Ο κ. Α. Νταβούτογλου πριν αναλάβει το Υπουργείο Εξωτερικών (2009-2014) ενεργούσε ως διαμεσολαβητής τουρκικής πρωτοβουλίας προκειμένου να επιτευχθεί εξομάλυνση των σχέσεων της Συρίας με το Ισραήλ. Ήταν η εποχή "έρωτα" Συρίας-Τουρκίας, τότε που Τούρκοι επενδυτές ειδικά στον τομέα του τουρισμού αγόραζαν αλυσίδες συριακών ξενοδοχείων με στόχο κυρίως το Χαλέπι και την ευρύτερη περιοχή της Βορειοδυτικής Συρίας. Μία εποχή που τα τουρκικά εμπορεύματα κυριαρχούσαν στις αγορές και τα παζάρια της Συρίας. Τότε ακριβώς που η κυβέρνηση Άσαντ αποφάσισε την ακτοπλοϊκή σύνδεση της Λαττάκειας με τα κατεχόμενα στην Κύπρο.
Λίγοι μεταξύ συμμάχων και εταίρων θυμούνται τις εντονότατες παραστάσεις της χώρας μας και των Ελλήνων διπλωματών για την παράνομη ακτοπλοϊκή σύνδεση Συρίας κατεχομένων, αλλά κυρίως τη θέση μας και τη δομημένη επιχειρηματολογία μας για τις συναντήσεις του κ. Νταβούτογλου με τον κ. Χάλεντ Μεσάλ, ηγέτη του εξόριστου στρατιωτικού βραχίονα της Χαμάς, που είχε έδρα στη Δαμασκό.
Ο κ. Νταβούτογλου και ως Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας συνέχισε τις επίσημες συναντήσεις του με τον ηγέτη της Χαμάς κάθε φορά που επισκεπτόταν τη Συρία για να συναντηθεί με τον ομόλογο του, αλλά και όταν συνόδευε τον κ. Ερντογάν, Πρωθυπουργό της Τουρκίας.
Το ΝΑΤΟ από εκείνη την εποχή θεωρούσε τον εξόριστο στρατιωτικό βραχίονα της Χαμάς ως τρομοκρατική οργάνωση.
Η χώρα μας σε κάθε ευκαιρία, σε ομάδες εργασίας, σε νατοϊκές και ευρωπαϊκές συναντήσεις στη Συρία επισήμαινε αυτή την παραφωνία της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Η αφομοίωση της πολιτικής προέκτασης που προκαλούσε η τουρκική παραφωνία τόσο στο ΝΑΤΟ όσο και στην ΕΕ ήταν βραδύτατη.
Χρειάσθηκε να περάσουν πολλά χρόνια από το 2009 προκειμένου να ενοχληθούν οι σύμμαχοι με την προκλητική συνάντηση Τουρκίας-Χαμάς. Από τους διπλωμάτες του αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών καυτηριάσθηκε άμεσα και εντονότατα το γεγονός .
Σήμερα όμως που με τόσο έντονο τρόπο αναδείχθηκε η ενόχληση των ΗΠΑ κατά της Τουρκία η Άγκυρα έχει ήδη διανύσει μία μεγάλη "πουπουλένια" διαδρομή με πολλές παραχωρήσεις και ανοχή από ΕΕ και ΝΑΤΟ.
Για να γίνει αντιληπτή η πολυπλοκότητα του γεωστρατηγικού τοπίου αρκεί να απαριθμήσουμε ορισμένα χαρακτηριστικά σημεία που συνδέονται με την πραγματικότητα που δημιούργησε η ανοχή προς την Άγκυρα. Γραφεία της Χαμάς στην Τουρκία, στενή σχέση της με το Κατάρ, το οποίο σε συνεννόηση με την Παλαιστινιακή Αρχή και την Ισραηλινή κυβέρνηση στηρίζει οικονομικά τη Γάζα, ιδιαίτερη άδεια για τουρκική ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα, ταύτιση Παλαιστινιακής Αρχής-Αγκύρας στη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί για να στηριχθεί η πρόκληση του Προέδρου Ερντογάν κατά της ΟΥΝΕΣΚΟ.
Η Τουρκική στρατηγική που εξελίσσεται σε πολλά πεδία πολιτικής δράσης προκαλεί το Διεθνές Δίκαιο, τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και εκτρέφει σχέσεις άμεσες ή έμμεσες με τη διεθνή τρομοκρατία. Η υποδοχή των ηγετών της Χαμάς ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι διότι πριν από λίγες ημέρες η Τουρκία τοποθετήθηκε αρνητικά στη σημαντικά επιτυχή Συμφωνία Ισραήλ- Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ), που μάλλον θα καθορίσει το μέλλον της περιοχής και τις εξελίξεις στο Παλαιστινιακό, η Χαμάς επανέλαβε τις επιθέσεις "με μπαλόνια θανάτου" κατά της επικράτειας του Ισραήλ.
Ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ βρίσκεται στη Μέση Ανατολή όχι μόνο για να ενθαρρύνει όλους αυτούς μεταξύ των Αράβων που προτίθενται να προχωρήσουν διπλωματικά με το Ισραήλ, αλλά και για να επιβεβαιώσει διακριτικά και χωρίς λεκτικές υπερβολές ότι οι ΗΠΑ στηρίζουν τα Εμιράτα στην επιλογή τους:
1. αναστολή επέκτασης των εποικισμών στην Παλαιστίνη
2. πολιτική λύση, βασισμένη στις αποφάσεις του ΟΗΕ και της ΕΕ, δύο κρατών, στα σύνορα του1967, με πρωτεύουσα την Ιερουσαλήμ.
3. Αναβάθμιση διπλωματικών σχέσεων με το Ισραήλ
Η Τουρκία υποδεχόμενη για μία φορά ακόμη τη Χαμάς προκάλεσε γεωστρατηγικά. ΗΠΑ, Ισραήλ, ΗΑΕ και Άραβες του Κόλπου υπογραμμίζουν χωρίς περιστροφές ότι αυτό δεν είναι πλέον ανεκτό .
Ο Πρόεδρος Ερντογάν χαρακτηριζόταν για πολλά χρόνια από πολιτική διαίσθηση. Φαίνεται όμως ότι ελλείψει πολιτικών επιτευγμάτων δεν μπορεί να κοιμηθεί εξ αιτίας της δόξας του Κεμάλ (ουκ εά με καθεύδειν το του Κεμάλ τρόπαιον) και συνεχώς ακροβατεί, ενώ σταδιακά αφαιρείται το δίχτυ πολιτικής ασφαλείας για τη χώρα του.
* Δρ. Θεόδωρος Θεοδώρου, Πρέσβυς ε.τ, είναι Γενικός Διευθυντής ΜΟΗΑ Ερευνητικού Κέντρου
