Της Βάσως Κόλλια*
Τις τελευταίες μέρες η κυβέρνηση έσπασε ένα ακόμη ρεκόρ ευτελισμού και απαξίωσης του Ελληνικού Κοινοβουλίου. Κατέθεσε προς ψήφιση 22 υπουργικές τροπολογίες, 16 από αυτές μέσα σε μια μόνο μέρα!
Θα πει βέβαια κάποιος και γιατί είναι κακό αυτό; Ας τα πάρουμε λοιπόν με την σειρά.
Όπως όλοι θα έχετε ακούσει ή διαβάσει πέραν των κανονικών άρθρων ενός νομοσχεδίου στην Βουλή, υπάρχουν και οι τροπολογίες. Ενίοτε τις λέμε και (ν)τροπολογίες υποδηλώνοντας την αδιαφάνεια μιας διαδικασίας που προσβάλλει σε πολλές περιπτώσεις,τόσο το Σύνταγμα, όσο και την κοινοβουλευτική λειτουργία του πολιτεύματος.
Τι είναι όμως μια τροπολογία; Συνήθως είναι μια σύντομη διάταξη που προστίθεται σε ένα νομοσχέδιο και ρυθμίζει κάτι περιπτωσιολογικό και μικρό σε μέγεθος πρόβλημα. Υπάρχει, γιατί από μόνη της, ως διάταξη δεν μπορεί να αποτελέσει νομοσχέδιο ή δεν βρίσκεται σε συνάφεια με νομοσχέδιο που συζητείται μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή στην Βουλή. Συνήθως και θεωρητικά πάντα,εμφανίζεται μια τροπολογία για να ρυθμίσει ένα θέμα επείγον που αφορά έναν ικανό αριθμό πολιτών που πρέπει να βρουν μια έστω και προσωρινή λύση.
Ας κρατήσουμε λοιπόν δυο στοιχεία : το επείγον και το περιπτωσιολογικό. Γιατί όμως πολλές φορές αντιπολίτευση αλλά και συμπολίτευση αντιδρούν στην εμφάνιση τροπολογιών και μάλιστα άσχετων με το αντικείμενο ενός νομοσχεδίου;
Κατ/ αρχάς η συζήτηση ενός νομοσχεδίου στην Βουλή πρέπει να δίνει τον απαραίτητο χρόνο σε βουλευτές, κόμματα αλλά και ενδιαφερόμενους φορείς να το μελετήσουν, να διαμορφώσουν θέση και αντιρρήσεις, να τις "επικοινωνήσουν" με την κοινωνία και να επηρεάσουν όσο μπορούν την τελική διαμόρφωσή του. Για αυτό και ένα νομοσχέδιο ξεκινάει από την αρμόδια επιτροπή βουλευτών στην οποία και συζητείται κανονικά σε τρεις συνεδριάσεις, εκ των οποίων στην μια, καλούνται και φορείς να τοποθετηθούν δημόσια επίσης του θέματος.
Τα τελευταία επτά χρόνια, αλλά και αρκετές φορές παλιότερα,η συζήτηση των τριών συνεδριάσεων περιοριζόταν σε μία, καθώς το νομοσχέδιο χαρακτηριζόταν κατεπείγον και μέσα σε δύο μέρες έπρεπε να ψηφιστεί. Βέβαια,ακόμη και σε αυτή την περίπτωση,τηρούνταν τόσο η πρόσκληση κοινωνικών φορέων όσο και η στοιχειώδης συζήτηση μεταξύ των βουλευτών της αρμόδιας επιτροπής.
Φανταστείτε τώρα,ότι αφού το νομοσχέδιο έχει συζητηθεί στην επιτροπή από μία έως τρεις ημέρες και αφού ξεκινήσει η συζήτησή του για την ψήφισή του στην Ολομέλεια πια της Βουλής, να εμφανίζονται δέκα, δεκαπέντε, είκοσι νομοθετικές διατάξεις άσχετες με μορφή τροπολογίας (90% εκπρόθεσμες) που αιφνιδιάζουν το σώμα των βουλευτών, τα κόμματα και τους ενδιαφερόμενους. Για όλες αυτές δεν υπάρχει συνήθως ούτε χρόνος συζήτησης, ούτε διασταύρωση απόψεων, ούτε καν η δυνατότητα επιρροής στην κυβερνητική /πλειοψηφική θέληση των βουλευτών.
Γιατί όμως τόσες πολλές τροπολογίες:Παρατηρώντας τους πρώτους 12 μήνες λειτουργίας του Κοινοβουλίου, μετά την ανάληψη της εξουσίας από ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ,ψηφίστηκαν 26 νομοσχέδια και εμφανίστηκαν σε αυτά 153 (!!!) τροπολογίες! Από αυτές 1 (!!) μόνο δεν έγινε δεκτή, 6 αποσύρθηκαν μετά από αντιδράσεις ακόμη και της κυβέρνησης! Οι υπόλοιπες όμως 146 ψηφίστηκαν κανονικά!
Άρα το φαινόμενο των προηγούμενων ημερών δεν είναι κάτι ιδιαίτερα καινούργιο για την κυβέρνηση Τσίπρα, αλλά μια συνήθης πρακτική.
Η εμφάνισή τους, τόσο συχνά,υποδηλώνει ορισμένα πολύ αρνητικά στοιχεία του κυβερνητικού έργου αλλά και της λειτουργίας του δημοσίου συνολικά :
α) Πολλές, από αυτές,ήταν παρατάσεις προθεσμιών για υλοποίηση πολιτικών που τελικά δεν ήταν εφικτό να ξεκινήσουν. Δηλαδή το ίδιο το δημόσιο δίνει παρατάσεις στον εαυτό του να υλοποιήσει νόμους που το ίδιο ψήφισε!
β) Πολλές,από αυτές, ήταν αναβολή υλοποίησης μέτρων γιατί άλλαξε η κυβέρνηση και δεν ήθελε πια να τα υλοποιήσει.. αλλά "φόβου της τρόϊκας" δεν μπορούσε και να τα πάρει πίσω!
γ) Πολλές, από αυτές ήταν σημαντικά πολιτικά μέτρα που η κυβέρνηση ήθελε να τα εμφανίσει αιφνιδιαστικά και χωρίς πολλές κουβέντες. Πραξικοπηματικά !
δ) Πολλές, ήταν αιτήματα πολύ συγκεκριμένων ομάδων πίεσης και συμφερόντων...κοινώς ρουσφέτια!
ε) Πολλές ήταν ..φωτογραφίες! Αφορούσαν ελάχιστα άτομα και συμφέροντα ή ακόμη και μέχρι και δέκα πολίτες!
στ) Πολλές ήταν "κρυφές" ρυθμίσεις! Τι εννοώ; φανταστείτε μια διάταξη που λέει : "τροποποιείται το άρθρο 10 του Ν 31276 όπως ισχύει μετά το άρθρο 10 του Ν 27700"!! Αυτή η σύντομη διατύπωση (θεωρητικά ουκ εν τω πολλώ το ευ) συνήθως συνοδεύεται και από μια αιτιολογική έκθεση που εξηγεί τι αφορά, αλλά πρακτικά "αποκρύπτει" τι ακριβώς ρυθμίζει η τροπολογία.
Τι συμπέρασμα βγαίνει από τα παραπάνω;
Αβίαστα θα έλεγε κανείς ότι το Νομοθετείν δια του Τροπολογείν,αποτελεί μια παραβίαση βασικών κοινοβουλευτικών αρχών. Διαχρονικά! Μόνη λύση η κατάργησή της όλης διαδικασίας. Ναι ξέρω... θα βγουν όλα τα κόμματα και θα μιλήσουν για την χρησιμότητα της ύπαρξής τους, για τα επείγοντα και τα σημαντικά. Αλλά τίποτε από αυτά δεν είναι σοβαρό επιχείρημα. Πρέπει η κάθε κυβέρνηση που θέλει να κυβερνήσει να αυτοπειθαρχεί στον προγραμματισμό της (αν διαθέτει κάτι τέτοιο), να "κόβει" τις "κρυφές" ρυθμίσεις και τις φωτογραφικές διατάξεις, να εκπονεί ίσως λιγότερα αλλά σοβαρότερα νομοσχέδια, ή ίσως περισσότερα και πιο συνεκτικά νομοσχέδια. Οι τροπολογίες αποτελούν μια "οθωμανική" αντίληψη της νομικής αυθαιρεσίας του κράτους. Και στο τέλος δεν εμπεδώνουν κανένα αίσθημα δικαίου στον πολίτη. Αντιθέτως...του δείχνουν ότι "αν έχεις την σωστή άκρη" όλα γίνονται σε αυτή την χώρα... ακόμη και με τροπολογία στις 12 παρά 5!
* Η κα Βάσω Κόλλια είναι πολιτικός επιστήμων, πρώην Γενική Γραμματέας Ισότητας των Φύλων του Υπουργείου Εσωτερικών.
