Ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Goldman Sachs και διάσημος για την επινόηση του όρου BRICs, λόρδος του Γκάτλεϊ, Τζιμ Ο' Νιλ*, μιλάει στο liberal.gr για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας και τις χώρες που θα κυριαρχήσουν την επόμενη δεκαετία στον πλανήτη. Παράλληλα, δίνει την εκτίμησή του για την επόμενη παγκόσμια κρίση, την Ιταλία, το Brexit και την αδυναμία της Ελλάδας να αλλάξει προς το καλύτερο.
Ο Βρετανός οικονομολόγος πιστεύει ότι η Ινδία είναι η πιο «καυτή» οικονομία των επόμενων ετών και τονίζει ότι ο σημαντικότερος παράγοντας που απασχολεί σήμερα την παγκόσμια οικονομία είναι η αύξηση των Κινέζων καταναλωτών. Σύμφωνα με τον κ. Ο' Νιλ, η Ευρώπη δεν μπορεί να αντέξει σε καμία περίπτωση μία νέα κρίση σαν την ελληνική, πόσο μάλλον αν αυτή προέλθει από την Ιταλία.
Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Μαριόλη
- Είστε παγκοσμίως γνωστός για την επινόηση του όρου BRICs. Η αλλαγή στην παγκόσμια οικονομική ισχύ από τις ανεπτυγμένες οικονομίες G7 που προβλέψατε πριν από 17 χρόνια βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Την ίδια ώρα, ο προστατευτισμός ενισχύεται και οι λαϊκιστές κερδίζουν έδαφος. Τι πρέπει να περιμένουνε για τα επόμενα χρόνια;
Μέσα στη δεκαετία που διανύουμε, το παγκόσμιο ΑΕΠ έχει μεγεθυνθεί περίπου κατά 3,5%, λιγότερο από το 3,7% της προηγούμενης δεκαετίας αλλά περισσότερο από το 3,3% που αναπτύχθηκε τις δεκαετίες του '80 και του '90. Σχεδόν όλη η επιτάχυνση οφείλεται στην Κίνα και λιγότερο βαθμό στην Ινδία. Η αθροιστική ανάπτυξη των BRICs μέσα στη δεκαετία είναι απογοητευτική κυρίως λόγω της Βραζιλίας και της Ρωσίας. Όμως, όλες οι οικονομίες των BRIC είναι στις 12 μεγαλύτερες του κόσμου. Για παράδειγμα, η Βραζιλία είναι το ίδιο μεγάλη με την Ιταλία παρά την κακή δεκαετία. Στην επόμενη δεκαετία, η Κίνα θα αναπτυχθεί με ρυθμό της τάξης του 5% και η Ινδία ακόμη περισσότερο γύρω στο 6%, ενώ η παγκόσμια οικονομία γύρω στο 3,5%.
- Συμφωνείτε με όσους προβλέπουν ότι η επόμενη παγκόσμια κρίση θα προέλθει από την απότομη προσγείωση της Κίνας;
Εξ ορισμού, η επόμενη κρίση μπορεί να προέλθει από πολλές χώρες. Θα μπορούσε να προέλθει φυσικά και από την Κίνα αλλά τις ίδιες πιθανότητες έχει να προέλθει για μία ακόμη φορά από τις Ηνωμένες Πολιτείες και δυστυχώς είναι ακόμη πιθανότερο να προέλθει από την Ιταλία, αν η Ρώμη, οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο χειριστούν το ιταλικό ζήτημα με λάθος τρόπο.
- Ποιες χώρες αξίζει να παρακολουθεί κανείς για τις μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης που εμφανίζουν;
Η οικονομική ανάπτυξη ωθείται από δύο βασικές δυνάμεις, το μέγεθος του εργατικού δυναμικού μιας χώρας και την παραγωγικότητά της. Αυτό σημαίνει ότι οι χώρες με μικρό σε μέγεθος εργατικό δυναμικό δεν μπορούν να μεγαλώσουν – αν και μπορούν να γίνουν πλούσιες. Οι χώρες στις οποίες αυξάνεται ραγδαία το εργατικό δυναμικό και θα μπορούσαν να γίνουν μεγάλες είναι η Ινδία, η Ινδονησία, το Βιετνάμ και η Νιγηρία. Από αυτές θα έλεγα ότι η περίπτωση της Ινδίας είναι η πιο ενδιαφέρουσα, ενώ στην απίθανη περίπτωση που καταφέρουν να ενισχύσουν σημαντικά την παραγωγικότητά τους, οι Ινδοί θα μπορούσαν να αναπτύσσονται με 10% για πολλά χρόνια. Εντούτοις, συνολικά για τον πλανήτη, η συνεχιζόμενη αύξηση των Κινέζων καταναλωτών είναι πιο σημαντικό πράγμα.
- Ποια είναι η γνώμη σας για τις μέχρι σήμερα διαπραγματεύσεις για το Brexit; Θα προτιμούσατε να διεξαχθεί ένα δεύτερο δημοψήφισμα για να αποφευχθεί το σκληρό Brexit;
Η Μ. Βρετανία θα έπρεπε να έχει ξεκινήσει με διαφορετικό τρόπο τις διαπραγματεύσεις αλλά αυτό έγινε και δεν αλλάζει. Εκτιμώ ότι υπάρχει καλή πιθανότητα να έχουμε συμφωνία μέχρι τα Χριστούγεννα. Όσο για το δημοψήφισμα, πιστεύω ότι για να δικαιολογηθεί μία δεύτερη προσφυγή στις κάλπες χρειάζεται είτε μία μεγαλύτερη δημοσκόπηση ή/και να αποδυναμωθεί πολύ περισσότερο η βρετανική οικονομία.
- Η Ιταλία δεν είναι Ελλάδα και οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι το γνωρίζουν καλά, με αποτέλεσμα να προσπαθούν να αποφύγουν το ξέσπασμα της κρίσης. Πως βλέπετε να εξελίσσεται η κατάσταση;
Η Ιταλία σίγουρα δεν είναι Ελλάδα και σε καμία περίπτωση ούτε η Ρώμη ούτε οι Βρυξέλλες μπορούν να αντέξουν οτιδήποτε πλησιάζει στην ελληνική κρίση.
- Μετά από τρία μνημόνια η Ελλάδα έχει επιστρέψει σε ανάπτυξη αλλά αναιμική και οι επενδυτές δεν αγγίζουν ελληνικά assets. Πιστεύετε ότι η Ελλάδα έχει ξεφύγει από τον κίνδυνο της καταστροφής;
Για να είμαι ειλικρινής δεν το γνωρίζω, όμως υποπτεύομαι ότι δυστυχώς η Ελλάδα στην πραγματικότητα δεν έχει αλλάξει- δεν έχει μεταρρυθμιστεί αρκετά, σε αντίθεση με άλλες χώρες που τα έχουν καταφέρει, όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιρλανδία.
* Ο 61χρονος Τζιμ Ο' Νιλ εργάστηκε στην Goldman Sachs την περίοδο 1995-2013 και τα περισσότερα χρόνια ήταν ο επικεφαλής οικονομικής ανάλυσης του παγκόσμιου επενδυτικού κολοσσού. Το 2010 έγινε πρόεδρος της Goldman Sachs Asset Management, όπου διαχειριζόταν κεφάλαια ύψους 800 δισ. δολαρίων. Ο Βρετανός οικονομολόγος θεωρείται «γκουρού» της αγοράς συναλλάγματος και μία από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες στον τομέα των Οικονομικών για τη δεκαετία του 2000. Το 2001 επινόησε τον όρο BRICs, το αρκτικόλεξο που αναφέρεται στις χώρες Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία και Κίνα ως τις οικονομικές δυνάμεις που θα μπορούσαν να αλλάξουν τις παγκόσμιες ισορροπίες. Από τον Μάιο του 2015 έως τον Σεπτέμβριο του 2016 διετέλεσε υφυπουργός Οικονομικών της Μ. Βρετανίας, με βασική αποστολή την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης στο βόρειο τμήμα της Μ. Βρετανίας στο project «Northern Powerhouse» και την ενδυνάμωση των εμπορικών δεσμών με την Κίνα.
