ως μηχανισμός, δεν είναι βαρίδι σήμερα; Όλα αυτά βέβαια δεν αναιρούν το γεγονός ότι, όπως μου είπε κάποτε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, πρέπει κανείς με φανάρι να ψάχνει συνεχώς για νέα πρόσωπα και για τους καλύτερους, σε όλη την επικράτεια.
Το τρίτο σίγουρο είναι ότι στις όποιες συσκέψεις συμμετείχα έως τώρα για το πρόγραμμα βλέπω πολλές φυσιογνωμίες από το Πανεπιστήμιο και την αγορά που κατά καιρούς βοηθούν όπως μπορούν αυτό που ονομάζω εγώ, γενικότερα τις δυνάμεις της ευρωπαϊκής φιλοδοξίας, από όπου κι αν προέρχονται πολιτικά. Θα γελάσετε αλλά το κλίμα είναι πιο δημιουργικό από ότι κανείς νομίζει.
Το τέταρτο σίγουρο είναι ότι ποτέ κανένας, μια και δεν προέρχομαι από τον χώρο αυτό ή τουλάχιστον από αυτό που χώρος ήτανε κάποιες φορές στο παρελθόν, δεν χρησιμοποίησε την κομματική του ιστορία ή διαδρομή για να υποτιμήσει τη γνώμη μου. Να πω λοιπόν ότι το κλίμα είναι καλό, φιλόξενο, συνεργατικό. Η δήλωση του Προέδρου ότι η ΝΔ είναι εκκλησία με πόρτες ανοικτές κι όχι λεωφορείο αριθμημένων θέσεων είναι αληθινή, τουλάχιστον μέχρι σήμερα και από αυτό που προσωπικά τουλάχιστον βιώνω εγώ. Που σημαίνει ότι η σωστή πολιτική είναι να πάρει η ΝΔ για το πρόγραμμά της και τον πολιτικό της λόγο οτιδήποτε είναι καλό και σωστό από οπουδήποτε. Μια ιδέα που είναι καλή για το ευρύτερο συμφέρον γιατί να είναι κεντροδεξιά ή κεντροαριστερή όταν –προσοχή- η παραγωγική βάση του νέου, gig καπιταλισμού, της τέταρτης 'βιομηχανικής επανάστασης και της sharing economy, έχει αλλάξει εκ βάθρων τις παραγωγικές δομές και αποδομήσει τη βάση της κεντροαριστεράς και της κεντροδεξιάς στην κοινωνία.
Αναφέρομαι σε όλα αυτά προσπαθώντας να απαντήσω ελεύθερα στην ερώτηση του Liberal που αφορά το εάν μετά το τέταρτο μνημόνιο θα υπάρξει πέμπτο κοκ. Ναι, ναι εφόσον δεν επιβληθούν οι δυνάμεις της Μέσης Γης και ένας Έλληνας που να την εκπροσωπεί. Υποτιμούμε όλοι το πολιτικό ρίσκο και την εμπιστοσύνη. Η οικονομία είναι πρώτα αυτά. Αυτά συγκροτούν τις προσδοκίες, το α και το ω όπως έλεγε ο Keynes των προοπτικών μιας οικονομίας. Οι επενδυτές στο Σίτυ του Λονδίνου, για παράδειγμα, δεν πιστεύουν στα μάτια τους με αυτό που έχουν δει τα τελευταία δύο χρόνια. Έχουν τσατιστεί με την Ελλάδα, έχουν χάσει λεφτά, δεν θέλουν πια να ακούνε. Εκτός κι αν υπάρξει πολιτική αλλαγή (να είμαι ειλικρινής, κάποια δυσκολία υπάρχει και εδώ).
Ο κ. Τσίπρας έχασε την ευκαιρία να διασωθεί το φθινόπωρο του 2015. Να γυρίσει γρήγορα σελίδα για να ξεχαστεί και η προηγούμενη κάπως. Ο λογαριασμός δεν είναι τώρα του πρώτου εξαμήνου του 2015 μόνο. Είναι και η τρομερή απογοήτευση για το μετά, για μην πω τίποτα χειρότερο. Και κυρίως η ιδέα της ισοπέδωσης που κυριαρχεί στα σκουριασμένα και πελατειακά μυαλά που πιστεύουν ότι όλα αλλάζουν, η πολιτική όμως ποτέ.
Ναι, η κατάσταση θα αλλάξει με την πολιτική αλλαγή, ακόμη και στην πολύ αρχή χωρίς να γίνει κάτι το ιδιαίτερο. Και ανεξαρτήτως ότι πρέπει αμέσως μετά να γίνουν πολλά. Αυτά τα πολλά όμως για να γίνουν χρειάζονται «κλίμα» στην αρχή. Κλίμα μιας ευρείας φιλοευρωπαϊκής κυβέρνησης με πυξίδα τον πραγματισμό και την επιβίωση της χώρας στον τρομερό διεθνή ανταγωνισμό. Δεν υπάρχει τίποτα άλλο.
Σε αυτούς που διστάζουν και ενίστανται, να πω ότι πρέπει να κυριαρχήσει ο ρεαλισμός. Αλλά και η ΝΔ δεν πρέπει να διστάζει να πει το καινούργιο. Να είναι το καινούργιο που να περιέχει βέβαια και ό,τι καλό παλαιό και έμπειρο. Και τότε, όπως και στον Άρχοντα των Δακτυλιδιών, στο τέλος θα σηκωθούν και τα δέντρα να πολεμήσουν/ψηφίσουν.
Ναι, υπάρχει ο Έλληνας Macron, κύριοι πιστωτές του ΔΝΤ, αφήστε τη δικαιολογία αυτή. Υπάρχει κύριε Moscovici και φοράει και γραβάτα.
Στη μνήμη του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.
*Ο Θοδωρής Πελαγίδης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, NR senior fellow, Brookings Institution.
**Το τελευταίο (Απρίλιος 2017) βιβλίο του συγγραφέα, Μέση Γη. Η Επιστροφή του Πολιτικού Κέντρου. Θεωρία και οικονομικές πολιτικές για την ανασυγκρότηση της αστικής δημοκρατικής παράταξης, Εκδόσεις Παπαζήση.
