Επειδή, πολλοί ξαφνιάστηκαν για την επιθετική και τοξική ρητορική του Ερντογάν, αξίζει να θυμηθούμε ότι αυτή ήταν η κανονική προσέγγιση της Άγκυρας απέναντι στην Αθήνα τουλάχιστον κατά τους τελευταίους 18 μήνες. Δεν πρόκειται για εγκατάλειψη μιας εποικοδομητικής στάσης αλλά για επιστροφή στην πραγματική τουρκική στρατηγική.
Αν κάποιοι αναρωτιούνται τι επιδιώκει ο Ταγίπ Ερντογάν, τότε θα πρέπει να θυμηθούν αυτό το οποίο σταθερά υποστηρίζουμε κάποιοι στην Αθήνα, ότι οι διερευνητικές επαφές είναι ένα μοτίβο συζήτησης, που καθόλου δεν αρέσει στην Άγκυρα και το οποίο αναγκάστηκε να αποδεχθεί υπό την πίεση των εξελίξεων τον περασμένο Νοέμβριο.
Το τοπίο που προτάσσει η Τουρκία είναι ένας διάλογος εφ' όλης της ύλης, με όρους που θα θέσει η ίδια και με το φάσμα της σύγκρουσης και των απειλών να κρέμονται πάνω από την Αθήνα. Σε αυτή τη λογική θα μπορούσε κανείς να ερμηνεύσει το χθεσινό παραλήρημα του προέδρου Ερντογάν ως μια προσπάθεια η Τουρκία να αποδράσει από τη διαδικασία των διερευνητικών και να επιστρέψει σε λογικές ισχύος, τετελεσμένων και εκβιασμών.
Γιατί τώρα; Φαίνεται ότι η Άγκυρα έχει προεξοφλήσει τη στήριξη του Βερολίνου στο πλαίσιο της Ε.Ε., οτιδήποτε κι αν συμβεί, ενώ την ίδια στιγμή θεωρεί ότι η Ουάσινγκτον είναι αρκετά εγκλωβισμένη στα εσωτερικά ζητήματα που καλείται να αντιμετωπίσει, όπως η πανδημία, η παραπομπή Τραμπ, καθώς και το γεγονός ότι οι προτεραιότητες στην αμερικανική εξωτερική πολιτική βρίσκονται περισσότερο στον Ειρηνικό, παρά στην Μεσόγειο.
Φαίνεται πως επιδίωξη του τουρκικού καθεστώτος είναι να σηκώσει τόσο πολύ τους τόνους, ώστε να αναγκάσει την Αθήνα να αποχωρήσει από το τραπέζι των διερευνητικών. Οι προσωπικές επιθέσεις προς τον Έλληνα πρωθυπουργό φαίνεται να έχουν και αυτή τη διάσταση, έτσι ώστε την επόμενη ημέρα, η Άγκυρα να μπορεί να εκμεταλλευτεί επικοινωνιακά τη δήθεν αδιαλλαξία της Αθήνας και να προχωρήσει και στην νομιμοποίηση της επανέναρξης των παράνομων δραστηριοτήτων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Βεβαίως υπάρχει και το μέτωπο του Κυπριακού. Με τη βοήθεια ή με την παρασκηνιακή χειραγώγηση του Λονδίνου, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, φαίνεται να επιχειρεί μια συζήτηση η οποία απομακρύνεται από το πλαίσιο το οποίο έχουν θέσει τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, γεγονός που δίνει την δυνατότητα στην Άγκυρα να προσεγγίζει το θέμα της Κύπρου με ακόμη μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, επαναλαμβάνοντας σε όλους τους τόνους ότι η διχοτόμηση και η νομιμοποίησή της είναι το μόνο που δέχεται να συζητήσει.
Για την Αθήνα, το δίλημμα δεν είναι μεγάλο. Αυτό που έχει να κάνει είναι να μην ακολουθήσει την Άγκυρα σε αυτό το παιχνίδι της έντασης, να προσπαθήσει να κρατήσει τη διαδικασία των διερευνητικών ζωντανή ή τουλάχιστον να μη θεωρηθεί αυτή υπεύθυνη για τη κατάρρευσή τους.
* Ο Κώστας Υφαντής είναι Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
