Του Δρ Κλεάνθη Κυριακίδη
Για να αντιληφθούμε το τι σημαίνει η αποχώρηση μιας μικρής αλλά «σημαντικής» χώρας από τον OPEC θα πρέπει να δούμε ποιες χώρες συμμετέχουν και κατά πόσο στον Οργανισμό, ώστε να διαπιστώσουμε τη βαρύτητα και τις πιθανές συνέπειες της αποχώρησης. Ο OPEC παράγει το 44% του πετρελαίου σε καθημερινή βάση. Όμως έχει διαφορά το να παράγεις και να εξάγεις, διότι χώρες με μεγάλες παραγωγές δεν είναι εξαγωγικές (ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Βραζιλία, Ινδονησία, Αυστραλία). Το Κατάρ αποτελεί την 9η χώρα σε εξαγωγές πετρελαίου του OPEC και αν συνυπολογίσουμε και τις εξαγωγές της Ρωσίας (εκτός OPEC) καταλαβαίνουμε ότι η συγκεκριμένη αποχώρηση δεν αποτελεί κίνδυνο αποσταθεροποίησης για την αγορά πετρελαίου. Οι χώρες του OPEC θα παράγουν πλέον το 42% της παγκόσμιας παραγωγής. Ακόμα και αν κάνουμε προβολή στο μέλλον, το Κατάρ δεν διαθέτει ιδιαίτερα μεγάλα αποθέματα πετρελαίου.
Η επίσημη άποψη και λογική της Ντόχα που δικαιολογεί την αποχώρησή της είναι αντιληπτή. Θέλει να επικεντρωθεί στο συγκριτικό της πλεονέκτημα, την παραγωγή φυσικού αερίου. Το Κατάρ αποτελεί την τρίτη χώρα σε παραγωγή στον κόσμο, με εξαιρετικά μεγάλα αποθέματα για το μέγεθος της χώρας και είναι 2η εξαγωγική πίσω μόνο από την Ρωσία, αφού οι ΗΠΑ (όπως και το 4ο σε παραγωγή Ιράν) δεν είναι εξαγωγικές χώρες. Ο OPEC δεν προσέφερε πολλά πράγματα στη χώρα, όμως δεν της δημιουργούσε και προβλήματα. Μέχρι τώρα.
Ο αληθινός λόγος για την αποχώρηση της είναι οι σχέσεις της με τις λοιπές Αραβικές χώρες του Κόλπου και η αποχώρηση έχει συμβολικό χαρακτήρα λόγω της εχθρότητας/ αντιπαλότητας με την Σαουδική Αραβία. Το βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας είναι προφανέστατα ο ισχυρότερος «παίκτης» στον OPEC αλλά πολύ ισχυρά είναι και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία έχουν ακολουθήσει το Ριάντ στην σκληρή στάση έναντι της Ντόχα και έχουν διακόψει κάθε διπλωματική σχέση, ενώ έχουν «κλείσει» και τον εναέριό τους χώρο για το Κατάρ.
Βέβαια, δεν είναι αντιληπτό γιατί προτιμήθηκε αυτή η στάση από την δημιουργία ενός ισχυρού αντι-σαουδαραβικού μπλοκ με το Ιράν (και εξ' επαγωγής με το σιϊτικής διακυβέρνησης Ιράκ), μέλη του OPEC που έχουν μεγάλες παραγωγές (και εξαγωγές) και επιπλέον αντιτίθενται σφόδρα στη Σαουδική Αραβία (ιδιαίτερα με το Ιράν υπάρχει επί δεκαετίες Ψυχρός Πόλεμος και πόλεμος δι' αντιπροσώπων σε διάφορα μέρη της Μέσης Ανατολής, κάτι που θυμίζει την μεταπολεμική αντιπαλότητα Ανατολής – Δύσης).
Σε κάθε περίπτωση οι γεωπολιτικοί αναλυτές θα έχουν απασχόληση για καιρό τόσο αναλύοντας την ρήξη στις αραβικές σουνιτικές χώρες του Κόλπου, όσο και την σχηματισθείσα συμμαχία Άγκυρας – Τεχεράνης - Ντόχα και συνεπώς η αποχώρηση του Κατάρ από τον OPEC θα αποτελεί επεισόδιο (και ας μου επιτραπεί ασήμαντο) σε ένα συνολικά τεράστιο θέμα. Όσο για τον Έλληνα καταναλωτή, μάλλον αλλού θα πρέπει να αναζητήσει τις αιτίες για το ακριβό πετρέλαιο που πληρώνει και όχι στην αποχώρηση της Ντόχα από έναν Οργανισμό στον οποίο ούτως ή άλλως δεν αποτελούσε ισχυρό παίκτη.
*O Δρ Κλεάνθης Κυριακίδης είναι διεθνολόγος
