Ένας δημοφιλές σύνθημα των πρώτων χρόνων της μεταπολίτευσης έλεγε ότι «για να φας φρέσκο αυγό θα πρέπει να έχεις γκόμενα την κότα». Αν ένας κανονικός αντισυστημικός άνθρωπος εκείνων των χρόνων και σημερινός εξηντάρης έφτανε εκεί για ένα αυγό, δεν μπορούμε να καταλάβουμε πως αγνοεί τον βασικό κανόνα του καπιταλισμού: Τα λεφτά τα φέρνει ο επενδυτής! Στον πελαργό έχουν αναθέσει άλλη δουλειά.
Οι άλλοι έχουν εκλογές κι εμείς τους ζητάμε μία σαφή δήλωση για το πόσα λεφτά θα μας χαρίσουν με το χρέος. Να πάει, δηλαδή, ο Σόιμπλε στους ψηφοφόρους του και να πει: Επειδή ο Αλέξης στην Ελλάδα έχει θέματα με τους δικούς του στην Κεντρική Επιτροπή του κόμματός του, θα χαρίσουμε στην Ελλάδα ως Γερμανία 40 με 100 δισεκατομμύρια ευρώ. Μόνο ένας ηλίθιος θα το έκανε και ο δόκτωρ δεν είναι τέτοιος.
Ξέρουμε, λοιπόν, ότι το χρέος δεν θα το πάρουμε. Όχι τώρα. Και όχι όπως θα το θέλαμε. Το πολύ – πολύ να γίνει μία δήλωση για το χρέος. Αλλά οι αγορές δεν είναι βλαμμένες. Ξέρουν καλά τι σημαίνει η κάθε λέξη και πολύ περισσότερο γνωρίζουν από αριθμούς. Μακάρι να άνοιγαν αύριο οι ουρανοί και να έπεφταν εκατομμύρια ευρώ όπως το μάννα στους πεινασμένους Ισραηλίτες στην έρημο. Αλλά οι πιθανότητες για να συμβεί κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά μικρές.
Παρόλα αυτά, δεν νομίζουμε ότι το πραγματικό πρόβλημα της χώρας είναι σε αυτή την φάση το χρέος και το QE. Ουδέποτε ήσαν! Εκείνο που χρειαζόμαστε άμεσα είναι επενδύσεις. Να πέσουν λεφτά στην αγορά, να ανοίξουν δουλειές και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας. Για να σωθεί η παρτίδα στην Ελλάδα χρειάζονται ετήσιοι ρυθμοί ανάπτυξης ανάλογοι με εκείνους της μετακομμουνιστικής Κίνας.
Πώς θα το καταφέρει κανείς σε μία χώρα που το ευρώ φοβάται να κυκλοφορήσει επειδή κινδυνεύει να πέσει θύμα απαγωγής; Σε μία χώρα που οι επιχειρήσεις οι οποίες συνεχίζουν να λειτουργούν στα οκτώ χρόνια της κρίσης διεκδικούν πολλαπλά βραβεία, αφού στην πραγματικότητα λειτουργούν δίχως να υπάρχει ένα ισχυρό τραπεζικό σύστημα για να τις στηρίξει;
Εδώ όσοι επενδυτές υπήρχαν ήδη τους έχουμε σχεδόν εξορίσει. Κι αυτή είναι η ζωντανή μας δυσφήμιση στα επενδυτικά φόρουμ. Έχει γίνει μεγάλη ζημιά τα τελευταία δύο χρόνια! Θα παρατηρήσει, κάποιος ότι δεν γίνονται πλέον διαδηλώσεις στην Χαλκιδική. Σύμφωνοι! Αλλά εξακολουθεί και υπάρχει δασάρχης στο Ελληνικό και ένα κομματικό σύστημα που εχθρεύεται κάθε είδους επένδυση.
Αν κάποιος, λοιπόν, θέλει να βγούμε από την κρίση, είναι απαραίτητο να βρει τρόπους να αποκαταστήσει τις σχέσεις εμπιστοσύνης με τον επενδυτικό κόσμο. Είναι η κορυφαία επιλογή για την Ελλάδα, για όλες τις κυβερνήσεις. Για την σημερινή και για όσες ακόμη ακολουθήσουν.
Για να βγει η Ελλάδα από την κρίση, δεν είναι αρκετό να ψηφίζει κανείς μνημόνια. Είναι πιο απλό να ανοίξει τον δρόμο στις επενδύσεις. Το να ψηφίζει μνημόνια και να οδηγεί τις ταξιαρχίες του κόμματος κατά των ορυχείων της Χαλκιδικής, για παράδειγμα, ή να ανακαλύπτει αρχαία κάτω από τους αεροδιαδρόμους του πρώην αεροδρομίου, είναι ανεδαφικό. Για την ακρίβεια, είναι ο δρόμος που μας οδηγεί κατευθείαν στο πέμπτο και στο έκτο μνημόνιο.
Ο προσεκτικός κύριος Τόμσεν και τα ραβασάκια στην Αθήνα
Με το QE θα μπορούσε να γίνει κάτι, αλλά ο Μάριο δεν είναι Τόμσεν. Δεν θα περάσει τις κόκκινες γραμμές του για να διευκολύνει την Ελλάδα, για να τον στήσει στην συνέχεια στον τοίχο ο Σόιμπλε. Αν το γράμμα του νόμου τού το επιτρέπει, θα κάνει ένα μικρό βηματάκι. Τότε και μόνο τότε. Κι ίσως στο μεταξύ να έχει λήξει αυτό το πρόγραμμα και να μην χρειαστεί να κάνει ούτε καν αυτό.
Οι δικοί του, πάντως, το φέρνουν το γράμμα (το ραβασάκι πείτε καλύτερα) στην Αθήνα. «Τι φοβερός που είναι ο Αλέξης», λέει ο ένας απεσταλμένος του. «Αλέξης for ever», λέει ο άλλος. Τα ακούνε αυτά στο Μαξίμου και αγαλλιάζει η ψυχή τους. Λεφτά δεν βλέπουμε, αλλά αυτό είναι ένα άλλο φιλοσοφικό θέμα. Ψυχή βαθιά που έλεγαν και οι παλαιοί κομμουνιστές!
Ανεξάρτητα απ' όλα αυτά, το QE δεν είναι ούτε η αρχή του κόσμου ούτε και το τέλος του. Καλό θα ήταν να το πάρουμε, αλλά δεν είναι το διαβατήριο για να περάσει η ελληνική Οικονομία στον Παράδεισο. Θα είχε σημασία, έστω και σε συμβολικό επίπεδο. Σύμφωνοι! Αλλά όπως ένας κούκος δεν φέρνει την Άνοιξη έτσι και ένα QE δεν θα λύσει τα προβλήματα του τραπεζικού συστήματος. Ας λύσουν οι τράπεζες το θέμα με τα κόκκινα δάνεια και αυτό θα ισοδυναμεί με 1000 QE. Ας βάλει μπροστά η ελληνική Οικονομία και θα έρχονται τρέχοντας οι ξένοι να μας δώσουν τα λεφτά τους. Είπαμε! Καλό είναι το QE, αλλά η εθνοσωτήριος επένδυσε υπερβολικά σε αυτό το χαρτί.
Το χρέος, το κλείδωμα του επιτοκίου και οι ανεμόμυλοι
Με το χρέος δεν ισχύουν τα ίδια πράγματα. Εδώ δεν μιλάμε ούτε για συμβολισμούς ούτε για εκστρατείες δημοσίων σχέσεων. Μιλάμε για πραγματικά λεφτά που θα τα πληρώσουν πραγματικοί άνθρωποι. Και ναι μεν οι ιθαγενείς έχουμε την εντύπωση ότι όλοι στον πλανήτη μας οφείλουν, αλλά το κακό για μας είναι ότι αυτοί οι «όλοι» δεν έχουν την ίδια εντύπωση για μας. Έχει τεράστια σημασία να μπορέσουμε να κλειδώσουμε τα επιτόκια για τα επόμενα χρόνια. Κι αυτό θα αποδειχτεί σε περίπτωση ανόδου των επιτοκίων. Δεν μπορούμε, όμως, να εκβιάσουμε μία τέτοια λύση.
Η απόλυτη αλήθεια είναι ότι αν είχαμε να επιλέξουμε μεταξύ ενός κουρέματος του χρέους και ενός νέου σχεδίου Μάρσαλ για την Ελλάδα (φανταστείτε να υπάρξει και να το πουν σχέδιο Σόιμπλε), θα έπρεπε να επιλέξουμε το σχέδιο! Δηλαδή να προκαλέσουμε ένα τσουνάμι επενδύσεων. Το κακό είναι ότι αυτή την στιγμή δεν είναι στο τραπέζι ούτε το κούρεμα ούτε κάποιο αναπτυξιακό σχέδιο για την Ελλάδα. Γι' αυτό έχει τεράστιες ευθύνες η ίδια η κυβέρνηση. Από την αρχή κυνήγησε με το χρέος ανεμόμυλους. Είτε επειδή αυτό «έγραφε» καλύτερα στο επικοινωνιακό της παιγνίδι, είτε επειδή τα παιδιά των καταλήψεων αγνοούσαν την καταλυτική συνεισφορά στην σχέση του παρανομαστή ΑΕΠ. Έτσι δόθηκε στους ξένους το άλλοθι να ξεχάσουν ακόμη και την επένδυση «Ήλιος», η οποία είχε αποκτήσει μυθικά αν όχι παραφυσικά χαρακτηριστικά. Να μην ξεχνάμε ότι ο «Ήλιος» εφευρέθηκε όταν όλοι συμφωνήσαμε ότι χωρίς επενδύσεις δεν θα μπορούσε η Ελλάδα να αλλάξει το παραγωγικό της μοντέλο. Από την ώρα που ανέλαβε, λοιπόν, ο Αλέξης και ξεκίνησε τις διαπραγματεύσεις ο Βαρουφάκης, οι Γερμανοί (κατά κύριο λόγο) είχαν κάθε λόγο να ξεχάσουν τα περί επενδύσεων. Να μην ξεχνάμε ότι οι επενδύσεις, όπως και η εγγύηση χαμηλών επιτοκίων, είναι πράξεις που απαιτούν να βάλει κανείς το χέρι του στην τσέπη.
Αντί επιλόγου
Όχι μόνο το χρέος και το QE. Και δωροεπιταγές από τα LIdl να έπαιρνε η κυβέρνηση για τους Έλληνες πολίτες θα ήταν καλό. Γενικά, ό,τι παίρνει κανείς καλό είναι. Αλλά να μην χάνουμε τον στόχο μας: Αν θέλουμε να πετύχουμε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης θα πρέπει να έρθουν λεφτά στην χώρα. Δηλαδή, πολλά λεφτά. Κάθε πρωί, λοιπόν, που σηκωνόμαστε από το κρεβάτι θα πρέπει να ρωτάμε: «Αν ήμουν ξένος επενδυτής θα έφερνα τα λεφτά μου σε αυτή την χώρα»; Όταν η απάντηση γίνει καταφατική να ξέρετε ότι θα είμαστε κοντά να βγούμε από τα μνημόνια και οι ξένοι να μας ρυθμίσουν το χρέος και να βάλουν μέχρι και την Bild να γράφει επικά άρθρα για την Ελλάδα. Σκεφτείτε τώρα τι θα έπρεπε να ρωτάει κάθε πρωί τον καθρέπτη του ο Έλληνας πρωθυπουργός. Ο εκάστοτε Έλληνας πρωθυπουργός: «Τι έκανα χτες για να έρθουν λεφτά σε αυτή την χώρα»;
Θανάσης Μαυρίδης
