Της Έφης Στεφοπούλου*
Ο Stephane είναι ένας κομψός 45αρης Γάλλος. Δουλεύει στο γαλλικό υπουργείο εσωτερικών εδώ και 3 χρόνια. Πριν από αυτό, συντόνιζε τη δουλειά για θέματα καλής νομοθέτησης στον ΟΟΣΑ για 5 χρόνια. Έχει αποφοιτήσει από την γαλλική ΕΝΑ (Εcole Nationale d' Administration) κι αφού τοποθετήθηκε στο γαλλικό υπουργείο εξωτερικών όπου εργάστηκε κάμποσα χρόνια, μεταπήδησε στην Hyundai στο Τόκιο για 2 χρόνια πριν επιστρέψει στη Γαλλική διοίκηση. Αυτή είναι κινητικότητα! Η κινητικότητα που επιτρέπει σε έναν υπάλληλο να πάρει αλλά και να μεταδώσει γνώσεις και εμπειρίες τόσο μεταξύ διαφορετικών φορέων του δημοσίου και διεθνών οργανισμών όσο και μεταξύ φορέων του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα. Αλλά η καριέρα του Stephane μοιάζει όνειρο θερινής νυκτός για τους Έλληνες συναδέλφους του, οι οποίοι πασχίζουν να τον ανταγωνιστούν με πενιχρά μέσα και εμπειρίες, σχεδόν αποκλειστικά χάρη στο φιλότιμό τους και τα διαβάσματά τους.
Η κινητικότητα, που αποτέλεσε πρόσφατα ένα από τα αγκάθια της αξιολόγησης, ήταν μέχρι την έλευση της μνημονικής εποχής μια διαδικασία που ελέγχονταν απολύτως από την πολιτική ηγεσία: Το σύνολο των αποσπάσεων και μετατάξεων εντός της κεντρικής διοίκησης προϋπέθετε τη σύμφωνη γνώμη και υπογραφή σε επίπεδο Υπουργών, ενισχύοντας την πολιτική εξάρτηση και αναπαράγοντας τα πελατειακά δίκτυα.
Η πρώτη μνημονιακή αναφορά στην κινητικότητα έγινε τον Μάιο 2013: «Για την περαιτέρω προώθηση της ατζέντας των μεταρρυθμίσεων κατά τη διάρκεια του 2013 οι Αρχές θα εξασφαλίσουν ότι σωρευτικά 12.500 υπάλληλοι έχουν τοποθετηθεί στο σχήμα κινητικότητας της εργασίας έως τέλη Ιουνίου 2013 και 25.000 υπάλληλοι μέχρι το Δεκέμβριο του 2013.»
5 χρόνια αργότερα, κι ενώ η Τρόικα γίνεται όλο και πιο συγκεκριμένη στις διατυπώσεις της, η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει καταφέρει να εφαρμόσει ένα σύστημα κινητικότητας που θα ανταποκρίνεται στις σύγχρονες αρχές ανάπτυξης του ανθρώπινου κεφαλαίου. Σερνόμενη κυριολεκτικά από τα μνημονιακά κελεύσματα, αναγκάζεται να νομοθετήσει ένα σύστημα κινητικότητας το οποίο αμέσως μετά αποδομεί με τροπολογίες. Έτσι, πριν λίγες ημέρες, ψηφίστηκε, μια ακόμα, τροπολογία (η υπ. Αρ. 1530 ειδ. 147) σύμφωνα με την οποία για να ζητήσει κάποιος φορέας προσωπικό στο πλαίσιο της κινητικότητας δεν θα απαιτείται πλέον ο φορέας αυτός να έχει οργανόγραμμα, ούτε να έχει περιγράψει την θέση για την οποία θέλει τον υπάλληλο που ζητά! «Μα γίνεται να λειτουργούν φορείς χωρίς να έχουν ένα στοιχειώδες, έστω, οργανόγραμμα;» θα αναρωτηθεί κανείς. Ναι, στην ελληνική διοίκηση γίνεται! Και αντί η κυβέρνηση να λαμβάνει κάθε δυνατό μέτρο που θα αναγκάζει τους φορείς να οργανωθούν, κάνει το ακριβώς αντίθετο.
Έτσι, με την πρόσφατη τροπολογία, θα μπορεί κάποιος φορέας χωρίς οργανόγραμμα (πχ κάποιος από τους δεκάδες νέους φορείς που έχει συστήσει ο ΣΥΡΙΖΑ και για τους οποίους έχει παραπέμψει σε μελλοντικό διάταγμα την έκδοση οργανογράμματος) να παίρνουν προσωπικό με απόσπαση από άλλους φορείς του Δημοσίου, χωρίς καν να περιγράφουν τι το θέλουν το προσωπικό, χωρίς, δηλαδή να δίνουν περίγραμμα θέσης. Ο διοικητής κάθε φορέα θα αποφασίζει: «Θέλω 10 κομμάτια – στείλτε μου»! Είναι υποτιμητικό για τους δημοσίους υπαλλήλους να τους αντιμετωπίζουν σαν σακιά για ανταλλαγή μεταξύ φορέων. Οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι επαγγελματίες με συγκεκριμένες γνώσεις, ικανότητες και δεξιότητες. Ο καθένας (θα έπρεπε να) προσλαμβάνεται και να μετακινείται για να κάνει συγκεκριμένη δουλειά. Όσο οι κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν τους δημοσίους υπαλλήλους ως κουκιά στην κάλπη και όχι ως επαγγελματίες, τόσο θα εισπράττουν μη επαγγελματικές συμπεριφορές. Ο φαύλος κύκλος, που, εν τέλει, βλάπτει όλους τους πολίτες, δεν πρόκειται να σπάσει όσο η κυβερνητική πλειοψηφία ψηφίζει κουτοπόνηρες τροπολογίες που αποδομούν τα σπιθαμιαία – έστω – βήματα, προς τον εξορθολογισμό του συστήματος κινητικότητάς που έχουν γίνει.
Κάθε φορά που ένας εργαζόμενος μετακινείται, μεταφέρει τεχνογνωσία, δεξιότητες, νέες ιδέες και πρακτικές στην οργάνωση που τοποθετείται, ενισχύοντας έτσι την καινοτομία και την προσαρμοστικότητά της: αυτό οι Γάλλοι το ξέρουν καλά. Οι έλληνες ρουσφετοπράκτες πολιτικοί, το αγνοούν συνειδητά.
* Η κα Έφη Στεφοπούλου είναι Υπεύθυνη του τομέα Δημόσιας Διοίκησης στο Ποτάμι. (Πρώην αντιπρόεδρος της Ένωσης Αποφοίτων της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης).
Φωτογραφία: Shutterstock
